همانطور که در مطالب گذشته نیز گفتیم چاقی یکی از شایع ترین مشکلاتی است که امروزه بسیاری از افراد از ان رنج می برند. متخصصان بسیاری در رابطه با این مسئله تحقیقات وسیعی انجام داده اند و به این نتیجه رسیده اند که ژن ها، اختلالات هورمونی و حتی ویروس ها نقش مهمی در چاقی ایفا می کنند.
برخلاف انتظار، غذا خوردن به مقدار کم و فعالیت زیاد تاثیر چندانی بر کاهش وزن ندارد. بسیاری تصور می کنند اگر فردی چاق است پس به طور حتم زیاد می خورد و کم فعالیت می کند و بدون شک فرد تنبلی است، اما در بیشتر اوقات ماجرا چیز دیگری است.
چاقی ژنتیکی است
دانشمندان برای اولین بار، این ژن را در موش های چاق شناسایی و آن را «ژن تپلی» نامگذاری کردند. سال ها بعد زمانی که دانشمندان ژنوم های انسان را برای یافتن نشانه هایی که آسیب پذیری در برابر دیابت نوع دوم را افزایش می دهند بررسی می کردند، دوباره با ژن تپلی ـ که اکنون ژن FTO نامیده می شود ـ روبه رو شدند. مشخص شد در افرادی که دارای دو ژن FTO هستند نسبت به افراد فاقد این ژن، احتمال ابتلا به دیابت ۴۰درصد و چاقی ۶۰ درصد بیشتر است. افرادی که تنها دارای یک ژن FTO هستند نیز دارای اضافه وزن هستند. دانشمندان تصور می کنند ژن های چاقی زیادی در بدن وجود دارد. یکی از آنها می گوید: «ممکن است صد ژن چاقی وجود داشته باشد که هرکدام یک تا دو کیلوگرم به وزن بدن اضافه می کنند. زمانی که باید چربی بیشتری بسوزانیم، تفاوت کاملا آشکار می شود. ۱۶ درصد انسان ها دارای دو ژن چاقی و ۵۰ درصد دارای یک ژن هستند. دانشمندان تصور می کنند سایر ژن های چاقی در مقایسه باFTO تاثیر کمتری دارند. خبر خوب این که با داشتن استعداد ژنتیکی برای چاق شدن، دنیا به آخر نرسیده است، هنوز هم می توان با ورزش منظم، خطر را کاهش داد.
می توانید سوخت و ساز بدن را تغییر دهید
دانشمندان با بررسی دوقلوها (یکی چاق و دیگری لاغر) به این نتیجه رسیدند که سلول های چربی در فرد چاق دچار نوعی تغییر در سوخت و ساز می شوند که سوزاندن چربی را بسیار سخت می کند. اضافه شدن تنها پنج کیلوگرم به وزن بدن می تواند باعث کندی در سوخت و ساز و ایجاد یک چرخه باطل در بدن شود، یعنی هرچقدر چربی بیشتری در بدن ذخیره شود به همان میزان سوزاندن آن مشکل تر می شود. پس راه حل چیست؟ قطعا ورزش کردن و فعالیت بدنی. چند کودک چاق را می شناختید که اکنون به افرادی متناسب و خوش اندام تبدیل شده اند، آن هم تنها با ورزش کردن منظم؟
سرنوشت ما در زمان بارداری رقم می خورد
سیگار کشیدن در دوران بارداری باعث تولد نوزاد نارس و مصرف الکل باعث آسیب رسیدن به مغز نوزاد می شود، بنابراین تغذیه نامناسب نیز می تواند تاثیرات منفی داشته باشد. بسیاری از دانشمندان معتقدند مصرف شیرینی زیاد و غذاهای چرب می تواند بر نوزاد (حتی قبل از تولد) تاثیر منفی بگذارد. مطالعات نشان داده است میزان اسیدهای چرب و گلوکز در رحم زنان چاق بیشتر از زنان با وزن طبیعی است. این مولکول ها، پروتئین هایی را آزاد می کنند که به سیستم کنترل اشتها و سوخت و ساز در مغز در حال رشد نوزادان آسیب می رساند.
برخلاف انتظار، غذا خوردن به مقدار کم و فعالیت زیاد تاثیر چندانی بر کاهش وزن ندارد
در مطالعه روی زنانی که عمل جراحی بای پس معده انجام داده بودند، کودکانی که قبل از این عمل به دنیا آمده بودند با کودکان متولد شده پس از عمل مورد مقایسه قرار گرفتند. همان طور که انتظار می رفت وزن مادران پس از عمل کم شده بود، اما امکان چاقی در کودکان متولد شده پس از عمل نیز به نصف کاهش پیدا کرده بود. از آنجا که کودکان یک خانواده دارای ساختار ژنتیکی مشابه هستند، از نظر دانشمندان تفاوت های وزنی در کودکان یک خانواده با تغییرات رخ داده در محیط رحم مرتبط است.
شیرینی واقعا اعتیادآور است
با وجود این که غذا مانند مواد مخدر یا الکل اعتیادآور نیست، اما در سال های اخیر دانشمندان تشابهات عجیبی را بین این دو کشف کرده اند. در مطالعه ای که تصاویر غذاهای شیرین مورد علاقه شرکت کنندگان به آنها نشان داده شد همان بخش هایی از مغز تحریک شد که در افراد معتاد نسبت به مواد مخدر یا الکل واکنش نشان می دهند. پژوهشگران می گویند: ممکن است دوپامین (هورمون انگیزه و خوشی) عامل این موضوع باشد. اگر افراد چاق گیرنده های دوپامین کمتری داشته باشند، باید بیشتر غذا بخورند تا بتوانند با انگیزه و خوش باشند.
عفونت گوش می تواند به حس چشایی آسیب برساند
سال ها این سوال مطرح بود چرا افرادی که حس چشایی ضعیف تری دارند معمولا چاق هستند. این فرضیه مطرح شده است که امکان دارد عفونت های گوش که باعث آسیب دیدن عصب چشایی ـ که از گوش میانی می گذرد ـ می شود، همان حلقه گمشده باشد. پس از انجام آزمایش های متعدد مشخص شد امکان چاقی در افراد بالای ۳۵ سالی که چند مورد عفونت گوش داشته اند، دو برابر بیشتر است. افرادی که قبلا عفونت گوش داشته اند به غذاهای چرب و شیرینی بیشتر علاقه دارند. زیرا به دلیل آسیب دیدن عصب چشایی باید مقدار بیشتری چربی یا قند مصرف کنند تا مزه آنها را حس کنند.
پیشگیری از عفونت های گوش در کودکی همانند پیشگیری از عامل آنها یعنی سرماخوردگی سخت است. اگر فرد بالغی ـ که دچار اضافه وزن است ـ در دوران کودکی به عفونت حاد گوش مبتلا شده است باید حتما به مزه و ساختار غذای خود توجه ویژه داشته باشد؛ برای مثال استفاده از میوه به جای شیرینی یا روغن زیتون به جای کره می تواند منجر به تغذیه بهتر و کاهش وزن شود.
