آیا ایدز متوقف شدنی است؟

در ابتدای این نشست، گری لوییس با بیان این که می‌توانم بگویم نخستین نسلی هستیم که می‌تواند پایان اچ آی وی را جشن بگیرد، گفت: برای توقف شیوع ایدز باید درمان‌ها در خدمت همه بیماران قرار بگیرد و با قرار گرفتن داروها در اختیار همه بیماران می‌توانیم روند شیوع بیماری را متوقف کنیم. در سال ۲۰۱۱ یکی از یافته‌های مهم علمی پزشکی این بود که اگر داروهای ضد رترو ویروسی در زنان درست در اختیار بیماران قرار بگیرد، انتقال ویروس را می تواند متوقف کند. درواقع سرکوب ویروسی پس از دریافت داروها اتفاق می‌افتد و دیگر ویروس منتقل نمی شود. دستیابی به این امر سه ۹۰ هست که در سازمان ملل به آن تاکید می کنیم.

نماینده هماهنگ کننده سازمان ملل در ایران این سه هدف ۹۰ درصد را اینطور بیان کرد:۹۰ درصد افراد مبتلا به ویروس باید وضعیت خودشان را بدانند، ۹۰ درصد از ۹۰ درصد افرادی که باید داروهای ضد ویروسی را دریافت کنند، ۹۰ درصد از ۹۰ درصد از ۹۰ درصد از افرادی که روی درمان زمان‌بندی شده ضد رتروویروسی هستند.

لوییس در ادامه و در توضیح این اهداف گفت: ۹۰ درصد ۹۰ درصد ۹۰ درصد می شود ۷۲ درصد افرادی که در روی زمین مبتلا به اچ‌آی‌وی هستند. درواقع اگر ۷۲ درصد را کنترل کنیم، می توانیم به روزی برسیم که دیگر انتقال بیماری را نداشته باشید.

او گفت: شاید درباره آرمان‌های توسعه پایدار که سپتامبر ۲۰۱۵ به تصویب رساندیم شنیده باشید؛ ۱۷ آرمان هستند که تمام نیاز توسعه‌ای بشر را توضیح می‌دهند. یکی از آنها به سلامت می پردازد. در دل آن هدف، یکی از بندها به این می‌پردازد که جهانیان چه کنند تا به ایدز پایان دهند. درواقع بند ۳.۳ به این نکته اشاره می‌کند که قصد داریم تا سال ۲۰۳۰ همه گیری ایدز را پایان دهیم. با این حال، نمی‌خواهیم صبر کنیم تا ۱۵ سال آینده اتفاقاتی خود به خود بیفتد پس یکسری اهداف را برنامه‌ریزی کردیم؛ سه ۹۰. این روشی است که ایدز را در نسل خودمان پایان می‌دهیم. این را می توانید درمان به جای پیگیری قرار دهید. درواقع این وضعیتی است که در سطح جهانی تصویب شده است.

او گفت: بسیار خوشبین هستم به آینده که می توانیم همه گیری اچ آی وی و بیماری را از بین ببریم، گفت: دوستانی داشتیم که به دلیل این بیماری فوت کرده‌اند. اما امروز داروها و دیدگاهی برای از بین بردن این بیماری داریم. هم اکنون در سطح دنیا، سوئد در جایی قرار دارد که ادعا می‌کند به ۹۰ ۹۰ ۹۰ رسیده و توانسته انتقال ویروس را متوقف کند. اگر این اتفاق افتاده باشد، به هدف در یک کشور رسیده ایم.

گری لوییس همچنین با بیان این که یو ان ایدز، سازمان بهداشت جهانی و دفتر توسعه سازمان ملل از طریق صندوق توسعه جهانی، درباره وضعیت پیشگیری و درمان ایدز در ایران مشارکت دارند، گفت: صندوق جهانی بخش بزرگی از فعالیت‌های سازمان ملل متحد برای رسیدگی به افرادی که به ایدز مبتلا هستند را ‍تامین می‌کند به طوری که از سال ۲0۰۵ تا ۲۰۱۷ برای ایران ۵۴ میلیون در این زمینه هزینه شده است و این بودجه سالیانه در اختیار مقامات دولتی برای کاهش آسیب قرار گرفته است.

او در توضیح تخصیص این بودجه برای کاهش آسیب گفت: این به آن معنی است که این بودجه می‌تواند زندگی روزانه افراد آسیب دیده را تحت تاثیر قرار دهد. در حال حاضر افراد زیر درمان ۸۴۰۰ نفر هستند در حالی که سال گذشته در همین روز این تعداد ۶۰۰۰ نفر بود. این اتفاق از طریق مراکز گذری، مراکز مشاوره و مراکز درمان با متادون از طریق مراکز کاهش آسیب اجرا می‌شود. تعداد این مراکز تا سال گذشته ۱۵۰ مرکز بود که توسط سازمان ملل هدایت می‌شد و الان به ۲۲۰ مرکز رسیده است. مراکز مشاوره در زندان‌ها هم از ۴۶ عدد در سال کذشته به ۱۲۶ در امسال افزایش داشت. تعداد تست‌های سریع تشخیص ایدز هم ۹۰۰ هزار بوده که از طریق سازمان ملل هدایت شده است.

نماینده مقیم سازمان ملل در ایران همچنین ادامه داد: در ادامه این را هم می‌خواهم بگویم که مبتلایان به این بیماری، علاوه بر درد مریضی، رنج دیگری را هم تحمل می‌کنند و آن شامل رفتار افرادی می‌شود که در جامعه نگاه تبعیض‌آمیزی به آنها دارند، به آنها کار نمی‌دهند، با آنها رفتار مناسبی ندارند و باعث می‌شوند این رفتار با سختی بیشتری زندگی کنند. ما در این زمینه هم کارهایی انجام داده‌ایم که این افراد بتوانند زندگی شرافتمندانه‌ای داشته باشند. برای این که این افراد بتوانند با سایر افراد جامعه تعامل داشته باشند باشگاه مثبت را راه اندازی کرده‌ایم که سال گذشته ۱۹ باشگاه داشتیم اما امسال ۲۵ باشگاه مثبت داریم. تمام اینها در حالی است که نیاز داریم فعالیت‌های اجرایی را گسترده‌تر کنیم، هماهنگ‌تر از گذشته فعالیت کنیم و مخصوصا در زمینه انتقال ایدز از طریق مادر به کودک و مصرف تزریقی مواد مخدر، فعالیت و تمرکز بیشتری داشته باشیم.

او در ادامه از کارمندان بخش سلامت و ان جی اوهایی که در این زمینه فعالیت میکنند تشکر کرد و ادامه داد: گروه دیگری که لازم است از آنها تشکر کنم، افرادی هستند که از زمانی که ویروس اچ آی وی در جهان شروع به ‍پخش شدن کرد، اطلاع‌رسانی را انجام می‌دهند. این افراد که شامل فعالان رسانه‌ها هم می‌شوند همواره اعلام کرده‌اند که ناامید نمی‌شوند و به دنبال راه‌های درمان هستند و به همین دلیل است که میتوانیم بگوییم میخواهیم به این روند ‍پایان بدهیم.

گری لوییس و فرداد درودی در ادامه به سوالات خبرنگاران درباره وضعیت ایدز در ایران پاسخ دادند که در ادامه می‌خوانید:

لوییس: این برنامه در حال اجراست اما آیا به آن معنی است که به ۹۰-۹۰-۹۰ رسیده ایم؟ خیر بلکه این مساله نیازمند مسیر و تلاش بیشتری است. مانند آرمانهای توسعه پایدار که یکسری هدف لازم داریم به آنها برسیم رسیدن به این هدفها نیازمند این است که ابتدا آنها را شناسایی کرده و بعد برای رسیدن به آنها تلاش کنیم. نیاز داریم درمان را گسترده‌تر کنیم و روی معتادان تزریقی و نحوه انتقال از مادر به فرزند تلاش کنیم که همه اینها همه نیازمند تلاش و زمان بیشتری است.

درودی:‌ ایران به دلیل شبکه بهداشتی خوبی که دارد می‌تواند مدعی رسیدن به این اهداف در مسیر تعیین‌شده بشود. برای رسیدن به این هدف، آنچه به آن نیاز داریم هماهنگی بیشتر، تمرکز، بودجه و کار بیشتر است.

لوییس: برنامه‌ای که دولت ایران برای درمان بیماران مبتلا به ایدز دارد از طریق سازمان ملل متحد حمایت می‌شود. در این برنامه، زنان آسیب پذیر هم شامل حمایت می‌شوند و خوشحالیم که می‌توانیم این درمان را در اختیار آنها هم قرار دهیم. اما باید این را هم مد نظر داشته باشیم که به همان دلیل تبعیض و انگ که به آن اشاره کردم بسیاری از افرادی که در گروه‌های آسیب پذیر هستند به صورت داوطلبانه خودشان را معرفی نکرده و از این خدمات استفاده نمی‌کنند. بنابراین تلاش ما این است که بتوانیم این افراد را شناسایی کرده و خدمات حمایتی بهداشتی را به آنها ارائه کنیم.

درودی:‌ باید به این اشاره کنم که در اپیدمیولوژی چیزی به نام موج یک، دو و سه انتقال بیماری نداریم بلکه این اصطلاحی ژورنالیستی برای پرداختن به این مساله است. با این حال با همین اصطلاحات، باید بگوییم موج دوم یعنی اعتیاد تزریقی تمام نشده ولی ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی در حال گسترش است. نباید دچار این توهم شویم که موج دوم از بین رفته و فعالیتمان را در آن زمینه متوقف کنیم. در حال حاضر نزدیک هشت هزار پزشک درمانگر اعتیاد در کشورمان داریم که مرکز دارند و در حال فعالیت هستند و این به جز افرادی است که در مراکزی مانند زندان‌ها فعالیت می‌کنند. این حرکت باعث شده بتوانیم رشد سریع اچ آی وی را در میان معتادان تزریقی کاهش دهیم، با این حال این رشد متوقف نشده بلکه تا حدودی کنترل شده است. در عین حال باید اشاره کنم در طول ۱۵ – ۱۰ سال گذشته ۶۸ درصد ابتلا از طریق تزریقی بوده ولی در طول سالهای گذشته ابتلا از طریق روابط جنسی افزایش پیدا کرده است. آخرین آمار وزارت بهداشت که آخر تابستان بوده شامل این آمار است که ۶۶ درصد مبتلایان را مرد و ۳۴ درصد را زنان تشکیل داده‌اند که از این تعداد ۴۲ درصد از راه انتقال جنسی، سه درصد مادر به کودک و ۲۱ درصد ناشناخته بوده و انتقال تزریقی شامل ۳۴ درصد بوده بنابراین راه انتقال جنسی پیشی گرفته است.

درودی: ببینید،‌ زنان آسیب پذیر که برای آنها خدمات حمایتی در نظر گرفته شده شامل چهار گروه هستند؛ کارگران جنسی، همسران زندانیان، زنان معتاد تزریقی و زنان زندانی. بیش از ۳۰ مرکز در کشور برای آنها وجود دارد که البته کافی نیست و باید بیشتر شود تا این چهار گروه بتوانند خدمات لازم را دریافت کنند. در مورد کارت سلامت باید بگویم بیماریهای مقاربتی که ایدز از جمله آنهاست، این کار سال‌ها پیش و قبل از این که ایدز بیاید انجام می‌شد که نشان دهد این افراد سوزاک و سفلیس ندارند؛ اما الان دامنه بیماریهای مقاربتی به قدری زیاد است که نیازمند یک اقدام همه جانبه در این رابطه هستیم و فقط ایدز نیست که نیاز به حمایت و اعلام هشدار برای مراقبت دارد. ضمن این که باید به ابعاد اجتماعی مساله هم واقف بود و نمی‌توان بدون اقدامات کارشناسی و بدون در نظر گرفتن آسیب‌های هر موضوع، در آن زمینه اقدام کرد.

درودی: عده‌ای می‌گویند اگر کارگران جنسی را قانونی کنیم مشکل حل می‌شود اما در بسیاری از کشورها اینطور نیست. نباید تصور کنیم که اگر این موضوع قانونی شود اچ آی وی تمام می‌شود. در این زمینه اختلاف نظر هست؛ عده‌ای شواهدی می‌آورند از جوامعی که این موارد را قانونی کرده‌اند اما همچنان ایدز در آن کشورها شیوع زیادی دارد. بحث قانونی کردن کارگران جنسی بیشتر یک بحث حقوق بشری و حقوق انسانی است و اگر صرفا بحث کنترل اچ آی وی باشد باید 80 – 90 درصد کار را در بهداشت عمومی انجام داده باشیم و بعد به این مسائل بپردازیم. در عین حال باید بگویم با این که اعتیاد تزریقی و ارتباط جنسی خارج از چارچوب خانواده در کشور قانونی نیست، تا حدودی توانسته‌ایم این موارد را کنترل کنیم چون معتقدیم قضیه را باید در بسترهای مختلف دید و نباید بگوییم تا این موارد قانونی نشده ما نباید کاری کنیم بلکه باید در همین شرایط هم راه حل پیدا کرد. در طول این سال‌ها هم حتی یک بار از طرف مسولان به من نگفته‌اند که چرا این کار را انجام میدهی بلکه به من گفتند چرا اینقدر دیر اقدام شده؟ بنابراین فکر می‌کنم بیشترین چیزی که مانع رسیدن ما به ۹۰۹۰۹۰ در ایران میشود اقداماتی است که باید در حوزه بهداشت انجام دهیم.

درودی: همجنس‌گرایی با ارتباط مردان با همدیگر متفاوت است. افراد ممکن است در شرایط مختلف دست به اقداماتی بزنند که در شرایط دیگر این کار را نمیکنند. همجنسگرایی یعنی فرد هویت خودش را قبول دارد ولی احساس تمایل جنسی را نسبت به جنس موافق خودش دارد. افرادی هم هستند که نسبت به هر دو جنس تمایل دارند. اینها با انحرافات جنسی تفاوت دارد مثلا کسی تمایل جنسی به مرده یا حیوان داشته باشد و در عین حال تمام اینها با تراجنسی‌ها فرق دارند. نباید اینها را با یکدیگر اشتباه گرفت و بعد آماری ارائه کرد. آنچه اغلب در ایران تحت عنوان همجنس‌گرایی شناخته می‌شود، ترکیبی از تمام این موارد است در حالی که باید آنها را تفکیک کرد و برای هر کدام روش درمانی و پیشگیرانه خاصی داشت. نکته ای که مهم است این است که فردی که اعتیاد تزریقی دارد ۲۴ برابر بیشتر از جمعیت عمومی در معرض ابتلا به اچ آی وی است، مردی که با مرد دیگر ارتباط دارد ۲۴ برابر، کارگر جنسی زن ۱۰ برابر، زندانی ۵ برابر و تراجنسی‌ها ۴۹ برابر بیشتر احتمال دارد که به ویروس اچ آی وی مبتلا شوند. تراجنسی‌ها جزو گروه‌هایی هستند که در ایران از سال‌ها پیش بسته خدماتی برایشان بوده است؛ اما از آنجا که جامعه می‌خواهد تلکیف آنها را بداند، بیشتر آنها تن به جراحی می‌دهند و جراحی عوارضی دارد از جمله این که اندامهای جنسی این افراد معمولا در هنگام ارتباط جنسی در معرض آسیب قرار می‌گیرد و بیشتر در معرض ویروس هستند. بنابراین از اولویت‌های ما باید این باشد که به تراجنسی‌ها رسیدگی کنیم.

درودی: سال گذشته مطالعه‌ای مرکز تحقیقات ایدز انجام داده که امسال گسترش پیدا کرده، این مطالعه با حمایت وزارت بهداشت انجام گرفته که نتایج نهایی آن هنوز اعلام نشده است. اما اگر بخواهیم به صورت تخمینی حرف بزنیم که گفته می‌شود ۷۵ هزار نفر به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند. این بر اساس یک مدل آماری است که دقت و صحت خروجی این وابسته به ورودی‌هاست و ما ورودی مناسبی در زمینه کودکان کار مبتلا به اچ‌آی‌وی نداریم. درباره زنان کارگر جنسی و مردانی که با یکدیگر رابطه دارند هم ورودی مناسبی از لحاظ آماری نداریم و تنها درباره معتادان تزریقی و زندانی‌ها آمار بهتر است.

درودی: کاندوم تنها وسیله پیشگیری از بارداری است که از انتقال ایدز هم جلوگیری می‌کند. برنامه کاندوم پیشگیری از ایدز نه تنها متوقف نشد، بلکه گسترش هم پیدا کرده. اوایل امسال برنامه چهارم پیشگیری از ایدز به تصویب شورای عالی سلامت و امنیت غذایی رسید و تاکید شد کاندوم برای پیشگیری از ایدز و بیماری‌های مقاربتی،‌ به هرمیزانی که لازم است،‌ استفاده شود. در مورد توزیع کاندوم در مناطق روستایی نظرتان را به دو نکته جلب می‌کنم؛ اول اینکه بیشتر جمعیت ایران، شهرنشین است. دوم؛ ایدز بیشتر بیماری حاشیه شهرهاست تا روستا. تمرکز ما در مقابله با ایدز بر روی حاشیه شهرهای بزرگ است و برنامه ایدز درحال ادغام با برنامه بهداشت عمومی است و در این مراکز کاندوم توزیع می‌شود و هیچ وقت قطع نشده. ضمن اینکه تحقیقی انجام دادیم متوجه شدیم ۷۴ نوع کاندوم با برندهای مختلف در بازار ایران وجود دارد. بخش خصوصی وارد می کند و این نشان می دهد مشتری دارد و در داروخانه ها و سوپرمارکت ها توزیع می‌شود. کاندوم یک وسیله بهداشتی است و باید به راحتی دیده شود و به فروش برسد و در دسترس باشد.

منبع : خبر داغ