عجالتا یک رادیوگراف بگیرین…. در دلم گفتم، بیست هزار تومان سُلفیدم که فقط بگویند دندانت پوسیده است! خوب، این را که خودم می دانستم. بماند که برای رادیوگراف هم پول زیادی دادم.

شنود این گفته ها، بهانه ای به دست دخل و خرج داد که این هفته پا به حیاط خلوت دندانپزشکان بگذارد و از مطب های لوکس گرفته تا درمانگاه های خیریه را سرک بکشد تا ببیند این روز ها درمان درد دندان، چقدری آب می خورد.

معاینه و هزینه تراشی!
اصولا در جامعه ما، «چکاپ» کردن رفتاری با کلاس و تجملی محسوب می شود که کسی ضرورتی بر انجام آن نمی بیند. بیشتر مردم فقط زمانی پیش دندانپزشک می روند که دندان ها از چرخ کردن انواع خوراکی عاجز مانده اند، یا از شدت درد، صاحب خود را به زانو درآورده اند اما چرا؟

نخستین دلیلی که به مخیله هر کسی خطور می کند، هزینه ویزیت است. هر سال تعرفه مشخصی برای معاینه عمومی دندانپزشکی تعیین می شود و مسلم است که نرخ های آزاد همیشه بیشتر از دولتی است؛ مثلا بنا بر مصوبه امسال هزینه ویزیت آزاد بیش از دو برابر نرخ دولتی آن می باشد. البته بر همگان مبرهن است که این رقم برای دندانپزشک عمومی و متخصص تفاوت دارد. ولی این تمام ماجرا نیست.

عده ای معتقدند که برخی پزشکان هنگام معاینه، کلی از دندان ها عیب و ایراد می گیرند و ناشد است که بدون تراشیدن هزینه اضافه، کسی را رها کنند. با این حال دکتر شفیع جعفری از بازرسان انجمن دندانپزشکی ایران می گوید: 50 درصد مشکلات دهان و دندان به گونه ای است که خود بیمار اصلا از آن خبر ندارد و در چکاپ دوره ای شناسایی می شود. ناگفته نماند که در اکثر درمانگاه ها و برخی مطب های دندانپزشکی نیز هزینه ای برای ویزیت اولیه دریافت نمی شود.

من و دندان هایم یهویی
کمتر کسی است که تا به حال عکس های سیاه و سفیدی که از فک و دندان می گیرند، ندیده باشد. عکس هایی در اندازه های متفاوت؛ گاه به کوچکی یک بند انگشت، گاه به بزرگی برگ های دفتر مشق. عموما آن ها را «رادیوگراف» می خوانند ولی انواع مختلفی دارند. پیشتر، این عکسبرداری ها چندان مرسوم نبود. در صورت لزوم، پزشک فیلمی را در دهان بیمار می گذاشت و از او می خواست که آن را فشار بدهد. این نوع رادیوگرافی موسوم به «پری اپیکال» هنوز هم در مطب های دندانپزشکی رایج است و هزینه ای جدای از ویزیت و درمان دارد.

این رقم مطابق تعرفه دولتی امسال حدود 8 هزار تومان است که نوع آزاد آن تا دو برابر هم می رسد اما انواع پیشرفته تر رادیوگرافی که به صورت دیجیتال تهیه می شوند، گران ترند. رادیوگراف OPG از کاربردی ترین عکس های فک و دندان است که پوسیدگی های بین دندانی را به خوبی نشان می دهد. هزینه آن حدود 42 هزار تومان است. کمتر جایی را می توان یافت که OPG را با تعرفه دولتی حساب کنند.

دکتر محسن حکم آبادی، جراح و متخصص ارتودنسی و ایمپلنت، معتقد است: «درمان بدون رادیوگرافی مناسب، مثل کار کردن با چشم بسته است». او حتی توصیه می کند که افراد برای چکاپ سالانه، یک OPG از فک و دندان ها تهیه کنند تا هر گونه مشکل احتمالی تشخیص داده شود و زودتر درمان شود. با این همه، دکتر حکم آبادی خود نیز معترف است که هزینه های دندانپزشکی با جیب مردم همخوانی ندارد:

«حدود 10 تا 20 درصد مردم می توانند تمام هزینه درمانشان را بپردازند و بقیه از پرداخت بخشی از هزینه ناتوانند». در این میان، انواع بیمه ها به کمک آمده و بسته به شرایط قرارداد، تمام یا بخشی از پول رادیوگرافی را گردن می گیرند. از آنجا که کیفیت گراف ها بسته به مرکزی که عکسبرداری می کند متفاوت است، ارزان تر بودن خدمات، همیشه به صرفه نیست. چون این احتمال وجود دارد که پزشک عکس را تایید نکند و بیمار مجبور به پرداخت هزینه اضافه شود.
معادله n مجهولی هزینه های دندانپزشکی
پس از معاینه و گذر از مرحله تشخیص، بیمار معمولا درباره هزینه های درمان از پزشک سوال می کند. ولی برآورد یک عدد دقیق از هزینه ها کار چندان ساده ای نیست، چرا که فاکتورهای زیادی در تعیین آن نقش دارند اما اگر او مصر باشد که این رقم مشخص را بداند، بد نیست روش آقای «ببخشید» را به کار گیرد. مثلا قرار است یکی از دندان های بیمار کشیده شود.
– خوب، دندان فک بالا است یا پایین؟ – پایین. – دندان خلفی است یا قدامی یا عقل؟ – عقل. – نهفته است یا آشکار؟ – نهفته. – خوب بفرمایید در نسج نرم است یا سخت؟ – نرم. – افقی یا عمودی؟ – افقی. – فک جوش یا معمولی؟ -…..
همین شرایط برای پر کردن دندان نیز صادق است. این که میزان آسیب در چه سطحی باشد، با ماده «آمالگام» پر شود یا «کامپوزیت» و این مواد با چه کیفیتی استفاده شوند، در تعیین هزینه ترمیم دخیل است. برخی پزشکان معتقدند که بعضی انواع آمالگام به سبب داشتن ترکیبات جیوه، سمی اند. همچنین، رنگ تیره آن ها ظاهری نازیبا به دندان می دهد.

از خیریه ها تا مراکز لوکس
از سوی دیگر، بسته به جایی که خدمات دندانپزشکی ارائه می شوند، هزینه ها نیز متفاوت است. در مشهد درمانگاه های خیریه بسیاری وجود دارد که برای افراد زیر پوشش بهزیستی، کمیته امداد و نهاد های خیریه مشخص، رایگان است. در بیشتر این مراکز، هزینه ها برای عموم مردم مطابق با تعرفه دولتی محاسبه می شود. کلینیک های دندانپزشکی و درمانگاه های عمومی، غالبا بر اساس تعرفه های آزاد کار می کنند، ولی بیمه سازمان ها و نهاد های مختلف را نیز می پذیرند.

دانشکده دندانپزشکی مشهد از قدیمی ترین مراکز ارائه دهنده خدمات دهان و دندان است. این مرکز در دو نوبت صبح و عصر بیماران را پذیرش می کند و به کسانی که از نهاد حمایتی خود معرفی نامه داشته باشند، تخفیف می دهد. در نوبت صبح، دانشجویان دندانپزشکی زیر نظر استادان فعالیت می کنند که تعرفه هایش دولتی است اما نوبت بعد از ظهر به دندانپزشکان و استادان این حوزه اختصاص دارد و هزینه خدمات، آزاد است.

مطب های دندانپزشکی رسما بخش خصوصی هستند و پر واضح است که بر مبنای تعرفه آزاد کار می کنند. ولی به گفته برخی بیماران، هستند پزشکانی که به افراد کم بضاعت تخفیف های خوبی می دهند و نرخ خدماتشان نزدیک به تعرفه های دولتی است. با این حال، پزشکانی نیز یافت می شوند که به راحتی از چارچوب نظام پزشکی بیرون می زنند و پول های آن چنانی از بیماران خود می گیرند. آقای حسین غ. به مطبی در منطقه سجادشهر مشهد سر زده که به گفته او وابسته به یکی از هتل های معروف و مجلل شهر است.

وی شرایط را این طور توصیف می کند: «محیطی بسیار شیک و متفاوت دارد، پرسنل به طور افراطی مودب و مهربان هستند که به نظرم بیشتر به خاطر جلب گردشگر است. چون بنا نبود کار درمانم را آنجا انجام دهم، نتوانستم از هزینه ها سر درآورم». او با خنده ادامه می دهد: «ولی همه جوره با شما راه می آیند، اگر از دندانپزشکی می ترسید برایتان خرس و بادکنک هم می آورند که ترستان بریزد» .

 
منبع سلامت نیوز