ماهی را می توان یکی از بهترین و پر ارزش ترین مواد غذایی به حساب آورد ، متاسفانه بسیاری از خانواده ها به دلیل مشکل بودن آماده کردن ماهی ، از خوردن آن اجتناب می کنند. در این مطلب قصد داریم در رابطه با دلایل اهمیت وجود ماهی در رژیم غذایی خانواده بپردازیم.
جنوبی ها می گویند اگر کسی ماهی جنوب را خورده باشد دیگر ماهی شمال برایش لطفی ندارد، اما شمالی ها عقیده دیگری دارند.
آنها می گویند ماهی جنوب به خاطر بوی زهمی که دارد، دلچسب نیست. اما کدام یک درست می گویند؟ پاسخ این سوال پیچیده نیست.
بوی ماهی به ذائقه افراد بستگی دارد و اغلب کسانی که مرتب ماهی می خورند دیگر طعم و بو برایشان ملاک سنجش و ارزش نیست و ماهی را فقط برای کسب مواد مغذی اش مصرف می کنند.
تحقیقات نشان داده است استان هایی که در مجاورت دریا قرار دارد از مصرف کنندگان اصلی آبزیان محسوب می شود. در بین استان های شمالی کشور گیلان، مازندران و گلستان و در میان استان های جنوبی بوشهر، هرمزگان و خوزستان قهارترین ماهیخوران کشور شناخته شده اند.
اما چرا سرانه مصرف ماهی در کشور پایین است؟ پاسخ این سوال هم ساده است. از آنجا که خوردن ماهی به دلیل داشتن استخوان ها و تیغ های ریز و درشت برای کودکان و سالمندان آسان نیست و به دلیل بوی زهم، ذائقه ایرانی آن را نمی پسندد و از همه مهم تر در مقایسه با گوشت مرغ قیمت بالاتری دارد، بیشتر خانواده ها ترجیح می دهند آن را از سبد خرید خانوار حذف کنند.
اما باید بدانید و آگاه باشید ماهی از نظر ویژگی های تغذیه ای با مرغ و گوشت قرمز قابل مقایسه نیست و مصرف دو تا سه بار آن در هفته توصیه می شود، اما درمیان ماهی های آزاد و پرورشی، پرچرب و کم چرب و ماهی های شمال و جنوب کدام یک مناسب تر است؟
خانم های باردار ماهی آزاد نخورند
گونه های مختلف ماهی هایی که آزادانه در دریا رشد کرده و از املاح دریا و موجودات ریزی به نام فیتوپلانکتون ها تغذیه می کنند در مقایسه با ماهی های پرورشی که در حوضچه ها محبوس و با مواد مصنوعی تغذیه می شود، امگا ـ ۳ بیشتری داشته و ریزمغذی ها و کیفیت پروتئینی بالاتری دارد، اما موضوع مهم آن که آب دریا به دلیل آلودگی های محیطی حاوی میزان بالای جیوه و سمومی است که براحتی وارد گوشت ماهی می شود و مصرف زیاد و مستمر آن برای نوزاد خانم های شیرده و جنین زنان باردار و همچنین بیماران مبتلا به ناراحتی های عصبی و افسردگی موجب تضعیف سیستم عصبی بدن می شود.
ماهی پرورشی را از اماکن معتبر خریداری کنید
اما چرا گوشت برخی ماهی های پرورشی بوی خزه یا لجن می دهد؟ بیشتر ماهی های پرورشی در تراکم بالا و در استخرهای کوچک رشد می کنند.
این مکان ها باید از سوی پرورش دهندگان با ترکیبات خاصی ضدعفونی شود تا انگل های بیماریزا نابود و محیط استخرعاری از خزه و ترکیبات نامطبوع شود، حال اگر به بهداشت این محیط رسیدگی نشود بتدریج محیط زندگی ماهی آلوده و متعفن شده و به دلیل آن که بافت ماهی چرب و تغذیه آن از آب صورت می گیرد، بتدریج گوشت آن بدبو می شود. البته این را هم بدانید مصرف بیش از حد داروها و مواد شیمیایی، گوشت ماهی های پرورشی را مسموم و غیرقابل مصرف می کند.
ماهی های پرچرب غنی از امگاـ۳ و ویتامین D
برخی ماهی ها بوی زهم می دهند و به دلیل آن که ذائقه خانواده های ایرانی آن را نمی پسندد، از سبد غذایی خانوار حذف می شود، اما باید بدانید ماهی هایی که بوی زهم می دهد اغلب پرچرب بوده و غنی از اسیدهای چرب امگاـ۳ است.
این ماهی ها با توجه به نوع تغذیه و وجود اسیدآمینه ای به نام بیوژن (عامل ایجاد بوی ماهی) و به دلیل چربی غیراشباع بالا در گوشتشان بوی آب دریا، خزه یا جلبک ها را در خود نگه داشته و این همان عاملی است که موجب بوی زهم ماهی می شود.
پس اگر به فروشگاه شیلات رفتید و انواعی از ماهی های بدبوی جنوب یا اقیانوسیه به شما معرفی شد، بدانید سرشار از امگاـ۳، ید، سدیم و ویتامین D است، قابلیت هضم راحتی دارد، درمقایسه با سایرگوشت ماکیان بافت پیوندی تردتری داشته، راحت تر هضم می شود و مصرف آن برای سالمندانی که مشکلات گوارشی دارند، مفید و به دلیل ید فراوان برای تنظیم ترشح غده تیروئید موثر است.
اگرهم تمایل به خرید ماهی شمال دارید، آگاه باشید انواع پرچرب آن علاوه بر امگاـ۳، سرشار از کلسیم و فسفر بوده و بخصوص انواع ماهی های ریزی همچون کیلکا و ساردین که به همراه پوست و استخوان مصرف می شود، در دوران یائسگی و بلوغ که نیاز بدن به جذب کلسیم بیشتر می شود مفید است.
پژوهشگران دانشگاه هاروارد دریافته اند سطح جیوه و دیگرسموم شیمیایی در گوشت ماهی های ریزجثه پایین تر از ماهی های بزرگ جثه است. بنابراین بچه های زیر ۱۲سال و خانم ها در دوران بارداری و شیردهی برای مصرف بیشتر ماهی و جذب کمتر جیوه بهتر است هفته ای دو وعده از ماهی های ریزجثه و میگو به صورت پخته میل کرده و از مصرف ماهی های بزرگ و شکاری خودداری کنند.
ماهی های اقیانوسیه به باروری مردان کمک می کند
یک بررسی جدید نشان داده است اسید دکوزوهگزانوییک یا DHA ـ که نوعی اسید چرب امگاـ۳ است و میزان آن در ماهی آب های سرد اقیانوسیه و جلبک ها بالاست ـ برای رشد سلول های مغز، چشم و باروری اسپرم مردان مفید است. طبق این بررسی، DHA درتشکیل ساختاری به نام آکروزوم نقش دارد.
آکروزوم ساختاری در سر اسپرم است که درون آن آنزیم های تجزیه کننده لایه های بیرونی تخمک وجود دارد و امکان وارد شدن اسپرم به تخمک و لقاح را فراهم می کند که اگر این ساختار و آنزیم آن به دلیل کمبود اسید های چرب امگاـ۳ دچار نقصان شود، احتمال ناباروری مردان را افزایش خواهد داد.
میگو گران اما پرخاصیت
می گویند میگو نوعی آبزی خوش خوراک است، اما هرکسی طعم آن را نمی پسندد. البته اگر با آرد و ادویه جات طعم دارشود تا حدودی دلچسب می شود.
این آبزی در مقایسه با گوشت قرمز و مرغ کالری کمتری دارد و پروتئین آن حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری برای رشد است.
گوشت آن راحت هضم می شود و علاوه بر اسید چرب امگاـ۳ منبع غنی از ویتامین های A،B۱۲ ، E و D است و سلنیوم عنصر منحصر به فرد آن است که مانع آسیب به سلول ها شده و از تکثیر تومورهای سرطانی به طرز چشمگیری جلوگیری می کند و با افزایش اسپرم های طبیعی به رفع اختلالات ناباروری مردان کمک می کند.
البته باید بدانید میگو نسبت به سایر آبزیان کلسترول بالایی دارد و به دلیل موادپروتئینی برای مبتلایان به نقرس و اسیداوریک بالا محدودیت مصرف دارد.
بد نیست بدانید «لابستر» که گاهی با نام آن در ماهی فروشی ها یا رستوران های مدرن مواجه می شویم، نوعی شاه میگوست که ساختمان و شکل بدن آن مانند میگو، اما جثه درشت تری داشته و تنومندتر از خرچنگ است.
گران ترین و مدرن ترین آبزی بوده و اغلب به صورت زنده عرضه می شود و خواص آن با گوشت میگو برابری می کند.
تازه یا منجمد، ماهی بخورید
اگر قصد خرید ماهی های جنوب را دارید حتما آنها را به صورت منجمد و در بسته بندی های بهداشتی که دارای تاریخ صید و مصرف است، انتخاب کنید. در صورت خرید ماهی تازه شمال هم بلافاصله محتویات شکم و آبشش های آن را تخلیه کنید و به یاد داشته باشید ماهی هایی که به صورت شکم پر نگهداری می شود، می تواند با تولید ماده ای حساسیت زا به نام هیستامین برای مصرف کننده مخاطره آمیز شود.
