اگر شما هم جزء آن دسته از افراد هستید که با خوردن شیر و فرآورده های لبنی دچار دل درد میشوید لازم است بدانید دلیل این موضوع این است که بدن شما در هضم ماده ای به نام لاکتوز دچار مشکل است.این عارضه عدم تحمل لاکتوز نامیده می شود. لاکتوز نوعی قند طبیعی است که در شیر و فرآورده‌های لبنی وجود دارد.
عدم تحمل لاکتوز بیشتر در بزرگسالان شایع است. این عارضه اغلب در آمریکایی‌های بومی و مردمان آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی مشاهده می‌شود. بزرگ‌ترین چالشی که بیماران مبتلا به عدم تحمل لاکتوز با آن روبه‌رو هستند، یادگیری شیوه مقابله با این عارضه است.
چه چیزی باعث بروز عارضه عدم تحمل لاکتوز می‌شود؟
عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می‌دهد که روده کوچک نتواند به اندازه کافی آنزیم «لاکتاز» تولید کند. بدن شما برای تجزیه یا هضم لاکتوز به این آنزیم نیاز دارد. عدم تحمل لاکتوز اغلب یک مشکل خانوادگی است که علائم آن در طول نوجوانی یا بزرگسالی توسعه می‌یابد. اکثر مبتلایان به این عارضه می‌توانند بدون مشکل شیر بنوشند یا از محصولات لبنی استفاده کنند.
گاهی اوقات روده کوچک به دلیل یک بیماری کوتاه‌مدت مانند آنفولانزا یا یک مشکل دائمی مانند فیبروز از تولید لاکتاز دست می‌کشد؛ همچنین ممکن است انجام یک عمل جراحی روی روده باعث توقف تولید این آنزیم در بدن شود. در این موارد، مشکل می‌تواند موقت یا دائمی باشد. در موارد نادر، بیمار از دوران نوزادی با مشکل حساسیت به لاکتوز متولد می‌شود. نوزادی که به لاکتوز حساسیت دارد، نمی‌تواند شیر یا غذاهای حاوی لاکتوز بخورد. عارضه عدم تحمل لاکتوز در نوزادان نیز به دلیل توقف تولید لاکتاز در بدن رخ می‌دهد. با شروع تولید این آنزیم در بدن، نوزاد به وضعیت عادی برمی‌گردد.
علائم عدم تحمل لاکتوز چیست؟
علائم این عارضه بسته به مقدار لاکتوز تولیدی در بدن می‌تواند خفیف یا شدید باشد؛ علائم معمولا 30 دقیقه تا 2 ساعت بعد از نوشیدن شیر یا خوردن محصولات لبنی آغاز می‌شوند. اگر دچار این عارضه هستید، حتما علائم زیر را تجربه کرده‌اید:
• نفخ
• احساس درد یا گرفتگی
• شنیدن صدای غرغر یا غرش از شکم
• گاز معده
• مدفوع شل یا اسهال
• بالا آوردن
بسیاری از افرادی که با مشکل گاز، درد شکم، نفخ و اسهال دست و پنجه نرم می‌کنند، فکر می‌کنند به لاکتوز حساسیت دارند. بهترین راه برای بررسی این موضوع این است که مدتی از نوشیدن شیر و مصرف فرآورده‌های لبنی خودداری کنید تا ببینید آیا علائم برطرف می‌شوند یا خیر. اگر علائم از بین رفتند، باید کم کم شیر و فرآورده‌های لبنی استفاده کنید تا بروز مجدد علائم بررسی شود.
اگر یک بار پس از مصرف شیر احساس بدی داشتید، به این معنا نیست که به لاکتوز حساسیت دارید. اما اگر هر بار پس از مصرف شیر، بستنی و یا محصولات لبنی احساس ناخوشی دارید، ممکن است دچار مشکل باشید. گاهی اوقات افرادی که هیچ مشکلی با شیر یا محصولات لبنی ندارند، ناگهان به لاکتوز حساسیت پیدا می‌کنند. احتمال بروز این عارضه در سنین بالا بیشتر است. اگر فکر می‌کنید به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستید، بهتر است با پزشکتان صحبت کنید. او با بررسی علائم نظر قطعی خود را درباره بیماری خواهد داد.
عدم تحمل لاکتوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با بررسی علائم، وجود حساسیت را تشخیص می‌دهد. همچنین ممکن است سوالاتی درباره مصرف فرآورده‌های لبنی از شما بپرسد یا بخواهد برای مدتی از مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی دست بکشید. گاهی اوقات نیز از تست تنفس یا آزمایش قند خون برای تایید بیماری کمک گرفته می‌شود. اگر شک دارید، بهتر است قبل از هر کاری این آزمایشات ساده را انجام دهید.
عدم تحمل لاکتوز چگونه درمان می‌شود؟
هیچ درمانی برای عدم تحمل لاکتوز وجود ندارد. اما میتوانید با محدود کردن یا اجتناب از مصرف شیر و سایر محصولات لبنی علائم خود را کنترل کنید. همچنین میتوانید از شیر با لاکتوز پایین یا شیرسویا و پنیرسویا استفاده کنید. برخی از افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، می‌توانند بدون مشکل ماست بخورند. شما میتوانید با مصرف مکمل‌های غذایی حاوی لاکتاز نیز بر مشکل خود غلبه کنید. به تدریج با شناسایی علائم میتوانید کنترل بیشتری بر بیماری‌تان داشته باشید.
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هایی که بیماران مبتلا به عدم تحمل لاکتوز دارند، دریافت مواد مغذی موجود در شیر و محصولات لبنی مانند کلسیم است. دریافت کلسیم برای کودکان، نوجوانان، خانم‌های باردار و خانم‌های یائسه بسیار مهم است. محصولات غیرلبنی زیادی وجود دارند که حاوی کلسیم هستند:
• کلم بروکلی، بامیه، کلم پیچ و شلغم
• کنسرو ساردین، ماهی تن و قزل‌آلا
• آبمیوه غنی شده از کلسیم و غلات و حبوبات
• محصولات غنی از کلسیم مانند شیرسویا و توفو
• بادام
