بسیاری از افراد هستند که غذا را فقط به دلیل رفع گرسنگی می خورند و توجه زیادی به ظاهر غذا و همچنین مواد و ویتامین ها غذا ندارند. اما افرادی نیز هستند که این مسائل برایشان اهمیت دارد. اگر شما نیز از این دسته افراد هستید ، این مطلب را بخوانید.
ملامین، چینی، آرکوپال، پیرکس و بلور. اینها اجزای لاینفک آشپزخانه های امروزی هستند، البته هستند خانم هایی که هنوز هم اصالت چینی را با چیز دیگری عوض نمی کنند یا آنهایی که دوست دارند با چند کاسه و بشقاب سفالی، رنگ و لعاب سنت را به زندگی مدرن امروزی تزریق کنند.
در عوض بعضی هم از خیر هرچه سنت و نوستالژی است به راحتی گذشته اند و با سر به استقبال مدرنیته رفته اند و حتی سر میز غذا هم راحتی را با چیزی عوض نمی کنند و به استقبال یک بار مصرف ها می روند. از هر دسته که هستید، فراموش نکنید جنس و کیفیت ظرفی که در آن غذا می خورید، اگر از طعم و کیفیت غذا مهم تر نباشد، بی اهمیت تر هم نیست، پس این نکات را در انتخاب ظرف غذایتان به خاطر داشته باشید.
ظروف سفالی
قدیمی ترین ظروف سفالی که باستان شناسان موفق به یافتن آنها شده اند، مربوط به هزاره دهم پیش از میلاد در محدوده بین النهرین است. قدیمی ترین ظرف سفال ایرانی نیز مربوط به ۸ هزار سال پیش از میلاد است که در روستای گنج دره در حوالی کرمانشاه یافته شده است. به هر حال ظروف سفالی را می توان قدیمی ترین ظروف غذاخوری نامید، ولی این قدمت باعث فراموشی آنها نشده است و هنوز هم به ۲ شکل سنتی سفال و سرامیک استفاده می شوند. سفالی که لعاب می خورد و مجددا پخته می شود به سرامیک تبدیل می شود و امروزه این ظروف سرامیکی هستند که به عنوان ظروف غذاخوری استفاده می شوند و ظروف سفالی بیشتر جنبه تزئینی دارند، چون سفال اگر لعاب نداشته باشد، چربی و رطوبت را پس می دهد. برای تهیه این ظروف معمولا از خاک کائولن به عنوان ماده اولیه به همراه مقداری کاه و شن به عنوان چسب استفاده می شود. این مواد با آب مخلوط می شوند و ترکیب حاصل به شکل ظرف مورد نظر درمی آید و سپس در کوره ای با حرارت حدود ۸۰۰ درجه به مدت ۸ ساعت عملیات پخت صورت می گیرد. سپس کوره خاموش می شود و ظروف شب تا صبح همانجا می ماند و به آرامی خنک می شود. بعد از این مرحله با کمک اکسیدهای رنگی فلزات آهن و آلومینیوم و مس و سرب، لعاب روی ظرف قرار می گیرد و مجددا عملیات پخت تکرار می شود. ظرفی که به این ترتیب تهیه شده چون در درجه حرارت ۸۰۰ درجه پخته شده، توان تحمل حرارت بالایی دارد به طوری که بعضی از ظروف سرامیک را می توان در ماکروفر یا روی شعله ملایم قرار داد. اما کارشناسان هشدار می دهند در استفاده از ظروف سفالی و سرامیک، باید از استفاده از ظروف آبی رنگ به عنوان ظروف غذاخوری پرهیز کرد، چون این ظروف دارای ترکیبات سربی هستند و احتمال بروز مسمومیت غذایی را افزایش می دهند. از محاسن این ظروف می توان به سبک بودن آنها نسبت به چینی ها و همچنین قیمت کمترشان نسبت به ظروف چینی و کریستال اشاره کرد.
ظروف آلومینیومی
ظروف آلومینیومی سبک هستند و به خوبی گرما را انتقال می دهند. بیشتر از نیمی از ظروف پخت و پز که امروزه به کار برده می شوند، آلومینیومی هستند. بعضی شواهد حاکی از آن است که آلومینیوم در درازمدت باعث بیماری آلزایمر می شود البته این رابطه هنوز کاملا به اثبات نرسیده است. بعضی نظریه ها نیز مطرح است که جوش آوردن آب در کتری های آلومینیومی می تواند باعث بروز بیماری هایی همچون زخم معده، کولیت، خشکی دهان، یبوست و تغییر رنگ زبان شود. افرادی که هرروز از ظروف آلومینیومی پوشش داده نشده برای پخت و پز و نگهداری مواد غذایی استفاده می کنند، تقریبا ۵/۳ میلی گرم آلومینیوم در روز وارد بدن خود می کنند. هر چه غذا بیشتر در این ظروف پخته یا نگهداری شود، مقدار آلومینیوم وارد شده به آن بیشتر می شود. البته سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که بزرگسالان می توانند بیشتر از ۵۰ میلیگرم آلومینیوم را در روز بدون هیچ ضرری دریافت کنند، زیرا بسیاری از داروهای معمول حاوی آلومینیوم هستند، مثلا یک عدد قرص آنتی اسید حاوی ۵۰ میلی گرم و یک قرص آسپیرین حاوی ۲۰ ۱۰ میلی گرم آلومینیوم است. سبزیجات برگی شکل و غذاهای اسیدی یا نمکی همچون گوجه فرنگی، مرکبات و ریواس اگر در ظروف آلومینیومی قرار داده شوند، بیشترین آلومینیوم را به خود جذب می کنند و باعث می شوند آلومینیوم به مقدار زیاد وارد غذا شود. همچنین باعث می شوند روی این ظروف حالت سوراخ سوراخ بگیرد، بنابراین پختن این مواد در ظروف آلومینیومی توصیه نمی شود. برای جلوگیری از وارد شدن آلومینیوم به غذا، از نگهداری مواد غذایی در ظروف آلومینیومی پوشش داده نشده باید اجتناب کرد. در بعضی مناطق، آب حاوی مواد معدنی و قلیا بوده که ممکن است روی سطح ظروف آلومینیومی رسوب کند. پختن غذاهای اسیدی، نمکی یا قلیایی در ظروف آلومینیومی می تواند باعث سیاه شدن این ظروف شود، البته تغییر رنگ و لکه دار شدن این ظروف روی کیفیت پخت غذا تاثیری ندارد. برای برطرف کردن رنگ یا لکه، غوطه ور کردن ظرف در محلول آب و آب لیمو یا سرکه مفید است. دکترمحمد امین محمدی فر، کارشناس تغذیه معتقد است: استفاده از ظروف آلومینیومی باعث ورود مقادیر زیادی آلومینیوم در هر وعده غذایی می شود و افزایش نامطلوب میزان آلومینیوم در رژیم غذایی باعث بروز اختلال در سیستم عصبی، کم خونی، افزایش خطر ابتلابه آلزایمر، اختلال در متابولیسم استخوان، مسمومیت کلیه، کبد و التهاب مفاصل می شود.
ظروف مسی
مس گرما را به خوبی هدایت می کند و با آن به راحتی می توان دمای پخت و پز را کنترل کرد. تنها با دادن حرارت کم تا متوسط می توان بهترین نتیجه را از آن گرفت. ظروف برنجی هم از مس و روی ساخته شده اند که کمتر به کار می روند.
مقادیر اندک مس برای سلامتی مفید است، ولی مقادیر زیاد آن می تواند مسمومیت زا باشد. مس با غذاهای اسیدی واکنش می دهد و به این خاطر ظروف مسی را معمولا با لایه ای از یک فلز دیگرمثل قلع یا استیل یا نیکل می پوشانند تا از ورود مس به غذا جلوگیری شود. این لایه در هنگام پخت و پز به مقدار کم در غذا حل می شود، به خصوص اگر غذاهای اسیدی برای مدت طولانی در این ظروف پخته یا نگهداری شوند. لذا از پختن غذاهای اسیدی در ظروف مسی پوشش داده نشده باید اجتناب کرد. همچنین با خراشیدن یا ساییدن این ظروف در هنگام شست وشو، لایه پوششی محافظ از بین می رود. از خراشیدن این ظروف باید خودداری نمود و در ظروفی که لایه پوششی آنها از بین رفته نباید پخت و پز کرد. سازمان غذا و دارو (FDA) در مورد مصرف ظروف مسی بدون پوشش هشدار داده است، زیرا این فلز هنگامی که در مقادیر زیاد وارد غذا می شود باعث تهوع، استفراغ و اسهال می شود.