پس از زایمان، احتمالاً با تغییرات جدیدى در بدنتان روبه‌رو مى‌شوید که هیچ کس به شما درباره آن‌ها هشدار نداده بود. در این مطلب، متداول‌ترین مشکلات بعد از زایمان و راهکارهایى براى کنار آمدن با آن‌ها را، به شما ارائه مى‌دهیم. پس از زایمان، احتمالاً با تغییرات جدیدى در بدنتان روبه‌رو مى‌شوید که هیچ کس به شما درباره آن‌ها هشدار نداده بود. در این مطلب، متداول‌ترین مشکلات بعد از زایمان و راهکارهایى براى کنار آمدن با آن‌ها را، به شما ارائه مى‌دهیم. عدم کنترل ادرار ممکن است که علاوه بر پوشک نوزاد، مجبور باشید لباس زیر خودتان را هم عوض کنید. علت: ممکن است این اتفاق براى همه رخ ندهد، اما بى‌اختیارى ادرار پس از زایمان، هم امرى متداول و هم موقتى است. به گفته کریستینا مونز، پروفسور اطفال در دانشگاه کارولیناى شمالى، در طول فرآیند زایمان به روش طبیعی، سر نوزاد، فشار زیادى به دیواره‌هاى واژن وارد مى‌کند. در نتیجه اعصاب آن قسمت، موقتاً بى‌حس مى‌شوند. در اثر این بى‌حسى، اعصاب نمى‌توانند به موقع عکس‌العمل نشان دهند و مغز شما پیام نیاز به توالت را دریافت نمى‌کند، درنتیجه عضلاتى که مربوط به کنترل ادرار مى‌شوند، دیر عمل کرده و آنچه نباید، اتفاق مى‌افتد. حتى بعضى از مادران، شکایت دارند که تا یازده ماه پس از زایمان، مجبور هستند از پد بزرگسالان استفاده کنند و هرگاه سریع راه مى‌روند یا ورزش مى‌کنند، مثانه شان به طور کامل تخلیه مى‌شود و این باعث خجالتشان است. اما این مسئله فقط مربوط به زایمان طبیعى نیست. تصور نکنید که با عمل سزارین مى‌توانید از این مشکل فرار کنید. در عمل سزارین نیز، بافت‌هاى عصبى اطراف مثانه موقتاً ضعیف می‌شوند و باعث عدم کنترل ادرار می‌شوند.
راهکار: خبر مسرت‌بخش این است که در هر دو مورد، بافت‌هاى عصبى به سرعت بهبود مى‌یابند. ظرف چند روز یا چند هفته مى‌توانید از بى‌اختیارى ادرار نجات بیابید به شرط اینکه هم از پد بهداشتی استفاده کنید (که البته به علت خونریزى پس از زایمان احتمالاً مصرف مى‌کنید) و هم با فواصل کوتاه‌تری به دستشویى بروید، حتى اگر نیازى نمى‌بینید. اگر پس از گذشت چندین هفته، هنوز مشکل بى‌اختیارى ادرار دارید، حتماً با پزشکتان صحبت کنید. به احتمال زیاد دچار شرایطى شده‌اید که به آن ‘عدم کنترل ادرار شدید’ مى‌گویند. این مشکل به علت ضعیف شدن عضلات تحتانى لگن که مجراى ادرار را احاطه کرده‌اند، رخ مى‌دهد. یک فیزیوتراپ متخصص در زمینه توانبخشى لگن خاصره، مى‌تواند با ماساژ درمانى و کشش عضلات به برطرف شدن این مشکل کمک کند. خونریزی واژینال پس از نه ماه به تعویق افتادن قاعدگى، خونریزی مجددا آغاز می‌شود. ابتدا خون به رنگ قرمز روشن است و مقدار آن زیاد می‌باشد. پس از گذشت چند روز، صورتى رنگ مى‌شود و برخلاف عادت ماهیانه، تا چندین هفته ادامه مى‌یابد.
علت: خونریزى پس از زایمان که به آن نفاس مى‌گویند، حاوى خون و بافت و سلول‌هاى مرده‌ى لایه داخلى رحم است. معمولاً خون نفاس به تدریج کم‌رنگ‌تر و کم‌حجم‌تر می‌شود، تا جایى که پس از گذشت پنج تا شش هفته فقط مقدار کمى ترشحات زرد یا سفید رنگ خواهید داشت. راهکار: تامپون شیوه خوبى براى جلوگیرى از خونریزى نیست زیرا خطر عفونت را به همراه دارد. بهترین راه، همان استفاده از پد بهداشتى است. سعى کنید کارهایتان را با آرامش انجام دهید، زیرا فعالیت فیزیکى شدید باعث افزایش خونریزى مى‌شود. تورم پاها یکى دیگر از معضلات پس از زایمان تورم پا است. علت: احتمالاً تا چند روز پس از زایمان، باید با کفش‌هاى راحتی‌تان خداحافظى کنید. این تورم که اِدِم نامیده مى‌شود، کاملاً عادى است. به گفته پروفسور مونز، رحم، پس از زایمان سعى مى‌کند خون را به بافت‌هاى بدن تحمیل کند، به علاوه احتمالاً هنگام زایمان مقدارى مایعات و سرم به شما تزریق شده است. حال، این مایعات و خون باید به جایى پناه ببرند، پس چه جایى بهتر از پاها که در آنجا انباشته شوند؟ این اتفاق ممکن است حتى براى دست‌ها نیز رخ دهد و به همین علت، ممکن است حلقه ازدواج شما برایتان تنگ شده باشد. البته این تورم ظرف مدت هفت تا ده روز، از بین خواهد رفت. لما ممکن است حتى پس از خوابیدن ورم‌ها، کمی افزایش سایز در شما ثابت بماند. زیرا در طول باردارى، لیگامنت‌هاى کل بدنتان کمى گشاد شده‌اند و همین امر است که باعث افزایش سایز پا مى‌شود. در برخى افراد، این تغییرات دائمى هستند ولى گاهى اوقات هم پاها به تدریج به سایز اولیه باز مى‌گردند، پس کفش‌هاى قدیمى‌تان را دور نیاندازید.
راهکار: تنها کاری که شاید کمی از ورم پایتان کم کند، بالا نگه داشتن پاها از سطح زمین است. هر زمان که نشسته‌اید پاهایتان روی میز بگذارید یا به دیوار تکیه دهید. سفت شدن سینه‌ها چند روز پس از زایمان در مى‌یابید که نه تنها سایز سینه‌هایتان افزایش یافته، بلکه آن‌ها به سفتى سنگ شده‌اند.
علت: سفت شدن سینه‌ها زمانى اتفاق مى‌افتد که شیر با ورود به داخل سینه، جریان خون در سینه را افزایش مى‌دهد. این تراکم خون، احساس سنگینى در سینه ایجاد می‌کند که در برخى از خانم ها ملایم است و در برخى قابل تحمل نیست.
راهکار: آنچه به حل این مشکل کمک مى‌کند، شیر دادن به نوزاد است. پس اگر در آغاز با شیر دادن مشکل دارید، از یک مشاور شیردهى کمک بگیرید. اما اگر به هر دلیلى نمى‌خواهید به نوزاد شیر دهید، باید سعی کنید که سینه را خالى یا تحریک نکنید، که البته گفتنش راحت است. زیرا سینه به صورت طبیعى نیاز به خالى شدن دارد تا سبک شود، اما با این کار، بدنتان فکر مى‌کند که شما در حال شیردهى هستید و در نتیجه سینه‌ها را دوباره پر از شیر مى‌کند. پس به جاى دوشیدن، بهتر است از کمپرس یخ، یا برگ‌هاى کاهو استفاده کنید. به احتمال قوى پس از یک یا دو روز احساس بهترى خواهید داشت، اما اگر اینطور نشد حتماً با پزشکتان صحبت کنید. این ناراحتى سینه ممکن است دلیل دیگرى مثل عفونت سینه داشته باشد. بواسیر شاید همیشه فکر مى‌کردید که اگر بارداریتان را بدون بواسیر پشت سر بگذارید، دیگر از این بلا در امان خواهید بود! اما حتماً کسى به شما نگفته است که حتی بر اثر زور زدن در زایمان طبیعى نیز ممکن است دچار بواسیر شوید.
علت: بله در زایمان طبیعى، بروز بواسیر پس از زایمان خیلى عادى است. زیرا اگر به رگ‌هاى متورم پیشانى زنى که در حال زایمان است بنگرید، متوجه مى‌شوید که رگ‌هاى هموروئیدى که در مقعد وجود دارند نیز، همین فشار را تحمل مى‌کنند. به علاوه این رگ‌ها، براى ماه‌ها زیر فشار رحم قرار داشته‌اند. راهکار: راه‌هاى زیادى براى درمان این مشکل وجود دارد، مانند کمپرس آب سرد، نشستن در وان یا لگن، یا استفاده از پمادهاى مخصوص پس از هر بار مدفوع کردن. معمولاً بواسیر، به خودى خود، یک تا دو هفته پس از زایمان برطرف مى‌شود. اما اگر پس از این مدت هنوز رگ‌هاى مقعد برجسته هستند یا خونریزى دارند، حتماً با پزشکتان صحبت کنید. ریزش مو نه! دچار توهم نشده‌اید! موهاى شما واقعاً در حال کم شدن هستند. شاید تا حدى که اگر موهاى ریخته شده‌تان را جمع کنید، بتوانید یک کلاه‌گیس با آن‌ها درست کنید.
علت: به طور طبیعى حدود ٨۵ تا ٩۵ درصد از موهاى سرتان در مرحله رشد هستند و ۵ تا ١۵ درصد بقیه در مرحله استراحت به سر مى‌برند و منتظر افتادن و جایگزین شدن هستند. اما در طول دوران باردارى، استروژن باعث رشد بیشتر موها و حتى کاهش مرحله استراحت و ریزش مى‌شود. این بدان معناست که گیسوان افشان‌تان، تا قبل از زایمان در حال تفریح بوده‌اند. اما پس از زایمان، سطح هورمون استروژن افت مى‌کند، و اکثر موها وارد مرحله استراحت شده و به یکباره مى‌ریزند. این اتفاق معمولا، دوازده هفته پس از زایمان رخ مى‌دهد. اگرچه به گفته متخصصان پوست و مو، ضخامت و تعداد موها پس از ۶ تا ١٢ ماه به حالت اول باز مى‌گردد، اما خیلى از مادران با این نظر مخالفند و مى‌گویند حتى پس از گذشت دو سال، موهایشان به حالت اول باز نگشته است.
راهکار: آنچه اهمیت دارد این است که خواه ناخواه مرحله ریزش مو اتفاق مى‌افتد و نمى‌توان کارى براى جلوگیرى از آن انجام داد. پس بهتر است، دست از بافتن گیسوانتان بردارید، و با دل کندن از آن‌ها، کوتاهشان کنید. با کوتاه کردن مو به رشد بهتر آن کمک مى‌کنید. درد کمر و ران درحالیکه این دردها در دوران باردارى شایع هستند، خیلى از زنان متوجه نمى‌شوند که چرا این دردها حتى بعد از زایمان هم ادامه دارند. دردى که از کمر شروع مى‌شود و به ران‌ها سرایت مى‌کند، تا حدى که گاهى اوقات در راه رفتن فرد اختلال ایجاد می‌کند. علت: متخصصان هنوز به علت دقیق این دردها پس از زایمان پى نبرده‌اند. این عارضه مى‌تواند دلایل زیادى داشته باشد:
کشش لیگامنت‌ها، کفش نامناسب، فشار ناشى از بغل و حمل کردن بچه، یا فاکتورهاى دیگر. راهکار: اما این بدان معنا نیست که راه حلى وجود ندارد. فیزیوتراپى، داروهاى مسکن، و انجام نرمش‌هاى خانگى، مى‌توانند به بهبود دردها کمک کنند. پیاده‌روى نیز در کشش متعادل عضلات مرکزى نقش بسزایى دارد که در کاهش درد مؤثر است. افزایش سایز دور کمر آیا خیلى خوشبینانه، شلوار جین قبل از بارداریتان را در ساک بیمارستان قرار دادید، فقط به این امید که پس از زایمان، دیگر اندازه‌تان مى‌شود؟ خیلى از ما امیدواریم که بلافاصله پس از زایمان شکم‌مان به حالت اول بازگردد، اما حقیقت این است که خیلى از خانم‌ها، تا ماه‌ها پس از زایمان، هنوز باردار به نظر مى‌رسند و هیچ لباسى اندازه‌شان نمى‌شود.
علت: دقت داشته باشید که رحم شما به مدت نه ماه کشش زیادی را تحمل کرده است، پس خیلى ناعادلانه است اگر انتظار داشته باشیم بلافاصله پس از زایمان جمع شود. روند بازگشت رحم به حالت اول حدود چهار تا شش هفته زمان مى‌برد و بدن شما نیز، حدود نه ماه تا یک سال حتی بیشتر، زمان مى‌خواهد تا به حالت عادى بازگردد. در ضمن علاوه بر شل شدن ماهیچه‌هاى شکمى، مى‌توانیم هورمون‌ها را نیز سرزنش کنیم. زیرا این هورمون‌ها هستند که چربى‌ها را به سمت قسمت‌هاى مختلف بدن هدایت مى‌کنند، پس از زایمان چربى‌ها بیشتر تمایل دارند، زیر عضلات اطراف روده، تجمع کنند.
راهکار: ورزش مى‌تواند عضلات را نیرومند کرده و چربى‌ها را آب کند. اما به یاد داشته باشید که هر هیکلى که قبل از باردارى داشته‌اید مهم نیست، مهم این است که بدن شما، کار شگفت انگیزى انجام داده و فشار زیادى را متحمل شده است. همین که خودتان و کودکتان سالم هستید جاى شکر دارد. احساس سستى در پایین تنه برخى از زنان درمانده‌اند که چرا در قسمت واژینال احساس بدى دارند. آن‌ها حس مى‌کنند که پایین‌تنه‌شان در حال جدا شدن است.
علت: این فقط ذهنتان نیست که چنین حسى به شما مى‌دهد. رحم، مثانه و روده‌ها، همگى در اثر زایمان، کمى پایین افتاده‌اند و احساس شل شدن را به شما القا مى‌کنند. اما خوشبختانه این مشکل موقت است و ظرف چند هفته برطرف خواهد شد.
راهکار: هرگاه ایستاده‌اید، نرمش کگل را انجام دهید. در این نرمش باید عضلات واژنى و مقعدى را به سمت داخل بفشارید و جمع کنید. با این کار عضلات لگنى که نگه دارنده مثانه و رحم هستند قوى مى‌شوند. به علاوه هرگز چیز سنگین بلند نکنید، و همواره غذاهایى بخورید که ملین باشند و باعث یبوست نشوند. اگر تا شش هفته مشکل برطرف نشد، به پزشک گزارش دهید. فیزیوتراپى و ورزش‌هاى مخصوص به برگشتن به وضعیت عادى کمک مى‌کنند.
سلامتیسم
