تغذیه نقش مستقیمی در عملکرد مغز دارد. برخی از مواد غذایی هستند که می توانند فعالیت مغز را تا حد بسیار زیادی افزایش دهند. قصد داریم در این مطلب به بررسی رژیم ها و مواد غذایی مناسب برای دوره امتحانات بپردازیم ، با ما همراه باشید.
مادران هرکاری می کنند تا به خیال خود فرزندانشان ازنظر تغذیه ای تقویت شده و در فصل امتحانات نمره های بهتری بگیرند، ولی نمی دانند همین دلسوزی ها نه تنها ممکن است به چاق شدن نوجوان منجر شود که خوردن بیش از حد این همه مواد غذایی، او را خسته و خواب آلود هم می کند.
دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی ضمن بیان این که هر نوع تغذیه، هم تاثیراتی بلندمدت دارد و هم کوتاه مدت، در گفت وگو با «جام جم» توضیح می دهد: تغذیه اثرات متعددی بر زندگی و وضع سلامت افراد می گذارد که برخی از آنها در کوتاه مدت و برخی در درازمدت نمایان می شود.
وی درباره اثرات درازمدت تغذیه بر کودکان می گوید: سوءتغذیه یا همان نداشتن توازن بین نیاز واقعی بدن و آنچه به عنوان غذا دریافت می شود، در درازمدت می تواند بر یادگیری کودک تاثیر بگذارد که البته این وضع هم به دلیل دریافت بیش از حد لزوم مواد غذایی بروز می کند و هم کمتر از حد نیاز.
این متخصص تغذیه در این باره نمونه هایی را بیان می کند و چنین توضیح می دهد: مطالعات مختلف نشان داده است: دانش آموزانی که با کمبود آهن، روی یا ید روبه رو هستند، در یادگیری نیز مشکل دارند. از طرف دیگر، دانش آموزانی که وزن زیادی دارند و چاق هستند و بویژه کسانی که چاقی های شکمی دارند نیز در ساعات مختلف دچار حالت خواب آلودگی می شوند و خیلی خوب نمی توانند درس را درک کنند و یاد بگیرند.
البته مسلما این شرایط برای تمام دانش آموزان یکسان نیست و مثلا ممکن است دانش آموزی با این که چاق است و اضافه وزن دارد، در زمینه یادگیری مشکلی نداشته نباشد. با این حال، این دانش آموزان هم اگر از برنامه غذایی مناسب استفاده کنند، حتما بازده بهتری خواهند داشت.
دکتر نیستانی با اشاره به اثرات کوتاه مدت تغذیه، یادآور می شود: نظم وعده های غذایی، حجم و ترکیب غذا نیز ازجمله مواردی است که بر راندمان ذهنی دانش آموزان تاثیر می گذارد.
وعده های غذایی؛ منظم و به اندازه کافی
با این که می گویند صبحانه مهم ترین وعده غذایی است و حتما باید مصرف شود، اما خیلی ها به بهانه های مختلف، آن را از برنامه غذایی حذف می کنند و صبح ها یا اصلا چیزی نمی خورند یا فقط به خوردن یک کیک یا بیسکویت و نوشیدن یک لیوان شیر یا چای اکتفا می کنند.
دکتر نیستانی هم با تاکید بر اهمیت مصرف صبحانه و میان وعده ها، خاطرنشان می کند: در روزهای امتحان نیز پس از پایان امتحان یا در فاصله میان دو امتحان حتما باید از میان وعده های مناسب و مغذی استفاده شود، چون این میان وعده ها می تواند از نظر بازیابی قدرت ذهنی به دانش آموزان کمک کند بنابراین در روزهای امتحان نیز به هیچ وجه نباید نظم وعده های غذایی را به هم بزنید.
این متخصص تغذیه با اشاره به اهمیت مصرف غذا در حجم مناسب، تاکید می کند: هم در روزهای امتحان و هم روزهایی که بچه ها مشغول مطالعه هستند، حتما باید به حجم غذای آنها نیز توجه شود. به این معنی که اگر حجم غذایی که دانش آموز دریافت می کند، بیش از حد نیاز باشد موجب ایجاد خستگی و خواب آلودگی خواهد شد و این شرایط بر وضع ذهنی وی نیز تاثیر می گذارد. بنابراین توصیه می شود حجم غذا به نسبت کم و تعداد وعده ها بیشتر باشد تا از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری شود.
بهترین مواد غذایی برای صبحانه
به گفته دکتر نیستانی اگر امتحان دانش آموز صبح برگزار می شود، حتما باید صبحانه ای مناسب مصرف کند. در این وعده غذایی باید منبعی از گروه لبنیات وجود داشته باشد و به همین دلیل توصیه می کنیم دانش آموزان در وعده صبحانه حتما شیر کم چرب را هم بگنجانند.
از طرف دیگر، مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین نیز برای کارکرد ذهنی و بدنی کودک مفید و ضروری است و به همین دلیل توصیه می شود از این مواد نیز استفاده کنید.
برای وعده صبحانه، مصرف سفیده تخم مرغ پیشنهاد می شود که حاوی پروتئین است و البته چون اغلب بچه ها به طور عادی منع مصرف تخم مرغ ندارند، می توانند تخم مرغ را به صورت کامل بخورند. در صورتی که دانش آموز به هر دلیلی نمی خواهد یا نمی تواند تخم مرغ مصرف کند، پنیر نیز منبع خوبی از پروتئین است که می تواند جایگزین آن شود.
بعضی از خانواده ها هم عادت دارند صبح از خوراکی هایی مانند عدسی استفاده کنند که از نظر دکتر نیستانی خوردن این مواد هم خوب است؛ البته به این شرط که در حجمی کم و مناسب مصرف شود.
گاهی هم بچه ها خیلی راحت نمی توانند صبحانه بخورند و بخصوص وقتی صبح زود از خواب بیدار می شوند، مصرف مواد غذایی برایشان ناخوشایند و حتی دشوار است.
این متخصص تغذیه در این باره توصیه می کند: اگر کودک میل داشته باشد می توانید از غذاهایی مانند کتلت که از شب قبل باقی مانده است، برای صبحانه او استفاده کنید، اما باز هم تاکید می شود در حجم کم.
وی با اشاره به اهمیت مصرف میوه، خاطرنشان می کند: اگر صبح بتوانید از یک واحد میوه هم استفاده کنید، بسیار خوب خواهد بود و اگر دانش آموز نمی خواهد میوه بخورد، خوب است لقمه نان و پنیرش را همراه با گوجه و خیار بخورد تا از نظر ویتامین C نیازش تامین شود.
بهترین میان وعده چیست؟
آن طور که دکتر نیستانی می گوید مصرف میان وعده ها هم بسیار مهم است و به هیچ وجه نباید حذف شود. بعضی ها مغز دانه ها را به عنوان میان وعده انتخاب و مصرف می کنند که از نظر مواد مغذی و بویژه املاح و فیبر نیز غنی است، اما یادمان باشد که این مواد از نظر کالری هم منبعی غنی به حساب می آید و به همین دلیل باید در حد تعادل از آنها استفاده شود.
همچنین برای مصرف میوه هم باید نکاتی را در نظر داشته باشیم. این متخصص تغذیه به والدین توصیه می کند به جای این که یک ظرف پر از میوه در دسترس بچه ها قرار دهند، میوه ها را خرد کرده و آن را در جایی نزدیک دانش آموزان بگذارند تا آهسته و کم کم از آنها خورده و مصرف زیاد میوه موجب چاقی و اضافه وزن شان نشود.
