از حاملگی پوچ چه می دانید؟ علائم آن کدامند؟

حاملگی پوچ چیست؟

اصولا حاملگی زمانی رخ می دهد که اسپرم مرد بتواند وارد تخمک زن شود، آن را بارور کند و این تخمک بتواند در رحم لانه گزینی کند. پس از اثبات حاملگی، ابتدا باید سونوگرافی داخل رحمی انجام شود. معمولا ابتدایی ترین چیزی که در سونوگرافی حاملگی دیده می شود؛ یک منطقه کوچک داخل رحم است که به آن ساک حاملگی گفته می شود. در مراحل بعدی درون این ساک حاملگی جنین دیده می شود و رشد می کند.

در برخی موارد اما با وجود مثبت بودن نتیجه تست بارداری، نشانه هایی از بارداری در فرد دیده نمی شود و در اصطلاح به این حالت حاملگی پوچ گفته می شود. در حقیقت این مورد به حاملگی اطلاق می شود که در آن تخمک لقاح یافته درون رحم لانه گزینی می کند، اما هیچ جنینی درون ساک حاملگی رشد نمی کند. نکنه مهم این که حاملگی هایی که به صورت تخمک پوچ تظاهر می کنند معمولا دچار مشکلات کروموزومی و ژنتیکی هستند.

انواع حاملگی پوچ:

حاملگی پوچ به دو نوع کامل و جزئی تقسیم بندی می شود:

حاملگی پوچ کامل: در این نوع حاملگی، جنین یا جفت طبیعی وجود ندارد.

حاملگی پوچ جزئی: در این نوع حاملگی، جنین غیرطبیعی، و جفت تا حدی طبیعی است، جنین شروع به رشد می کند، اما ناقص و بدشکل است و زنده نمی ماند.

علت حاملگی پوچ:

اگرچه علت این مشکل کاملا پیدا مشخص نیست اما باید یک رخداد کاملا طبیعی در نظر گرفته شود. حاملگی پوچ علت ۵۰ درصد سقط جنین سه ماهه اول است و معمولا نتیجه مشکلات کروموزومی است. وقتی تخمک توسط اسپرم بارور می شود سلول ها شروع به تقسیم می کنند، بخشی به جنین و بخشی به جفت. به طور تخمینی، یک مورد از هزار مورد بارداری، پوچ است. عوامل مختلفی خطر ابتلا به این نوع بارداری را افزایش می دهند که عبارتند از:

سن مادر: بارداری پوچ در زنان بالاتر از ۳۵ سال و کمتر از ۲۰ سال بیشتر است.

داشتن سابقه بارداری پوچ: اگر یک بار دچار بارداری پوچ شوید، به احتمال زیاد مجددا دچار آن خواهید شد. به طور متوسط بارداری پوچ در یک تا دو زن از هر صد زن مجددا دیده می شود.

داشتن بیماری های مزمن مادر: زنانی که دیابت دارند و از کمبود ید و تیروئید رنج می برند احتمال بیشتری دارد که دچار این نوع حاملگی گردند.

مشکلات رحم و سرویکس: یکی از علل بروز این حالت مربوط به مشکلات رحم و سرویکس (دهانه رحم) است.

مصرف سیگار و الکل و مواد مخدر:  یکی از علل زمینه ساز بروز حاملگی پوچ، مصرف مواد مخدر و الکل در زنان است که این امر می تواند منجر به بارداری پوچ شود.

آزمایشات آمنیوسنتز و بیوپسی کوریون(CVS ): با احتمال پایین می تواند باعث سقط جنین گردد.

تشخیص حاملگی پوچ:

حاملگی پوچ در اوایل حاملگی و قبل از اینکه زن متوجه شود حامله است اتفاق میفتد. در این حالت از انجایی که سطح HCG افزایش پیدا می کند علائم حاملگی مانند تأخیر در قاعدگی و حتی تست بارداری مثبت را نیز ممکن است داشته باشد و حتی احتمال درد یا لکه بینی و خونریزی هم ممکن است وجود داشته باشد.

جفت به رشد ادامه می دهد و برای مدت کوتاهی بدون جنین خودش را نگه می دارد. هورمون های بارداری به بالا رفتن ادامه می دهند و باعث می شود زن همچنان فکر کند که باردار است.

ممکن است هیچ نشانه ای (مثل درد یا خونریزی) دیده نشود که نشان بدهد بارداری به طور نرمال پیش نمی رود. علائم بارداری مانند خستگی و حساسیت سینه ها هم ممکن است وجود داشته باشند اما وقتی رشد جفت متوقف می شود و سطح هورمونی پایین می آید، علائم حاملگی هم فروکش می کند. در این زمان ممکن است گرفتگی عضله جزئی غیر عادی یا لکه بینی و خونریزی کم دیده شود. حاملگی پوچ معمولا تا وقتی که سونوگرافی معمولی، رحم یا ساک خالی را نشان بدهد تشخیص داده نمیشود.

امروزه با وجود سونوگرافی های دقیق تر، تشخیص این نوع حاملگی در مراحل زودتر ممکن شده است. البته باید توجه داشت در حاملگی طبیعی هم ممکن است در سونوگرافی اولیه (بخصوص اگر خیلی زود انجام شده باشد) اثری از جنین دیده نشود و ساک حاملگی خالی باشد. گرچه در چنین وضعیتی، تکرار سونوگرافی حدود هفت تا ۱۰ روز بعد، وجود جنین را اثبات خواهد کرد.

در حاملگی پوچ، انتظار فایده ای وجود ندارد و حاملگی بدون جنین، در سونوگرافی بعدی نیز تکرار خواهد شد. با وجود این، برای پیشگیری از ختم یک بارداری طبیعی و حاوی جنین – که در سونوگرافی اولیه ممکن است دیده نشود – همیشه پس از تشخیص حاملگی پوچ، باید سونوگرافی به فاصله هفت تا ۱۰ روز دیگر تکرار شود.

از جمله راه های تشخیص حاملگی پوچ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

معاینه لگنی توسط پزشک یکی از راههای تشخیص حاملگی پوچ است.

یکی از راههای تشخص حاملگی پوچ سونوگرافی است، برای تعیین تشکیل کیسه جنینی و اینکه آیا قلب جنین تشکیل شده یا به اندازه کافی رشد کرده یا نه؟

آزمایشات خونی برای تعیین میزان هورمون های حاملگی برای تعیین احتمال وجود بقایای جفت پس از سقط.

آزمایشات بافتی برای تشخیص قطعی سقط جنین

جلوگیری از حاملگی پوچ:

متاسفانه در اکثر موارد حاملگی پوچ قابل پیشگیری نیست. اگر بارداری اول باشد برخی زوج ها به دنبال تست ژنتیکی می روند. حاملگی پوچ معمولا یکبار اتفاق میفتد و بندرت یک زن آنرا بیشتر تجربه می کند.

وقتی سقط اتفاق افتاد قاعدگی دوباره شروع می شود و می توان برای فرزند بعدی اقدام کردد. البته بهتر است این افراد چند ماهی صبر کنند تا به بدن فرصت بازگشت به حالت عادی داده شود و فرد از نظر احساسی آمادگی پیدا کند. پزشکان توصیه می کنند زوج ها باید حداقل ۱۲ دوره سیکل قاعدگی منظم قبل از بارداری مجدد صبر کنند.

بعد از سقط، نگرانی از اتفاق افتادن مجدد آن طبیعی است. اکثر زنان در تلاش بعدی، بارداری موفقی خواهند داشت اما یک اسکن اولیه برای اطمینان بیشتر توصیه می شود. زمانی که ضربان قلب شنیده شود بارداری موفق بوده است اما بهتر است بعد از ۶ یا حتی ۷ یا ۸ هفته بارداری اسکن انجام شود تا از نتایج نامطمئن اسکن زودهنگام اجتناب شود.

درمان بارداری پوچ

بارداری پوچ مدت زیادی ادامه پیدا نمی کند و نهایتا منجر به سقط خودبخودی می شود. برای جلوگیری از عوارض این بارداری، بایستی بافت پوچ به طور کامل از رحم مادر خارج شود .اگر بافت پوچ با سقط خودبخودی به طور کامل از بدن خارج نشود، پزشک متخصص زنان از یکی از راه های زیر اقدام به درمان فرد می کند:

تجویز دارو: گاهی برای درمان حاملگی پوچ، پزشک داروی خاصی را برای سقط جنین تجویز می کند.

کورتاژ: در این نوع حاملگی، پزشک برای خارج کردن بافت پوچ از روش کورتاژ استفاده می کند. عمل کورتاژ معمولا 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.

بیرون آوردن رحم از بدن: در حاملگی پوچ اگر بافت پوچ، وسیع و گسترده باشد و بعدها هم نخواهید باردار شوید، پزشک با عمل جراحی رحم را در می آورد.

پایش و کنترل هورمونHCG: در حاملگی پوچ بعد از خارج شدن بافت پوچ از رحم، پزشک میزان هورمون HCG را چند بار اندازه می گیرد تا زمانی که به حد طبیعی برگردد. اگر میزان این هورمون همچنان بالا باقی بماند، نیاز به درمان های دیگری وجود دارد. پزشک برای مدت شش ماه تا یک سال بعد از درمان کامل این مشکل، میزان هورمون HCG را اندازه می گیرد تا مطمئن شود بافت پوچی در داخل رحم مادر باقی نمانده باشد. از آنجایی که بارداری مجدد، پایش هورمون HCG را سخت می کند، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که طی این مدت باردار نشوید.