با فرا رسیدن فصول معتدل و گرم سال و تعطیلی مدارس،خیلی از پدر و مادران برای روزهای تعطیل بچه های خود،از کلاس های ورزشی استفاده می کنند.به همین علت پرسشهای فراوانی نیز فکر آن ها را مشغول کرده است.
فرزند من در چه ورزشی مستعد است؟سن شروع ورزش چه زمانی است؟چه ورزش هایی باعث افزایش قد می شوند؟آیا والیبال و بسکتبال به رشد قد کمک می کنند؟فرزند من به کشتی علاقه دارد.اگر به کلاس کشتی برود،قد کوتاه نمی شود؟و سوال هایی از این قبیل برای والدین وجود دارد.از آنجایی که بیشتر پدرها و مادرها دوست دارند،فرزندان قدبلندی داشته باشند و بیشتر ابهامات در این زمینه است،سعی می کنم توضیحاتی در این زمینه ارائه نمایم.برای این منظور ابتدا لازم است عواملی که در رشد جسمانی تاثیرگذارند،توضیح داده شود.
رشد قد
ژنتیک:مهمترین عامل تعیین کننده قد،وراثت است.برای مثال در ژن یک فرد،عدد ۱۶۰cm برای نمو قدی ثبت شده است.این بدین معناست که این فرد اگر شرایط محیطی مناسبی داشته باشد،توانایی رسیدن به حداکثر ۱۶۰cm را دارد و نه بیشتر از آن.ولی اگر شرایط محیطی مطلوب نباشد،فرد مورد نظر ممکن است هرگز به این قابلیت دست نیابد.پس میتوان نتیجه گرفت،والدینی که خود قد کوتاهی دارند،احتمالا فرزندانی نه چندان قد بلند خواهند داشت.
عوامل محیطی:عوامل محیطی بسیار زیادی بر رشد جسمانی بعد از تولد تا ثیر میگذارند.مانند:تغذیه،خواب و استراحت،آب و هوا،ارتفاع،وضعیت اجتماعی-اقتصادی،فعالیت بدنی و …
تغذیه:تغذیه صحیح در دوره پس از تولد،مواد و انرژی لازم را برای فرایند رشد تامین می کند.افرادی که در سنین رشد،حتی به صورت مقطعی دچار سوء تغذیه شوند،اثرات منفی در نمو آن ها را می توان مشاهده کرد.
خواب و استراحت:افراد در سنین رشد،بخصوص در دوران نوزادی به خواب کافی نیاز دارند و این عامل بر رشد جسمانی آنها تاثیرگذار است و به هر دلیلی نوزاد از خواب و استراحت کافی بهره مند نباشد،تهدیدی برای نمو مناسب خواهد بود.
آب و هوا:مشاهده شده است،افرادی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند،نسبت به افرادی که در مناطق سرد سیر هستند،قد بلندتری دارند.
ارتفاع:معمولا در مناطق مرتفع،افراد دارای قد کوتاه تر هستند و این شاید به دلیل محدودیت در دسترسی به اکسیژن کافی،برای رشد سلولی باشد.
وضعیت اجتماعی-اقتصادی:خانواده هایی که دارای وضعیت اجتماعی-اقتصادی خوبی هستند،کودکانی قد بلندتر دارند و این احتمالا به دلیل نوع تغذیه،فعالیت بدنی و شیوه زندگی آن ها باشد.
فعالیت بدنی:بحث برانگیزترین فاکتور برای نمو قد،ورزش است و بیشتر ابهامات مطرح شده در همین زمینه است.بسیاری معتقدند که ورزش هایی مانند والیبال و بسکتبال باعث بلندتر شدن قد می شود.در این مورد میتوان دو فرضیه متفاوت را مطرح کرد.افرادی که به ورزش هایی نظیر والیبال و بسکتبال می پردازند،قد بلند می شوند.افراد قد بلند به ورزش های والیبال و بسکتبال روی می آورند.بطور کلی فعالیت بدنی منظم،باعث کاهش توده چربی و افزایش توده بدون چربی(استخوان و عضله)می شود.فعالیت بدنی به هر شکل و در غالب هر ورزشی که باشد،به بهبود رشد جسمانی کمک می کند ولی تا به حال به اثبات نرسیده است که ورزش بخصوصی باعث افزایش قد شود.
پس می توان گفت معمولا ” افرادی که قد بلندتری دارند،تمایل به انجام فعالیت هایی مانند بسکتبال را دارند.ولی در این میان ورزش هایی وجود دارد که در سنین رشد پیشنهاد نمی شود.به طور کلی ورزش هایی که باعث ضربه به استخوان ها و مفاصل شود،می تواند برای نمو قدی مضر باشند و چه بسا باعث توقف یا کم شدن نمو طولی استخوان ها شوند.
و بر عکس فعالیت هایی که درون آب انجام می شوند،بهترین گزینه برای افراد در حال رشد است.ورزش های آبی مانند شنا به دلیل اینکه درون آب انجام می شوند و در آب،مفاصل و استخوان ها به مراتب فشار کمتری را متحمل می شوند،به افراد در حال رشد پیشنهاد می شود.علاوه بر این،شنا فواید جسمانی-روانی-اجتماعی بیشماری دارد.اثرات مثبت شنا بعد از چند هفته قابل مشاهده خواهد بود.لازم به تذکر است که آموزش و پرداختن به ورزش شنا بخصوص برای کودکان و نوجوانان باید توسط مربیان مجرب صورت پذیرد.
در مورد سن شروع به ورزش باید گفت در رشته های ورزشی مختلف،متفاوت است.ولی به طور کلی سنین۷ الی ۹ سال،سن مناسبی برای شروع به ورزش است و اگر شروع به ورزش قبل از این سنین باشد،باید همراه با بازیهای متنوع باشد و با اختیار کودک انجام شود.
