یکی از خوراکی هایی که در بین مردم جهان سالهاست محبوبیت خود را حفظ کرده بیسکویت نام دارد. این خوراکی بیشتر توسط دانش آموزان که فعالیت ذهنی و جسمی زیادی دارند استفاده می شود ، چرا که قدرت سیر کنندگی بالایی دارد.
آیا بیسکویت یک میان وعده مناسب برای دانش آموز محسوب می شود؟ در میان انواع و اقسام بیسکویت های کرم دار، سبوس دار، رژیمی، ویفری، شکلاتی و کراکرنمکی کدام یک ارزش تغذیه ای بیشتری دارد؟ آیا بیسکویت های سبوس دار واقعا رژیمی است؟ اینها سوالاتی است که این روزها اغلب خانواده هایی که بچه مدرسه ای دارند از کارشناسان و متخصصان علوم غذایی می پرسند. اما براستی بیسکویت چه خاصیتی دارد؟
یکی از خاصیت های خوب بیسکویت، ماندگاری بالای آن است. این محصول به دلیل قطر کم، بخوبی پخته و به دلیل رطوبت پایین دچار کپک زدگی و فساد میکروبی زودرس نمی شود. بیسکویت از موادی چون آرد گندم، شکر، تخم مرغ، روغن جامد، نشاسته و برخی افزودنی های دیگر تهیه می شود. در خمیر اغلب بیسکویت ها به جای مخمر از جوش شیرین و بهبوددهنده های سنتزی استفاده می شود که ارزش تغذیه ای چندانی ندارد. روغن به کار رفته در این محصول نیز از نوع روغن مخصوص قنادی با درجه اشباع بالاست و ساختار آن با روغن های خانگی متفاوت است. بیشتر بیسکویت ها، پرکالری و در هر صدگرم آنها ۳۳۰ کالری انرژی نهفته است. البته این میزان در بیسکویت های کرم دار و شکلاتی بیشتر است.
بیسکویت کرم دار؛ پرچرب و پرکالری
در میان طیف وسیع بیسکویت ها، انواع کرم دار آن کالری بسیار بالایی دارد و چاق کننده است. کالری بالای این محصول به دلیل کرم خامه ای شکل پرچربی است که به صورت یک لایه میان هر دو عدد بیسکویت استفاده می شود. این کرم از مخلوط روغن جامد، پودر شکر، مواد رنگی و اسانس تهیه می شود و برخلاف ظاهر خامه ای مزایای تغذیه ای خامه لبنی را ندارد. این بیسکویت برای مبتلایان به دیابت، چربی خون بالا و دانش آموزان چاق محدودیت مصرف دارد.
ویفرها، کم کالری
ویفرها به دلیل داشتن طعم های متنوع و ایجاد حس مطلوب در زمان جویدن بیشتر مورد استقبال کودکان است. کرم موجود در این محصول از بیسکویت کرم دار،کم حجم تر و کم کالری تر بوده و چاق کنندگی کمتری دارد، اما نکته مهم آن که برخی تولیدکنندگان غیرمتعهد برای افزایش جذب مصرف کننده از اسانس های میوه ای شیمیایی در دوزهای بالا استفاده می کنند که می تواند برای کودکان در حال رشد و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مخاطره آمیز باشد. از این رو از مصرف ویفرهایی که طعم و بوی قوی دارد اجتناب کنید. طعم کاکائویی و قهوه در اغلب ویفرها منشا طبیعی دارد.
بیسکویت سبوس دار، رژیمی نیست
متاسفانه این روزها بیسکویت سبوس دار از نظر افراد چاق، رژیمی و کم کالری و از نظر مبتلایان به دیابت به دلیل دارا بودن سبوس گندم بی ضرر محسوب می شود. اما باید بدانید این بیسکویت درمقایسه با بیسکویت معمولی تنها سبوس بیشتری دارد و روغن و شکر به کار رفته در آن مانند سایر بیسکویت ها به یک میزان بوده و چاق کننده است و برای افراد دیابتی محدودیت مصرف دارد. البته این محصول به دلیل آن که از آرد کامل گندم و سبوس تهیه می شود از نظر تغذیه ای بر سایر بیسکویت ها برتری داشته و مصرف آن برای میان وعده دانش آموز گزینه مناسبی است.
بیسکویت رژیمی نداریم!
چند سالی است که در برخی مغازه ها یا نانوایی های فانتزی، بیسکویت هایی تهیه می شود که شیره توت، خرما، انگور یا شیرین کننده های مصنوعی جایگزین شکر شده و با نام رژیمی برای افراد دیابتی عرضه می شود؛ اما باید بدانید شیره ها همچون شکر، کالری یکسانی دارد و درصدی از قند موجود در آنها از نوع ساکاروز بوده و برای جذب، نیاز به انسولین دارد. از سوی دیگر تهیه بیسکویت های رژیمی یک کار سنتی نیست که یک نانوا یا کارگر معمولی بتواند آن را انجام دهد. این نوع محصولات باید زیر نظر متخصصان تغذیه و طبق یک فرمولاسیون استاندارد تهیه شود.
کراکر و چوب شور، نوعی بیسکویت نمکی
شاید تا به حال نام کراکر به گوشتان نخورده باشد. کراکر همان بیسکویت های ترد مربع شکل با سطوح آغشته به ذرات درشت نمک است که این روزها در اشکال متنوع و اندازه های ریز و درشت تهیه می شود. این بیسکویت به دلیل دارا بودن نمک برای افراد با فشار خون بالا، بیماران کلیوی و قلبی محدودیت مصرف دارد. نوع دیگر بیسکویت های نمکی، چوب شور است که مصرف چند عدد آن برای افرادی که سردرد یا سرگیجه ناشی از فشار خون پایین دارند، مناسب است. چوب های حاوی دانه های کنجد یا کره بادام زمینی گزینه بهتری است.
احتیاط کنید!
بیسکویت هایی که با آرد گندم تهیه می شود برای کودکان کمتر از هفت ماه توصیه نمی شود. عوارض مصرف این خوراکی برای کودکان سه چهار ماهه می تواند به شکل آلرژی به گندم و اسهال های مزمن تظاهر کند. بیسکویت گندم برای مبتلایان به سلیاک (اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی) و انواع شکلاتی آن برای کودکان بیش فعال توصیه نمی شود.
خطر بیسکویت های سوخته
از مصرف بیسکویت های سوخته و تلخ بپرهیزید. در اثر سوخته و قهوه ای شدن محصولات دارای مواد کربوهیدراتی همچون بیسکویت در حرارت های بالای پخت، ماده ای سرطان زا به نام «آکریلامید» ایجاد می شود. این ماده به محض ورود به بدن تجزیه شده و می تواند موجب تضعیف سیستم ایمنی و عصبی بدن شود و به بروز انواع سرطان بینجامد.
بیسکویت کیلویی نخرید
بیشتر بیسکویت هایی که به صورت فله ای در برخی مغازه ها یا نانوایی های فانتزی از سوی کارگران تهیه می شود اغلب حاوی مواد افزودنی و نگه دارنده های غیرمجاز با دز بالا بوده و در شرایط غیربهداشتی تولید می شود. این محصولات گرچه قیمت پایین تری داشته و به صرفه تر است، اما به دلیل آن که تاریخ تولید نامعلوم، شرایط نگهداری نامساعد و مواد اولیه نامرغوب دارد و اغلب به صورت روباز و خارج از بسته بندی به دور از نظارت وزارت بهداشت تهیه و عرضه می شود برای سلامت مصرف کننده بخصوص کودکان و دانش آموزانی که مصرف مستمر و طولانی مدت دارند، مخاطره آمیز است.
