بسیاری از افراد امروزه تا حد زیادی خود را درگیر مسائل و مشغله های کاری کرده اند به طوری که حتی وقت برآورده کردن نیاز های ضروری روزمره خود را نیز ندارند. این افراد در بیشتر مواقع از غذا های آماده استفاده می کنند.
وقتی فکرش را می کنم که مادربزرگم برای تهیه خورش قورمه سبزی باید صبح زود بیدار می شد و در صف سبزی فروشی می ایستاد، بعد سبزی را پاک می کرد، می شست و تفت می داد و لوبیا و گوشت تازه خریداری شده را به آن اضافه می کرد تا برای ناهار ظهر جا بیفتد، دلم می سوزد….
احساس می کنم در گذشته تمام زمان خانم ها در طول روز، صرف آشپزی و بچه داری می شد. امروز صنعت غذا کمک شایانی به ما کرده تا هم بتوانیم همان غذاهای وقت گیر را سر سفره هایمان داشته باشیم و هم بیشتر فرصت کنیم به سایر کارهایمان بپردازیم. این روزها در خانه هر خانم شاغلی کنسرو آماده انواع خورش ها را می توانید ببینید. اما آیا واقعا این غذاهای آماده یا نیمه آماده می توانند جایگزین مناسبی برای غذاهای خانگی باشند؟ سوالات بسیاری در این رابطه وجود دارد که لازم دانستیم در این باره از دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص بهداشت موادغذایی بپرسیم.
از نحوه تولید مواد غذایی آماده بسته بندی شده برایمان بگویید!
برخی مراکز تولید برای تهیه غذاهای آماده خانگی سیستم پخت سنتی و برخی سیستم صنعتی دارند. به هر حال، بعد از اینکه غذاها چه به روش سنتی و چه صنعتی پخته شدند داخل ظروف آلومینیوم استریل پر شده، بسته بندی و اتوکلاو می شوند. بعد از این مرحله غذا اصطلاحا شوک سرمایی می بیند و سرد می شود و در انبار قرنطینه می ماند تا نمونه برداری شود و اگر آزمایش های میکروبی در آن منفی بود برای فروش به مغازه ها فرستاده می شود.
آیا این غذا ها حتما باید در یخچال نگهداری شوند؟
نه، کنسرو در واقع غذایی نظامی است و برای شرایطی که یخچال و برق وجود نداشته تهیه شده است. در حقیقت، کنسرو کردن، غذا را استریل و عاری از هر میکروبی و نگهداری آن را برای مدت طولانی (بنا به روش تولید و بسته بندی از ۵/۱ تا ۲ سال) خارج از یخچال امکان پذیر می کند. البته توصیه می شود چون در یخچال واکنش های شیمیایی کمتر است، غذاها در داخل یخچال گذاشته شوند.
چرا غذایی که کنسرو شده را می توانیم برای مدت طولانی تری خارج یخچال نگه داریم؟
طی مرحله کنسرو کردن هوای داخل قوطی خارج می شود و دیگر داخل این قوطی میکروب های هوازی که عمده آلوده کننده های غذا هستند، نمی توانند رشد کنند. در عوض برخی میکروب ها از جمله خانواده کلستریدیوم ها که هاگ یا اسپور دارند و به حرارت مقاوم هستند، باقی می مانند. وقتی قوطی کنسرو اتوکلاو می شود اگر این مرحله درست انجام نشده باشد هاگ های باقیمانده رشد می کنند و تبدیل به باکتری سالم و قابل تکثیر می شوند و این باکتری ایجاد سمی در کنسرو می کند که بسیار خطرناک و کشنده است. خوشبختانه این سم ماهیت پروتئینی دارد و اگر کنسرو را قبل از مصرف حدود ۲۰ دقیقه بجوشانیم، ترکیب این سم از بین می رود و خاصیت سمی نخواهد داشت.
یعنی هر نوع غذای آماده بسته بندی را ابتدا باید بجوشانیم بعد باز کنیم؟
بله. هر نوع غذای آماده مثل انواع پلو، خورش و استیک باید حتما جوشانده شوند و نمی توان ابتدا کنسرو را باز و بعد آن را گرم کرد. در جوشاندن کنسرو هم دما و هم زمان مهم است اما وقتی آن را باز و گرم می کنیم، نمی توانیم بیش از یک حد مشخص به آن گرما بدهیم یا برای زمان طولانی آن را روی حرارت نگه داریم. بنابراین، بهترین روش جوشاندن قبل از مصرف است.
پس غذاهای آماده حاوی انواع نگهدارنده نیستند؟
خیر. غذاهای آماده کنسروی برخلاف تصور عموم مردم هیچ ماده نگهدارنده ای ندارند. گاهی می بینیم که برخی کارشناسان در مصاحبه های خود به نگهدارنده های موجود در کنسروها اشاره می کنند در صورتی که کنسرو اصلا نگهدارنده ندارد و راز نگهداری آن اتوکلاو است. البته با توجه به نوع غذا ممکن است میزان نمک شان بالا باشد. مثلا در کنسرو ماهی تن، ۲ درصد نمک جایز است و از آن هم به عنوان نگهدارنده و هم طعم دهنده استفاده می شود. بنابراین با توجه به نوع غذا، انواع ادویه جات و نمک به این محصولات زده می شود اما استفاده از هیچ نگهدارنده خاصی در این غذاها ضروری نیست.
نظرتان در مورد کیفیت مواد تشکیل دهنده این غذاها چیست؟
الزاما کیفیت موادغذایی کنسروشده پایین نیست. این موضوع به وجدان و سلیقه تولیدکنندگان برمی گردد. برخی به دنبال سود کوتاه مدت هستند و از موادغذایی باکیفیت پایین استفاده می کنند تا سود بیشتری کنند و برخی دیگر دنبال یک صنعت ماندگار و باقی ماندن نامشان هستند و از موادغذایی با کیفیت بالاتر استفاده می کنند.
غذای آماده را بعد از باز کردن در کنسرو تا چه مدت می توان نگه داشت؟
غذاهای کنسروی را بعد از بازکردن باید در یک وعده مصرف کرد اما اگر مقداری باقی ماند، بهتر است آن را به ظروف شیشه ای منتقل و حداکثر ۴۸ تا ۷۲ ساعت در یخچال نگهداری کنید. طی این مدت نیز برای مصرف دوباره باید غذا را خیلی خوب گرم کرد.
