همه چیز را در مورد زخم دهانه رحم بدانیم

زخم دهانه ی رحم چیست ؟

دهانه ی رحم کجاست ؟

انتهای واژن ، توسط گردن رحم (دهانه ی رحم  ،یا سرویکس ) به جسم رحم راه دارد . در نتیجه در معاینات زنان با اسپکلوم ،  بخش بیرونی آن کاملا قابل مشاهده و ارزیابی است . هم چنین هنگام نزدیکی ، آلت با قسمت بیرونی دهانه رحم برخورد میکند .

زخم دهانه ی رحم ، یک عبارت آشنا و ترسناک برای خانمهای ایرانی است !

اما این اصطلاح کاملا عامیانه و غیر علمی است . این اصطلاحِ زخم ، نشان دهنده ی  هر گونه تغییر شکل دهانه رحم ، از مخاط صورتی به بافت مخملی و قرمز می باشد. غالبا، این قرمزی زمانی رخ میدهد که لایه داخلی دهانه رحم ، تا بیرون آن کشیده شود.

از زخم دهانه رحم نترسید

این بافت قرمز و مخملی که بسیاری از شما را آشفته ونگران کرده ، چیست ؟ علت آن چه چیز است ؟

یکی از شایعترین علل این مخملی شدن ،” اکتروپیون سرویکس ” یا ” بیرون زدگی ” بافت دهانه رحم است که می تواند یک حالت کاملا طبیعی در خانمهای جوان  باشد ! این مساله مخصوصا در خانمهایی که باردار هستند یا هورمون مصرف میکنند (مثل قرصهای ضد بارداری ) به وفور دیده می شود. در واقع این بافت، فقط قرمز تر و نازک تر از بافتهای اطرافش است و بنابراین در معاینات  چشمی ، نام هولناک “زخم ” را برای آن بکار می برند.

در صورتیکه حین معاینه ، خروج موکوس چرکی از داخل دهانه رحم دیده نشود ، یا این زخم باعث ایجاد خونریزی در هر نزدیکی نشود ، و پاپ اسمیر از نظر وجود سلولهای پیش سرطانی و …منفی باشد  ، وجود این بافت قرمز و مخملی ، اهمیتی ندارد .

متاسفانه برخی پزشکان به بیمارانشان می گویند: به زخم دهانه ی رحم مبتلا شده ای . بدون اینکه توضیح بدهند واقعا زخمی در کار نیست! و با کرایو (انجماد )(فریز) دهانه رحم ، اقدام به از بین بردن این بافت قرمز مخملی میکنند . از عوارض فریز دهانه ی رحم، می توان به این مورد اشاره کرد که با فریز زخم دهانه رحم، از بین بردن سلول های طبیعی آن ناحیه رخ داده و دقت تست پاپ اسمیر را کاهش داده و ممکن است نتایج منفی و مثبت کاذب را افزایش دهد و این موضوع در تشخیص و پیشگیری از سرطان های مختلف رحم تداخل ایجاد کرده و بسیار خطرناک می باشد.

علایم زخم دهانه رحم

چون این اکتروپیون در بسیاری از خانمهای طبیعی و سالم وجود دارد ، در نتیجه اکثر خانمها خیلی اتفاقی طی معاینه زنان با اسپکلوم، متوجه آن می شوند . یعنی در واقع هیچ علامتی ندارند ، و در مراجعه جهت چکاپ ، ناگهان با تشخیص ” زخم ” روبرو می شوند !

همینجا از همکاران خودم خواهش میکنم در این طور مواقع ، مبالغه نکنند و زندگی بیمار را تحت تاثیر یک اکتروپیون ساده قرار ندهند. افرادی را می شناسم که فقط بدلیل همین اکتروپیون، ماه هاست که رابطه ی زناشویی خود را قطع کرده اند…

درمان زخم دهانه رحم

با توجه به اینکه این بافت مخملی ، بافت طبیعی خود دهانه رحم است که فقط کمی به بیرون کشیده شده است ، اگر هیچ عفونتی بر آن سوار نباشد ، نیازی به اقدام خاصی نیست .

اما اگر زخم دهانه رحم دچار ترشح چرکی و عفونت شود یا باعث خونریزی پس از هر بار نزدیکی شود، بهتر است درمان با دارو انجام شده و تست پاپ اسمیر نیز انجام شود . در پاپ اسمیر ، اگر سلولهای غیر طبیعی دیده شد ، اولین اقدام ، کولپوسکوپی است . ولی به یاد داشته باشید که هرگز چشم بسته ، فریز نکنید .

درمان زخم دهانه رحم ِ عفونی (سرویسیت) ، به راحتی با دارو امکان پذیر است. در صورت جواب ندادن به یک دوره، می توان برای بار دوم از داروهای دیگری استفاده کرد. مثل هر عفونت دیگری در بدن (عفونت گلو…دندان و …) ، دهانه ی رحم هم به دارو جواب خوبی میدهد. در نهایت اگر علایم آزار دهنده داشتید و با 2-3 دوره درمان دارویی درمان صورت نگرفت ،  می توان اعمالی مثل فریز(کرایو) یا سوزاندن (کوتر)  را انجام داد . (بعید است که چنین عفونتی به 2 دوره دارو جواب ندهد.)

کرایو (فریز یا انجماد دهانه رحم ) چیست ؟

فریز یا کرایو، یک روش درمانی جهت از بین بردن یک لایه از بافت دهانه ی رحم است. در مواردی استفاده می شود که لازم باشد یک یا چند لایه از بافت دهانه ی رحم بطور کامل تخریب شود .  در این روش با استفاده از گاز ، با ایجاد دمای بسیار پایین ، سولهای سطحی از بین رفته و پس از مدتی انتظار رشد سلوهای طبیعی را داریم. استفاده ی اصلی کرایو ، در تغییرات پیش سرطانی دهانه ی رحم است . اما خب ، مورد استفاده ی فرعی ِ کرایو ، همین زخم دهانه ی رحم می باشد .

فریز دهانه رحم

کرایوتراپی دهانه رحم ، معمولا در مطب و بدون بیهوشی و …انجام می شود و در کل بیش از 2-3 دقیقه طول نمی کشد. در روز انجام کرایو ، نیاز است که یک همراه داشته باشید .ممکن است تا 1 هفته بعد از کزایو ، ترشحات زیاد و خونابه ای داشته باشید . معمولا پانسمانی در محل تعبیه می شود و به شما توصیه می شود نهایتا تا 2-3 هفته نزدیکی واژینال نداشته باشید .

یکی از شایعترین عارضه های فریز  ، بد شکل شدن دهانه ی رحم و هم چنین تداخل در نتایج پاپ اسمیر خواهد بود . چون سلولهای طبیعی از بین می رند و سلولهای جدید که جایگزین می شوند هیچ گاه مثل اول نخواهند شد . بنابراین با نمونه برداری از این ناحیه  و تهیه پاپ اسمیر ، در نتایج پاپ اسمیر ، تداخل ایجاد خواهد شد .

علاوه بر آثار روحی روانی حاصل از این کار، اگر این حرکت ، بدرستی انجام نشود ، یا بیش از حد انجام شود ، می تواند باعث تنگی دهانه ی رحم ومشکلات بعدی ناشی از آن شود .  ضمن اینکه رابطه ی زناشویی فرد نیز تحت تاثیر این قضیه ، رو  به سردی می رود و اعتماد بنفس خانم در برابر همسرش از بین می رود .

کوتر (سوزاندن ) زخم دهانه ی رحم

در این روش ، با استفاده از جسمی با دمای بالا  ،بافتهای به نظر غیر طبیعی ، کاملا سوزانده می شوند . عوارض آن ، مانند کرایو می باشد . البته استفاده از کوتر رایج نمی باشد .

دکتر فاطمه قائم مقامی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

گردآوری گروه سلامت سیمرغ
منبع: سیمرغ