امروزه نسل جدیدی از نوشابه ها وارد بازار شده است که نوشابه ی انرژی زا نام دارد. از نام این محصول مشخص است که خوردن این نوشیدنی باعث افزایش انرژی می شود. اما این نام تا چه حد واقعیت دارد؟ آیا خوردن این نوشابه ها واقعا باعث افزایش انرژی می شود؟
درباره نوشیدنی های انرژی زا چنان تبلیغ می شود که انگار می توانند قدرت بدنی را چند برابر، خستگی روزانه را رفع و فرد را به یک انسان فعال و موفق تبدیل کنند…
بسیاری از نوجوان ها و جوان های کشورمان هم که مصرف کنندگان اصلی این نوشیدنی ها هستند، فریب این شعارهای دروغین را می خورند اما برخلاف آنچه تبلیغ می شود، ترکیب نوشیدنی های انرژی زا نه تنها برای سلامت و قوای بدنی مفید نیستند، بلکه می توانند به دلیل قند بالایی که دارند، باعث افزایش وزن و چاقی شوند و به تدریج عامل ضعف و بیماری باشند. در گفت وگو با دکتر سیدعلی کشاورز، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، این موضوع را بیشتر بررسی کرده ایم.
این روزها تبلیغات بسیاری درباره نوشیدنی های انرژی زا انجام می شود و قفسه سوپرمارکت ها پر است از قوطی های رنگارنگ آنها. آیا این نوشیدنی ها همان نوشیدنی های ورزشی هستند که قوای بدنی را افزایش می دهند؟
نه، نوعی نوشیدنی تجاری و نوعی نوشیدنی استاندارد ورزشی وجود دارد که متاسفانه در کشور نوع دوم را اصلا نداریم. نوشیدنی هایی که به عنوان نوشیدنی انرژی زا یا ورزشی عرضه می شوند؛ عمدتا نوشیدنی های تجاری هستند که نه تنها برای ورزشکاران حرفه ای بلکه برای افراد عادی هم مناسب نیستند.
چرا؟ چه تفاوتی میان این دو وجود دارد؟
مقدار قند نوشیدنی های تجاری بالاست. قند نوشیدنی های ورزشی بین ۷ ۵ درصد و قند نوشیدنی های تجاری بالای ۱۰ درصد است و مصرف آنها به خصوص قبل از تمرین یا مسابقه برای ورزشکار اصلا مفید نیست.
غیر از قند، چه موادی در این نوشیدنی ها وجود دارد که آنها را اصطلاحا انرژی زا کرده است؟
همان طور که وقتی خسته ایم چای و قهوه می نوشیم و خستگی مان برطرف می شود، نوشیدنی های انرژی زا هم خستگی را برطرف می کنند. نوشیدنی های انرژی زا، همان نوشیدنی های قندی هستند که به آنها کافئین اضافه شده تا به فرد حس سرحالی و نشاط بدهند. در برخی از آنها نیز ویتامین های گروه B و C وجود دارد. وقتی خسته هستیم، یک نوشیدنی قندی حاوی ویتامین های B و C تا حدی خستگی مان را برطرف می کند و اگر کافئین داشته باشد، به ما احساس نشاط می دهد.
پس اگر کسی در طول روز احساس خستگی کند، می تواند برای رفع خستگی از این نوشیدنی ها بنوشد؟
نه، این کار را توصیه نمی کنم.
مگر این نوشیدنی ها زیان دارند؟
بله. این نوشیدنی ها قند بالایی دارند و اگر مکرر مصرف شوند، نه تنها چاق کننده اند بلکه می توانند چربی های خون، به خصوص تری گلیسیرید را بالا ببرند. همانطور که می دانید چاقی، مادر بسیاری از بیماری هاست و فردی که با مصرف بی رویه این نوشیدنی ها چاق شود، باید منتظر بروز سایر مشکلات از جمله ناراحتی های قلبی عروقی هم باشد.
آیا این موضوع حقیقت دارد که نوشابه های انرژی زا در رفع افسردگی موثرند؟
نوشیدنی های حاوی ویتامین های گروه B، تا حدی در بهبود روحیه موثرند اما اگر فردی شربت
B کمپلکس بخورد هم همین تاثیر را می بیند پس چه دلیلی دارد نوشابه های تجاری مصرف کند؟
آیا ضرر این نوشابه ها برای دختر خانم ها بیش از پسرهاست؟
نه، تفاوتی ندارد.
چه کسانی و در چه حد، مجاز به مصرف این نوشیدنی ها هستند؟
مصرف نوشیدنی های انرژی زا برای ورزشکاران، آن هم بعد از تمرین و مسابقه برای جایگزینی ذخایر انرژی و قند بدن اشکالی ندارد اما کسی که ورزش نمی کند یا اضافه وزن دارد و چاق است، نباید این نوشیدنی ها را مصرف کند. اگر فردی گاهی این نوشیدنی ها را بنوشد (۲ ۱ بار در هفته) به خصوص زمانی که در طول روز بیرون بوده، دوندگی داشته و خسته است یا عطش زیادی دارد، اشکالی ندارد اما مصرف هر روزه آن مخصوصا اگر چند بار در روز باشد، فاجعه بار است.
نوجوان ها و جوان هایی که در باشگاه های ورزشی تمرین می کنند، از مصرف کننده های عمده این نوشیدنی ها هستند. به نظر شما کسانی که برنامه ورزشی مرتبی دارند، بهتر است چه نوشیدنی ای را جایگزین نوشابه های تجاری کنند؟
مکمل های کربوهیدراتی. این مکمل ها حاوی مواد قندی نشاسته ای هستند که مخصوص ورزشکاران تهیه شده اند. حل ۲/۱پیمانه از این مکمل ها در یک لیتر آب، نوشیدنی ای با ۶ ۵ درصد قند می دهد که در واقع نوعی نوشیدنی ورزشی استاندارد است. البته این نوشیدنی ها هم فاقد الکترولیت و از استانداردهای خارجی دور هستند بنابراین چندان ایده آل نیستند اما به هر حال از نوشابه های انرژی زای تجاری بهترند.
به نظر شما چه کسانی نباید اصلا نوشابه های انرژی زای تجاری بنوشند؟
افراد مبتلا به دیابت، مبتلایان به تری گلیسیرید خون بالا، افراد دچار اضافه وزن و چاقی و به طور کلی هر کسی که محدودیت وزن دارد یعنی به زانودرد دچار است یا خطر ابتلا به بیماری های قلبی در او بالاست و لازم است مراقب افزایش وزن خود باشد.
