بسیاری از افراد در زمان انتخاب رژیم غذایی برای افزایش وزن و یا کاهش وزن فقط به کالری مواد غذایی توجه کرده و طبق آن برنامه غذایی خود را تنظیم می کنند. اما باید بدانید که بهتر است از مواد غذایی استفاده کنید که در عین داشتن کالری متناسب با خواسته ی شما ، فواید زیادی نیز داشته باشد.
آیا می دانید برخی از محصولاتی که در برنامه غذایی روزانه مان استفاده می کنیم از انواع غذاهای فراسودمند بوده و ما از آن بی اطلاع هستیم؟ این غذاها چه مزیتی دارند؟
آیا می توانند در کاهش خطر ابتلا به بیماری های زمینه ای همچون دیابت، پرفشاری خون، چربی و کلسترول بالا و بیماری های قلبی ـ عروقی و حتی سرطان موثر باشد؟ کدامیک از غذاهایی که در روز مصرف می کنیم فراسودمند است؟
غذاهای فراسودمند یا عملگرا شبیه غذاهای متعارف و معمول روزانه ماست، اما وقتی مصرف می شود علاوه بر خواص تغذیه ای، مزایای سلامت بخشی از خود نشان می دهد که خطر ابتلا به بیماری های سخت و مزمن را کاهش می دهد. این غذاها حاوی مواد شیمیایی سنتزی نبوده و کاملا طبیعی است.
غذاهای عملگرا هم خود حاوی مزایای سلامت بخش است و هم می توان ترکیبات مضر آنها را حذف و یک یا چند ترکیب طبیعی سودمند به آن افزود.
به عنوان مثال ماست یک فرآورده لبنی سودمند و مغذی است که با حذف چربی و افزودن باکتری های پروبیوتیک آن را فراسودمند می کند.
این محصول اثراتی فراتر از محتوای مواد مغذی خود داشته و به واسطه باکتری های مفید پروبیوتیک مزایای فیزیولوژیک آن ارتقا و موجب افزایش عملکرد جسمی و ذهنی ما می شود و به میزان زیادی ریسک ابتلا به بیماری های زمینه ای را کاهش می دهد.
مهم ترین اثرات غذاهای فراسودمند تقویت سیستم ایمنی بدن، دارا بودن ویژگی های آنتی اکسیدانی، سم زدایی و اثرات ضدالتهابی است البته لازم است بدانید موثر بودن غذاهای فراسودمند در یک فرد به معنی اثربخش بودن آن در دیگر افراد نیست و عوامل بسیاری در اثربخش بودن این فرآورده ها نقش دارد.
مهم ترین غذاهایی که خصوصیات عملگرایی آن تا کنون مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است فرآورده های پروبیوتیک، میوه ها و سبزیجات رنگی، محصولات سبوس دار، غذاهای حاوی اسیدهای چرب غیراشباع و گیاهان سنتی و دارویی است.
خوشمزه یا بدمزه فرآورده های پروبیوتیکی بخورید
گاهی برخی خانواده ها از مصرف محصولات پروبیوتیک بخصوص فرآورده های لبنی همچون شیر، ماست یا پنیر پروبیوتیکی اجتناب می کنند.
به عقیده آنها این محصولات در مقایسه با انواع فراورده های سنتی یا پرچرب لبنی طعم لذیذی ندارد و حتی از رغبت آنها به مصرف فرآورده های لبنی می کاهد، اما باید بدانید پروبیوتیک ها توده فعال و زنده ای از میکروب هاست که با حضور در دستگاه گوارش موجب تقویت و رشد میکروب های مفید مقیم در روده ها می شود.
این میکروب ها جذب مواد معدنی بویژه کلسیم و منیزیم را از لوله گوارش افزایش می دهد و خطر چاقی و دیابت نوع ۲ را کم می کند. از سوی دیگر پروبیوتیک ها از علائم تحمل نکردن لاکتوز شیر می کاهد و با تقویت سیستم ایمنی، مقاومت بدن را در برابر بیماری ها بیشتر می کند.
همچنین به میزان زیادی از سمی بودن و جهش زایی ترکیبات دفعی به جای مانده در لوله گوارش و از شدت عفونت های شایع مجرای تناسلی خانم ها می کاهد.
یکی از مهم ترین آثار استفاده از محصولات پروبیوتیک کمک به کاهش کلسترول خون است. به طوری که تحقیقات نشان داده است مصرف دو تا چهار هفته فرآورده های لبنی پروبیوتیک همچون ماست اثرات قابل توجهی در تنظیم چربی خون دارد.
لازم است بدانید کفیر هم نوعی نوشیدنی پروبیوتیکی است که اثرات مقابله آن با جهش زایی و عفونت های ویروسی و قارچی به اثبات رسیده است.
این را هم بدانید باکتری های پروبیوتیک بیشتر از یک هفته یا حداکثر ده روز زنده نمی مانند و مصرف کم آن مفید نخواهد بود. مصرف این نوع محصولات برای کودکان زیر یک سال باید تحت نظر پزشک مربوط باشد.
میوه های و سبزی های فرا سودمند
امروزه تحقیقات وسیعی در مورد عملگرا بودن میوه و سبزی ها با رنگ های زرد، نارنجی و سبز به عمل آمده است.
اثرات فراسودمند این گیاهان به محتوای فیبری و برخی ترکیبات موجود در آنها همچون فلاونوییدها و رنگدانه های آنتی اکسیدانی نسبت داده شده است.
رنگدانه ها در میوه ها و سبزیجاتی همچون هویج، ترب، گوجه فرنگی، اسفناج، پرتقال، نارنگی، زردآلو، انبه، هلو، شلیل، طالبی، هندوانه، کدو حلوایی، نخود فرنگی، ذرت شیرین و فلاونوییدها در لوبیای سویا، چای، کاکائو، کلم بروکلی، سیر، زردچوبه، گیلاس ترش و بسیاری از توت ها به وفور یافت می شود.
این ترکیبات می توانند رادیکال های مضر حاصل از واکنش های اکسایشی ایجاد شده در بدن را خنثی و از بروز بیماری های قلبی ـ عروقی، آسم، ورم مفاصل و اختلالات بینایی بکاهند.
لازم است بدانید حرارت یا پخت ملایم و کوتاه مدت سبزی ها و میوه های رنگی در مقدار کمی روغن گیاهی می تواند میزان جذب رنگدانه ها را تا چند برابر افزایش دهد.
به عنوان مثال قدرت جذب رنگدانه گوجه فرنگی در محصولات فرآوری شده آن همچون رب و سس بالاست. همچنین اختلاط شیر با آب هویج به سبب چربی شیر به جذب بهتر رنگدانه های هویج کمک خواهد کرد.
البته بد نیست بدانید دریافت ترکیبات آنتی اکسیدانی از رژیم غذایی در مدت زمان کوتاه تاثیر چندانی بر سلامت یا جلوگیری از بروز بیماری ها نخواهد داشت.
دریافت زیاد این ترکیبات هم هیچ نوع عارضه جانبی یا علائم مسمومیتی ندارد و تنها زیاده روی در میوه های زرد و نارنجی موجب تغییر رنگ پوست بویژه در نواحی دست، پا و صورت می شود.
عملگرایی برخی از ادویه ها
برخی افراد عقیده دارند استفاده از مواد گیاهی و ادویه ها درغذاها فقط عاملی برای بهبود رنگ و طعم غذاست و اغلب از اثرات درمانی و خواص فراسودمند آن بی خبرند، اما مطالعات نشان داده است ادویه ها دارای ترکیبات مختلفی هستند و هر کدام خواص درمانی اثبات شده ای دارند.
به عنوان مثال آویشن درمان کننده آلودگی و انگل های کرمی شکل روده است و اثرات ضدمیکروبی دارد. شیرین بیان برای درمان اختلالات گوارشی موثر است.
زنجبیل اثرات ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد و باعث افزایش حرکات لوله گوارشی می شود و به حالت ارتجاعی عروق خونی کمک می کند.
دارچین اثرات ضدقارچی، ضداسهالی و تسکین دهندگی دارد و مصرف منظم آن یک عامل کمک کننده در پیشگیری از دیابت نوع ۲ است. نعناع از گرفتگی عضلانی می کاهد و داروی موثر مشکلات گوارشی است.
فلفل سامانه دفاعی بدن را تحریک و تقویت کرده و از شکل گیری تومورها جلوگیری می کند.
حتی نمک رژیمی کم سدیم که پتاسیم، جایگزین نیمی از سدیم آن شده را هم می توان نوعی محصول فراسودمند دانست، چرا که به میزان زیادی از پرفشاری خون می کاهد. در میان گیاهان سنتی دارویی هم جین سینگ، گوارانا و جینکو عملکرد بالایی از نظر فیزیکی و روانی دارد.
تحقیقات نشان داده است طی شش سال اخیر درمیان غذاهای فراسودمند مصرف فرآورده های لبنی پروبیوتیک رشد چشمگیری داشته و یکی از اقلام اصلی سبد خانوار به شمار می رود.
محصولات کم نمک، کم چرب، کم شیرین، غنی شده، سبوس دار و برخی مکمل ها همچون امگا ـ ۳ از جمله فرآورده هایی است که می توان آنها را فراسودمند دانست.
