تاثیرات مثبت بلند مدت ورزش های هوازی مداوم بر سیستم های مختلف بدن مکرراً گزارش شد، ولی به ندرت به مقایسه ی تاثیر انواع مداوم و منقطع ورزش هوازی بر فشار خون پرداخته شده است. به ویژه تاثیر آنی و میزان پایایی آن در روش های مداوم و منقطع ورزش هوازی بر واکنش های فیزیولوژیکی قلب مورد مقایسه قرار نگرفته است. با توجه به انگیزه بیشتر افراد برای انجام ورزش های کوتاه مدت و منقطع و از طرف دیگر شیوع پرفشارخونی در جامعه به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات سلامتی، هدف مطالعه ی پیش رو، مقایسه ی اثر آنی یک جلسه فعالیت هوازی مداوم و منقطع بر فشار خون بود.
مطالعه ی بخش دوم : تاثیرات یک جلسه تمرین هوازی بر بدن (بخش ۲)
مطالعه ی بخش سوم: تاثیرات یک جلسه تمرین هوازی بر بدن (بخش ۳)
بررسی اثرات یک جلسه ورزش هوازی مداوم و منقطع بر فشار خون محیطی در جمعیت جوان سالم و کم تحرک
نویسنده : ویدا نیاپرست فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فیزیوتراپی از دانشگاه شهید بهشتیدفتر تحقیقات و فن آوری دانشجویی، دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیوتراپی، شعبه بین الملل، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
نشانی الکترونیک: vidaniaparast@gmail.com
استادیار : سرکار خانم دکتر صدیقه سادات نعیمی
مواد و روش ها
مطالعه از نوع شبه تجربی بود. 20 نفر دواطلب سالم و کم تحرک (با میانگین سنی 5/3±26 سال و شاخص توده بدن 8/2±4/24( kg/m2) ) در دو جلسه فعالیت فیزیکی شامل راه رفتن روی تردمیل شرکت کردند. برای بررسی سلامت قلب و محاسبه حداکثر ضربان قلب هدف، یک هفته پیش از مداخلات، تست ورزشی با نظارت پزشک متخصص قلب انجام شد. سپس در طی دو جلسه متوالی و با فاصله زمانی 48 ساعت و با ترتیب تصادفی مداخلات هوازی مداوم تحت بیشینه (با شدت معادل 60 درصد حداکثر ضربان گیری و با آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر بررسی آماری شد.
یافته ها
به دنبال یک جلسه ورزش هوازی مداوم (02/0=P)و منقطع (04/0=P)، کاهش معنادار فشار خون دیاستولی مشاهده شد. میزان تغییرات فشار خون در اثر دو نوع مداخله اختلاف معناداری با هم نداشتند.
نتیجه گیری
یافته های تحقیق حاضر دال بر تاثیر گذاری یک جلسه ورزش هوازی مداوم و منقطع بر فشار خون دیاستولی و قابل مقایسه بودن تاثیر ورزش هوازی منقطع با مداوم بود.
نویسنده مسئول: دکتر صدیقه السادات نعیمی، استادیار گروه فیزیوتراپی، مرکز تحقیقات فیزیوتراپی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
آدرس الکترونیکی: naimi.se@sbmu.ac.ir
بیماری های قلبی-عروقی به عنوان عامل اصلی بیش از 17 میلیون مرگ و میر در سال مطرح شده است. این میزان معادل حدود 31٪ از کل مرگ ومیرهای سالانه می باشد. افزایش فشار خون سیستولی می تواند نشانه ای از میزان فعالیت و تحمل فشار سیستم قلبی باشد. اگر در سه اندازه گیری متناوب و در حالت استراحت، فشار خون بیشتر از 100/150 میلی متر جیوه باشد به عنوان پرفشارخونی درنظر گرفته می شود. پرفشار خونی یکی از مهم ترین عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی است. پرفشارخونی سالیانه منجر به 7 میلیون مرگ در جهان شده که نزدیک به 13٪ از کل مرگ و میر بوده است. [1]. پرفشارخونی بیماری چند علتی شایعی است. عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مثل چاقی، رژیم غذایی و زندگی کم تحرک در بروز و تشدید آن نقش دارد[2]. ارتباط معکوسی بین فشار خون و فعالیت فیزیکی وجود دارد [3و4]. فعالیت فیزیکی منظم به عنوان یکی از موثرترین راهکارهای پیشگیری و درمان بیماری های قلبی معرفی شده است [5]. کاهش فشار خون به زیر 140 میلیمتر جیوه،باعث 44٪-28٪ کاهش در سکته قلبی و 35٪-20٪ کاهش در بیماری های ایسکمیک قلبی شده است. اثرات مثبت ورزش منظم فقط به کاهش فشار خون بالا، محدود نمی شود،بلکه باعث کاهش در هیپرتروفی بطن چپ قلب، بهبود ظرفیت ورزشی و بهبود کیفیت زندگی نیز شده است[3و5].
بر طبق توصیه ی انجمن طب ورزشی آمریکا1 انجام روزانه 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط و یا حداقل سه بار در هفته ورزش های کوتاه مدت (در حد 20دقیقه) و با شدت بالا، برای حفظ سلامتی ضروری است[6]. علی رغم دانش گسترده درباره اثر فعالیت فیزیکی در کاهش خطر بیماری های قلبی، تعداد شرکت کنندگان در فعالیت های ورزشی کم است[6]. تغییر در سبک زندگی و پیشرفت تکنولوژی نیز موجب کم تحرکی روز افزون آحاد جامعه شده و ارتباط آن با شیوع پرفشار خونی مطرح است [1و3]. این در حالی است که فعالیتهای آموزشی و اطلاع رسانی درباره مضرات فشار خون بالا و توصیه های پیشگیری کننده از آن در سطح جامعه، محدود است[5-7].
تا به حال بررسی های متعددی به تاثیر ورزش های هوازی مداوم به ویژه در بلند مدت بر فشار خون و ضربان قلب پرداخته اند. و مداخله ورزشی به این صورت را به عنوان روش درمانی موثر حتی با تاثیر قابل مقایسه با دارو درمانی و به نوعی مکمل آن معرفی کرده اند[1و2و7و8]. لیکن تا به حال کمتر به بررسی اثر ورزش های هوازی غیر پیوسته یا منقطع پرداخته شده است[4و5]. در چنین ورزش هایی در مقاطعی از زمان فشار کار تا حد بالایی (مثلا 80درصد حداکثر ضربان قلب)افزایش می یابد و این شرایط با فعالیت کم فشارتر (مثلا 50درصد حداکثر ضربان قلب ) دنبال می شود[8و11] در مورد اثرات این نوع ورزش هوازی تناقضاتی بین محققین به چشم می خورد. برخی آن را بسیار مفیدو نوعی ورزش دیواره عروق به ویژه عروق کرونرقلب می دانند[1و2و4] و برخی دیگر احتمال بروز عوارض ناخواسته به ویژه در مبتلایان به بیماری های قلبی را مطرح می کنند. چنین محققانی توصیه کرده اند پیش از بررسی و شناخت کامل چنین ورزش هایی در افراد سالم و پاسخ فیزیولوژیک بدن به آن، توصیه به انجام ورزش هوازی منقطع برای بیماران قلبی صورت نپذیرد [8-13]. در حالی که در صورت اثبات احتمال تاثیرگذاری مطلوب این نوع ورزش بر پارامترهای قلبی، مسیر تحقیقاتی جدیدی در حیطه توانبخشی قلبی گشوده می شود می توان از مزایای آن شامل ایجاد انگیزه همکاری بیشتر نمونه ها، و اثر بخشی در زمانهای کوتاه تر نسبت به ورزشهای معمول(هوازی مداوم) بدون نگرانی از وقوع عوارض ناخواسته سود جست. لذا با فرض این که اثرات آنی انجام یک جلسه ورزش هوازی منقطع(با شدت 80 و 50درصد) تفاوت معناداری با ورزش هوازی مداوم معمول (با شدت 60درصد) بر میزان فشار خون ندارد، در مطالعه ی حاضر به انجام این مقایسه در افراد جوان سالم و دارای عامل خطر بالقوه(بی تحرکی) بیماری های قلبی پرداخته شد.
ادامه مطلب در بخش بعدی …
