زایمان به دو نوع است که در این باره می توان به زایمان واژنی یا همان زایمان طبیعی و سزارین اشاره کرد. بطور کلی زایمان طبیعی همیشه به مادران توصیه می شود و سزارین فقط در برخی موارد توسط پزشک معالج تجویز می شود. اما هستند مادرانی که برای تحمل درد کمتر سزارین را انتخاب می کنند. اما نکات مهمی در این باره وجود دارد که نباید آنها را نادیده گرفت. با دکتر سلام همراه باشید.
مادامی که گزینه یا کاندید مناسبی برای زایمان طبیعی یا واژنی بعد از سزارین (VBAC) باشید، شانس موفقیتتان وجود دارد. البته این شانس موفقیت زمانی بیشتر خواهد بود که دلیل سزارین قبلی‌تان هر چه بوده باشد، این بار مشکل تلقی نشود.
برای مثال زنی که قبلا زایمان واژنی رحمی داشته و بعد در شرایطی که بچه با پا یا باسن در حال خروج از رحم بوده و به خاطر آن مجبور شده سزارین انجام دهد، احتمال انجام زایمان واژنی بعد از سزارین برای او به مراتب بیشتر از کسی است که بعد از متورم شدن کامل و سه ساعت فشار برای خروج نوزادی با جثه کوچک و جایگاه مناسب، سزارین انجام داده است.
در واقع باید گفت که نمی‌توان با قطعیت پیش‌بینی کرد چه کسی قادر است زایمان واژنی انجام دهد و چه کسی باید دوباره سزارین را تکرار کند. حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از زنانی که برای VBAC تلاش می‌کنند، زایمان واژنی دارند. انجام VBAC اغلب بحث برانگیز است و یافتن متخصصی که بخواهد و بتواند این کار را انجام دهد هم با چالش‌هایی همراه است.
گزینه خوب برای VBACچه کسی است؟
اگر تمام معیارهای زیر را داشته باشید، گزینه مناسبی برای زایمان واژنی بعد از سزارین محسوب می‌شوید:
-اگر بُرشِ سزارین قبلی‌تان، یک برش رحمی با عرض کم باشد (که اغلب به شکل افقی است) نه یک بُرش عمودی در بخش بالای رحم یا بُرشی به شکل T که خطر پارگی رحمی را در شما افزایش خواهد داد.
-اگر لگن شما آنقدر بزرگ باشد که به نوزاد این امکان را بدهد که بدون خطر از میان آن بگذرد (در شرایطی که هیچ راهی برای اطمینان خاطر از این مسئله وجود ندارد، اما پزشک متخصص می‌تواند لگن‌تان را چک کرده و درباره عبور نوزاد از آن حدس درستی بزند.)
-اگر قبلا هرگز جراحی رحمی مفصلی انجام نداده باشید مانند میومکتومی جهت برداشتن فیبروئیدها.
-اگر قبلا دچار پارگی رحمی نشده باشید.
-اگر دچار هیچ نوع بیماری یا مشکل زایمانی نباشید (مانند جفتِ سرراهی یا فیبروئید بزرگ) که زایمان واژنی را با خطر همراه خواهد کرد.
-در صورت نیاز، پزشکی در بخش حضور خواهد داشت که می‌تواند وضعیت جنین را بررسی نموده و سزارین اضطراری انجام دهد.
-یک متخصص بیهوشی، و سایر پرسنل پزشکی و تجهیزاتِ در دسترس به طور ۲۴ ساعته در بیمارستان حضور دارند تا در شرایط اضطراری، وضعیت شما و نوزاد را سر و سامان دهند.
چه عواملی، احتمال انجام یک VBAC موفق را کمتر خواهد کرد؟
-سن و سال بالا
-اضافه‌وزن
-داشتن بچه‌ای با وزن بالا در زمان زایمان (بیش از ۴ کیلو)
-اگر دوران بارداری شما بیش از ۴۰ هفته طول بکشد
-اگر بین بارداری‌هایتان وقفه کمی وجود داشته باشد (چیز حدود ۱۸ ماه یا کمتر)
امتیازهای مثبت انجام VBACچیست؟
یک VBAC موفق شما را قادر می‌سازد تا دیگر جراحی شکمی انجام ندهید و به تبع آن مشکلات و خطرات مرتبط با آن هم گریبانتان را نگیرد. این مشکلات و خطرات شامل افزایش خطر خونریزی شدید بوده که می‌تواند منجر به انتقال خون شده و یا در موارد نادر نیازمند هیسترکتومی (یا رحم‌برداری) باشد و از طرفی با افزایش پیشرفت عفونت‌های خاص و آسیب به اندام‌های بدن حین عمل همراه خواهد بود. تمام این مشکلات مربوط به جراحی شکمی طی هر زایمان سزارینی بیشتر خواهد شد؛ چرا که بُرش دادن شکم باعث خواهد شد انجام هر روشی به لحاظ فنی دشوارتر شود.
سزارین مستلزم آن است که مدت زمان بیشتری را در بیمارستان گذرانده و دوران بهبودی یا ریکاوری‌تان در کل کُندتر سپری خواهد شد و به مراتب احساس نامساعد‌تر و نامطلوب‌تری خواهید داشت.
اگر برنامه‌ریزی کرده‌اید بچه‌های بیشتری داشته باشید، باید این مسئله را بدانید که هر سزارینی که انجام می‌دهید، خطر جفت سرراهی و یا چسبندگی جفت در بارداری‌های آینده‌تان را افزایش خواهد یافت؛ که طی آن، جفت در جایگاه بسیار عمیقی قرار می‌گیرد و هنگام زایمان به خوبی جدا نخواهد شد. این مشکلات منجر به خونریزی تهدیدکننده و رحم‌برداری خواهند شد.
خطرات تلاش برای VBACچیست؟
حتی اگر گزینه مناسبی برای VBAC باشید، خطر بسیار کم (کمتر از یک درصد) پارگی رحم در ناحیه بُرش سزارین شما وجود دارد که خودش با کم‌خونی شدید برای شما و احتمالا کمبود اکسیژن برای جنین همراه خواهد بود.
هم‌چنین اگر تشخیص داده شد که نمی‌توانید زایمان طبیعی یا واژنی داشته باشید، میتوانید چند ساعت وضع حمل را تحمل کنید تا سزارین بدون برنامه‌ریزی را انجام بدهید. در شرایطی که یک VBAC موفق نسبت به یک سزارین تکراری برنامه‌ریزی‌شده با خطر کمتری همراه است، اما یک VBAC ناموفق که مستلزم سزارین بعد از آغاز دردها و فشارهاست، به مراتب خطرات بیشتری نسبت به یک سزارین برنامه‌ریزی‌شده دارد.
بعد از تحمل فشارهای وضع حمل به منظور انجام سزارین برنامه‌ریزی‌نشده، احتمال بروز مشکلات حین جراحی بیشتر می‌شود؛ مانند خونریزی زیادی که ممکن است کار به انتقال خون و یا در موارد نادر رحم‌برداری و عفونت رحمی و محل بُرش بیانجامد. و خطر این مشکلات زمانی بیشتر خواهد شد که پزشکان مجبور شوند سزارین اضطراری رویتان انجام دهند.
در نهایت این خطر هم وجود دارد که نوزاد مشکلات جدی و حادی داشته باشد که ممکن است به آسیب‌های عصب‌شناختی طولانی‌مدت و حتی مرگ منتهی شود. در شرایطی که شاید این خطر جزئی و مختصر به نظر می‌آید، اما در زنانی که VBAC ناموفقی انجام می‌دهند (که در واقع سزارین بعد از یک زایمان ناموفق است) نسبت به زنانی که زایمان واژنی خوب یا سزارین برنامه‌ریزی‌شده خوبی داشتند این خطر به مراتب بالاتر است.
اگر قرار باشد VBACانجام دهم، به چه اقداماتی نیاز دارم؟
تغییر در ضربان قلب نوزاد اغلب از نخستین نشانه‌هایی است که می‌تواند مشکل تلقی شود. بنابراین اگر تصمیم گرفتید بعد از سزارین، زایمان واژنی انجام دهید، باید به طور پیوسته تحت نظارت الکتریکی جنین باشید. از طرفی باید تزریق سیاهرگی انجام دهید و از خوردن حین وضع حمل و تحمل درد در مواردی که بعدا باید سزارین فوری انجام دهید خودداری کنید.
برای بارداری مجدد بعد از سزارین تا چند وقت باید صبر کنم؟
به طور کلی گفته می‌شود که باید یک بازه ۱۸ تا ۲۳ ماهه برای بارداری مجدد فاصله باشد، این بازه برای زنانی که زایمان واژنی هم انجام داده‌اند به همین میزان است. شاید این زمان، کمی طولانی به نظر برسد، اما به خاطر داشته باشید که شما یک عمل مهم همراه با زایمان انجام داده‌اید و بدن‌تان نیازمند آن است که ریکاوری شود، بتواند مواد مغذی از دست داده‌اش را جبران کند و دوباره به دست بیاورد. برای مثال ممکن است به خاطر انتقال آهن بدن‌تان به جنین در دوران برداری، دچار کم‌خونی شده باشید. زنانی که از طریق سزارین زایمان انجام می‌دهند نسبت به زنانی که زایمان طبیعی می‌کنند حدودا دو برابر خون بیشتری از دست می‌دهند.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد خطر بروز مشکلاتی همچون پارگی رحمی، زایمان زودهنگام یا وزن کم نوزاد هنگام زایمان زنانی که ظرف کمتر از شش ماه بعد از زایمان اول باردار می‌شوند، بیشتر خواهد بود. پیش از آنکه به فکر زایمان بعدی باشید باید سعی کنید به عنوان پدر و مادر خود را با روند زندگی جدید زایمان اول وفق دهید. اگر برای التیام زمان زیادی به خود بدهید و با شرایط پدر و مادری عادت کنید، شروع خوبی برای بارداری و زایمان بچه بعدی‌تان خواهد بود.
اگر کمتر از ۱۸ ماه بعد از سزارین‌تان باردار شدید اصلا وحشت نکنید. گذراندن زمانی حدود ۱۸ ماه بین زایمان‌ها توصیه‌ای است که به منظور کاهش یک‌سری خطرات و مشکلات ارائه شده است، اما بسیاری از زنان زودتر از این موعد باردار شده و مشکلی هم ندارند.
در واقع اگر در اواخر ۳۰ سالگی به سر می‌برید، باید نسبت به بارداری در بازه زمانی ۹ تا ۱۲ ماه بعد از سزارین بیشتر تأمل کنید. برای زنان بالای ۳۵ سال اصلا غیرعادی و عجیب نیست که در زایمان دوم‌شان دچار مشکلاتی شوند و خطر داشتن چنین مشکلات و دشواری‌هایی در بارداری با بالا رفتن سن زیاد می‌شود. بهترین زمان برای بارداری مجدد در زنان مختلف با هم متفاوت است، بنابراین بهتر است درباره شرایط خاص خود حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
منبع:
