امروزه موضوع اضافه وزن به یکی از دغدغه های بسیاری از افراد تبدیل شده است.به همین دلیل داشتن دانش کافی در مورد خوردن مواد غذایی و هم چنین زمان مناسب برای خوردن وعده های غذایی موضوعی حائز اهمیت است.به گفته پژوهشگران خوردن شام در زمان های آخر شب و دیر هنگام منجر به اختلال در سوخت و ساز بدن و تجمع چربی و افزایش وزن می شود.
از قدیم توصیه می‌کرده‌اند که شامتان را سبک بخورید و سنگین به رختخواب نروید. شاید مهم‌ترین دلیلش هم این بود که شکم پر، خواب را آشفته می‌کند، اما اکنون دانشمندان دریافته‌اند که عواقب شام سنگین فقط به برهم خوردن خواب آرام محدود نمی‌شود و مضرات مهم دیگری هم دارد. عادت نامطلوب خوردن دیرهنگام شام، می‌تواند بر سوخت‌وساز بدن اثرات نامطلوبی بگذارد و علاوه بر اختلال گوارش سبب افزایش وزن نیز بشود. نکته بسیار جالب در این میان آن است که، فقط شام سنگین نیست که چنین عواقب نامطلوبی دارد، بلکه شام دیرهنگام هم همین مشکلات را درپی خواهد داشت.
پژوهشگران گوناگون به‌ویژه در سال‌های اخیر جنبه‌های بسیاری از رابطه میان خواب و سوخت‌وساز بدن را مورد بررسی قرار داده و به یافته‌های بسیار مهم دست یافته‌اند. هرچند هنوز راه طولانی در این زمینه در پیش داریم، اما شواهد روزافزون نشان می‌دهد، بدن ما می‌داند که چه زمانی باید بیدار باشد و غذا بخورد، و چه زمانی باید بخوابد و چیزی نخورد. به همین دلیل غذا خوردن در زمان نامناسب، و در این مورد خاص عادت به غذا خوردن دیرهنگام در شب، می‌تواند مشکلات قابل توجهی برای بدنمان ایجاد کند. اینکه به جای ساعت ۷ غروب مثلا در ساعت ۱۰ شب شام بخوریم، یا اینکه شب‌ها پای تلویزیون ته یک پاکت چیپس را درآوریم، سیستم سوخت‌وساز بدنمان را کلافه و مستاصل می‌کند.
دکتر کریستن اکل مهان، که به مطالعه خواب و سوخت‌وساز بدن در مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس می‌پردازد، می‌گوید: آنزیم‌هایی که در سوخت‌وساز بدن نقش دارند، از یک چرخه ۲۴ ساعته تبعیت می‌کنند و می‌دانند که چه زمانی باید گلوکز یا همان قند خون را بسوزانند. به همین دلیل وقتی در ساعتی غیرمنتظره، مثلا یازده و نیم شب که در واقع باید خوابیده باشید، غذا می‌خورید، ارگان‌های سوخت‌وساز بدن، از جمله کبد، گیج می‌شوند. آن‌ها به‌هیچ وجه برای مواجهه با این میزان غذا در آن ساعت از شبانه‌روز آماده نیستند، از این رو مواد غذایی فراوانی را که به دستگاه گوارش سرازیر شده به‌خوبی فرآوری نمی‌کنند. این مساله می‌تواند سبب بروز مشکلاتی برای میزان انسولین و قند خون شود، که بدن را برمی‌انگیزد تا چربی بیشتری ذخیره کند.
درواقع، یافته‌ها نشان می‌دهد، افرادی که معمولا دیر غذا می‌خورند، از جمله افراد شب‌کار، مستعد افزایش وزن بیشتر و شاخص توده بدنی بالا‌تر نسبت به افرادی هستند که سر شب شامشان را می‌خورند و پس از آن هم دیگر غذا نمی‌خورند. به‌علاوه، مطالعه‌ای که اخیرا در نشریه بین‌المللی چاقی منتشر شده نشان می‌دهد، عادت دیر شام خوردن حتی در زنان سالم سبب می‌شود، سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها در بدنشان با سرعت کمتری انجام شود، تحمل گلوکز پایین‌تری داشته باشند، و حین استراحت کالری کمتری بسوزانند.
اما چه‌طور می‌توان زود شام خورد؟
متخصصان می‌گویند، بهترین راه حل آن است که طی یک برنامه سبک، آهسته‌آهسته زمان شامتان را جلو‌تر و جلو‌تر بیاورید و در نهایت آن را به دو ساعت قبل از خواب برسانید، و در این فاصله دو ساعته هم چیزی نخورید، به‌خصوص هله‌هوله‌هایی مثل چیپس و پفک که منبع کالری‌های بی‌خاصیتند.
گردآوری:گروه سلامت سیمرغ
منبع: سیمرغ
