مراقبت های لازم در دوارن بارداری برای سلامت مادر و جنین اهمیت بسیاری دارد.وجود درد در ناحیه شکم در این دوران می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد.در این مطلب قصد داریم به بررسی این دلایل بپردازیم.البته توجه به این نکته ضروری است که به دلیل حساس بودن دوارن بارداری در صورت بروز مشکلی در این دوران پیشنهاد می شود حتما به پزشک مراجعه کنید و به تنهایی تصمیم نگیرید.
کدام مشکلات می‌توانند موجب درد شکم شوند؟
بارداری خارج رحمی
بارداری خارج رحمی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده در خارج از رحم و در یکی از لوله‌های فالوپ لانه‌گزینی کند. این نوع از بارداری ممکن است انقباضات و ناراحتی‌هایی را در اوایل بارداری ایجاد کند.
عدم درمان این نوع بارداری ممکن است به مشکلی خطرناک تبدیل شود. در صورتی که هر کدام از این علائم را داشتید، سریعا با پزشکتان تماس بگیرید: درد و ناراحتی شکم یا زیر شکم و لگن، لکه‌بینی و خونریزی واژینال، درد فیزیکی که در طول فعالیت جسمانی، مدفوع کردن و سرفه کردن بد‌تر شود یا احساس درد در اطراف شانه.
اگر خونریزی شدید و نشانه‌های شوک را داشتید (سرگیجه، غش، رنگ‌پریدگی و عرق کردن)، سریعا با 115 تماس بگیرید.
سقط جنین
سقط جنین به معنی از دست رفتن جنین در 20 هفته اول بارداری است. به طور معمول لکه‌بینی و خونریزی واژینال اولین علائم سقط جنین هستند که پس از چند روز باعث درد شکم می‌شوند. خونریزی ممکن است سبک یا سنگین باشد و درد نیز می‌تواند انقباضی یا مداوم، خفیف یا شدید باشد؛ همچنین احتمال دارد در قسمت پایین کمر یا لگن احساس درد و فشار داشته باشید.
اگر نشانه‌های سقط جنین را داشتید با پزشکتان تماس بگیرید. اگر درد یا خونریزی شدید داشتید، باید سریعا معاینه شوید.
زایمان زودرس
اگر انقباضات و گشاد شدن رحم قبل از هفته سی و هفتم شروع شود، شما دچار زایمان زودرس شده‌اید. در صورت بروز هر کدام از علائم زیر در سه ماهه دوم یا سه ماهه سوم می‌بایست سریعا با یک پزشک یا ماما تماس بگیرید:
• افزایش ترشحات واژن یا تغییر نوع ترشحات (ترشحات آبکی، مخاطی یا خونی یا به خونی)؛
• لکه‌بینی یا خونریزی واژینال؛
• درد شکم، انقباضات و دردهای مشابه قاعدگی یا داشتن انقباضات مکرر در یک ساعت؛
• افزایش فشار در ناحیه لگن؛
• درد در قسمت پایین کمر، به خصوص اگر قبلا کمردرد نداشته‌اید.
جدا شدن زودرس جفت
دکولمان یا جدا شدن زودرس جفت یک عارضه خطرناک است که در آن جفت قبل از به دنیا آمدن نوزاد تا حدی یا به صورت کامل از رحم جدا می‌شود. این مشکل علائم مختلفی دارد. دکولمان جفت گاهی ممکن است باعث خونریزی ناگهانی و آشکار شود، اما در موارد دیگر نیز شاید ابتدا خونریزی قابل‌توجهی وجود نداشته باشد و تنها باعث خونریزی کم یا لکه‌بینی شود. اگر هم کیسه آب‌تان پاره شده باشد، ممکن است مایعی خونی مشاهده کنید. همچنین ممکن است هنگام ادرار کردن، درد و انقباضات مکرر را در قسمت پایینی کمر تجربه کنید.
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یکی از اختلالات دوران بارداری است که باعث تغییراتی در عروق خونی می‌شود؛ امری که می‌تواند تعدادی از اندام‌ها، از جمله کبد، کلیه، مغز و جفت را تحت تاثیر قرار دهد. اگر دیدید بعد از هفته بیستم از دوره حاملگی، فشار خون بالایی دارید یا در ادرارتان پروتئین مشاهده شد، یعنی به پره اکلامپسی مبتلا هستید. علائم پره اکلامپسی شامل تورم در صورت یا پف‌کردگی در اطراف چشم‌ها، تورم بیش از حد در دست‌ها و تورم بیش از حد یا ناگهانی پا یا مچ پا است.
همچنین ممکن است درد یا حساسیت شدید در قسمت فوقانی شکم، سردرد شدید، اختلالات بینایی از قبیل تاری دید، یا تهوع و استفراغ شدید را نیز تجربه کنید. اگر دچار علائم پره اکلامپسی هستید، باید بلافاصله با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید.
عفونت‌های دستگاه ادراری
باردار شدن شما را بیش از پیش مستعد ابتلا به انواع عفونت‌های دستگاه ادراری، از جمله عفونت کلیه می‌کند. علائم عفونت مثانه شامل درد، ناراحتی یا سوزش هنگام ادرار، ناراحتی لگنی یا درد شکم، میل مکرر یا غیرقابل کنترل به دفع ادرار، ادرار کدر، بدبو یا خونی است. اگر هر کدام از این نشانه‌ها را داشتید با پزشک خود تماس بگیرید؛ عدم درمان عفونت مثانه می‌تواند منجر به عفونت کلیه و زایمان زودرس شود.
علائمی که نشان می‌دهند عفونت به کلیه‌ها گسترش یافته است و شما نیاز به توجه پزشکی فوری دارید، شامل تب و لرز، تعریق، درد در قسمت پایین کمر یا زیر دنده‌های یک یا هر دو طرف، تهوع و استفراغ و احتمال وجود خون در ادرار می‌شود.
علل دیگر
عوامل بسیاری می‌توانند باعث درد شکم شوند؛ چه باردار باشید و چه باردار نباشید. عواملی از قبیل ویروس معده، مسمومیت غذایی، آپاندیس، سنگ کلیه، هپاتیت، بیماری‌های کیسه صفرا، پانکراتیت، فیبروم و انسداد روده می‌توانند باعث بروز درد شکم در شما شوند.
بیماری کیسه صفرا و پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) اغلب ناشی از سنگ کیسه صفرا هستند که در دوران بارداری شایع‌تر است. فیبروئید‌ها نیز ممکن است در دوران بارداری رشد کرده و ناراحتی ایجاد کنند. فشار رحم در حال رشد بر روی بافت‌های روده‌ای نیز ممکن است باعث انسداد روده شود. این عارضه بیشتر در سه ماهه سوم از دوران باردرای رخ می‌دهد.
شایع‌ترین علل ناراحتی و دردهای بی‌ضرر شکم چه هستند؟
دردهای شکمی همیشه نشانه یک مشکل جدی در طول بارداری نیستند. به عنوان مثال، ممکن است درست پس از ارگاسم انقباضاتی را احساس کنید. این انقباضات تا زمانی که خفیف و کوتاه باشند، طبیعی بوده و هیچ گونه خطری نخواهند داشت.
در ادامه به عوامل دیگری که ممکن است باعث ناراحتی‌های شکم شوند می‌پردازیم. عللی که عمدتا طبیعی و بی‌ضرر هستند؛ اما به یاد داشته باشید، اگر مطمئن نیستید که چه اتفاقی موجب درد شکم‌تان شده یا ناراحتی‌تان شدید یا مزمن است، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
گاز و نفخ
در دوران بارداری به دلیل هورمون‌هایی که سرعت هضم را آهسته می‌کنند و همچنین فشار رحم در حال رشد بر روی معده و روده‌ها، احتمال بروز گاز معده و نفخ وجود دارد.
یبوست
یبوست نیز یکی از علل رایج درد شکم در دوران بارداری است؛ هورمون‌هایی که سرعت هضم مواد غذایی را در طول دستگاه گوارش کند می‌کنند و رحم در حال رشد که بر مقعد فشار وارد می‌کند، از جمله عوامل بروز یبوست هستند.
درد رباط حلقوی
به طور معمول، درد رباط حلقوی یک درد کوتاه‌مدت، تیز و چاقو-مانند است یا یک درد بلند‌مدت مبهم که ممکن است در یک یا دو طرف قسمت تحتانی شکم یا داخل کشاله ران احساس شود. این درد بیشتر در سه ماهه دوم از دوران بارداری اتفاق می‌افتد.
این درد زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های لگن که رحم را پشیبانی می‌کنند، کش آمده و ضخیم شوند تا بتوانند خود را با رحم در حال رشد تطبیق داده و از آن پشتبیانی کنند.
اگر به صورت ناگهانی تغییر موقعیت بدهید، به عنوان مثال اگر یک دفعه از تختخواب بیرون بیایید یا از روی صندلی بلند شوید یا اگر سرفه کنید، روی تختخواب غلت بزنید یا بخواهید از وان حمام بیرون بیایید، ممکن است درد کوتاه و تند و تیزی را احساس کنید. اگر دردتان حتی پس از استراحت نیز برطرف نشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
انقباضات رحم
گاهی اوقات پس از رسیدن به نیمه بارداری ممکن است حس کنید رحم‌تان سفت شده است. این انقباضات قبل از هفته سی و هفتم به ندرت رخ می‌دهند و اغلب بدون درد هستند.
اگر انقباضات با درد قسمت تحتانی کمر همراه است، می‌بایست با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر بیش از 4 انقباض در ساعت دارید و انقباضات در فواصل منظمی تکرار می‌شوند و اگر نشانه‌های زایمان زودرس را دارید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که وقتی به تاریخ زایمان‌تان نزدیک شدید، این انقباضات می‌توانند نشانه وضع حمل باشند.
آیا راهی برای بهبود درد شکم در دوران بارداری وجود دارد؟
در این بخش راه‌کار‌هایی برای مقابله با دردهای شکم در دوران بارداری ارائه شده است:
• به آرامی حرکت کرده و ورزش‌های ملایم انجام دهید؛ با این کار اگر درد شکم‌تان به علت گاز و نفخ باشد، از آن خلاص می‌شوید.
• یک دوش آب گرم (نه داغ) بگیرید یا یک کیسه آب گرم روی ناحیه دردناک بگذارید.
• زمانی که درد را احساس می‌کنید، بدن‌تان را به همان سمت خم کنید تا از شر درد خلاص شوید.
• آب زیاد بنوشید. کم‌آبی بدن ممکن است موجب انقباضات رحم شود.
• اگر دردتان به دلیل انقباضات رحم باشد، ممکن است دراز کشیدن به شما کمک کند و باعث شود بهتر بتوانید روی علائم خود تمرکز کرده، آنها را ارزیابی نموده و علت‌شان را تشخیص دهید.
