راه های سریع لاغری ، اما به چه قیمتی؟

بیزینس و تجارت در عرصه کاهش یا افزایش وزن خیلی وقت است که از نگاه سالم و پزشکی، به فعالیتی اقتصادی و سرشار از درآمد تبدیل شده: فقط کافی است درنگی کنید بر تبلیغاتی که هر کالا و موضوع با ربط و بیربطی را به وسیله ای برای چاقی لاغرها و لاغری چاق ها مرتبط می کند تا جیب خیلی از افراد ناآگاه و بیهوش شده را خالی کند یا کافیست یک بار سر و کارتان به سالن های ورزشی اجاره شده برای درمان گروهی تعداد بی شماری آدم چاق و لاغر (توأمان!) بیفتد و به صحبت های «نماینده آقای دکتر» گوش فرا دهید و همزمان نیز نیم نگاهی به افراد ساده دل مخاطب اندازید و از خود بپرسید همین الان، آقای دکتری که وقت حضوری چند دقیقه ای را هم در این سالن نداشته در حال شمارش چه مقدار اسکناس و تراول و چک است.

طبل «سریع» تبلیغات

قرص گیاهی، داروی چاق کننده، چای لاغری، کفش کاهنده وزن، حلقه گذاری معده، بادکش درمانی، ساکشن چربی و… هزار و یک راه و روش معروف و نامعروف دیگر روزی نیست که در انواع و اقسام رسانه ها بویژه از طریق کانال های ماهواره ای مارک «سریع» نخورد و کسانی را که از اضافه وزن و چاقی یا سوء تغذیه و لاغری به ستوه آمده اند، بخصوص چاق هایی را که در تب و تاب باربی شدن سریع و خوشگلازیسیون خود در مدتی کوتاهند، به سوی خود سوق ندهد. از همین روست که برخی گوششان با شنیدن این جملات به سرعت تیز می شود: «لاغری سریع و ارزان با کاربرد آسان و بدون دردسر برای تمامی اقشار»، «لاغری واقعی و ماندگار با…»، «…مصرف کنید تا به سرعت چاق شوید»، «دستگاه… بدون عوارض، سریع، راحت، ارزان»، «اگر می خواهید بسرعت لاغر شوید، قرص… برای شما ساخته شده»، «…معجزه می کند»! اما واقعا معجزه هر کدام از این روش های سریع چاقی یا لاغری چیست که مدام «این شوید و آن شوید» را تکرار می کنند و چه فواید یا مضراتی دارند؟

لرزه بر سلامت اندام

ویبره ها، ماساژورها و لرزاننده ها اگر کاری کنند، جابه جا کردن توده چربی از قسمتی به قسمت دیگر بدن است! آیا جابه جا شدن یعنی کم شدن چربی؟ متأسفانه آنها که برای کاهش وزن، مدهوش لرزاننده ها می شوند این سوال ساده را از خود نمی پرسند!

چربی باید از راه متابولیسم و سوخت و ساز بدن مصرف و اصطلاحا سوخته شود در غیر این صورت از راه دیگری دفع یا خارج نمی شود مگر با جراحی (که درباره آن نیز خواهیم نوشت). اغلب دستگاه های ویبره و لرزاننده صرف نظر از جابه جا کردن چربی، بسته به نوعشان با ایجاد کبودی های درونی و خونریزی مویرگ ها در بافت های زیرجلدی سلامت انسان را نیز در جاهایی خارج از دید خود او به خطر می اندازند و دردسرهایی بیشتر فراهم می کنند. برخی از این ویبره ها برقی هستند و با ایجاد شوک باعث چروک و کوچکی سلول ها نیز می شوند. حتی گاه می توانند خطرناک تر باشند و سبب مرگ شوند زیرا احتمال دارد چربی جابه جا شده در اطراف قلب و کبد جمع شود و استفاده کننده از آن را اگرچه ظاهرا خوشگل تر کرده، بزودی نفسش را هم بند آورد!

حذف چربی یا تقویت عضله؟

دستگاه های معروف به دوچرخه درجا نیز برخلاف تصور عام نه تنها چربی ها را از بین نمی برند بلکه باعث مقاوم شدن مواضع تجمع چربی بخصوص در اطراف ران، باسن، کمر و شکم می شود. درست است که فعالیت حاصل از دوچرخه مقداری از کالری موجود را می سوزاند، اما تمرکز فعالیت بر ناحیه خاص اطراف لگن، با هر چه بیشتر رکاب زدن، عضلات این ناحیه را سفت تر و مقاوم کرده، سبب بقا و حفظ بیشتر چربی می شوند. به بیان دیگر، به استناد گفته متخصصان، تلاش برای لاغری با استفاده از رکاب زدن روی دوچرخه های ثابت نه تنها منجر به لاغری یا حذف چربی از موضع موصوف نمی شود بلکه می توان گفت لاغری و کاهش وزن با آن خواب و خیالی بیش نیست!

کمربندهای آبکش

شکم بندها، شلوارک ها، کمربندها، پوشاک و گن های لاغری هم طوری طراحی شده اند که با ایجاد گرما و حرارت، آب موجود در بافت های ناحیه زیر خود را تبخیر کرده، باعث کاهش حجم در موضع مذکور شوند. آنها در واقع به جای چربی، مقادیری از آب درون بافت را تحلیل می برند. آب نیاز بدن و بخش های گسترده ای از بافت ها و اعضای آن است. تصور کنید آب را از بافت های یک برگ سبز بگیرید، چه می شود؟ در خوشبینانه ترین حالت غیر از ایجاد آلرژی و حساسیت، صدمات پوستی، خارش و التهاب، سرخی، سوختگی، اگزما، تاول و… بخصوص آسیبی که از این طریق به بافت های درونی بدن می رسد، حجم ناحیه در معرض حرارت گن و البسه مشابه، مدتی بسیار کوتاه پس از کنار گذاشتن کمربند، شکم بند، گن یا هر بند و پوشش حرارتی دیگری بر اثر تلاش سیستم ایمنی بدن و ایجاد و حفظ تعادل​ به وضع قبلی بازمی گردد و هر بار که آب رفته دوباره به جوی بافت سرازیر شود، آش همان آش است، اما کاسه عوارضش به جا مانده است.

معده مورچه در شکم غول

از دیگر روش های لاغری سریع که ممکن است ذهن هر فرد چاقی را برای مدتی درگیر کند کوچک کردن معده است که از قضا صحبت درباره انواع آن بیشتر است. کوچک کردن معده به طرق و تکنیک هایی متفاوت اعم از بالن گذاری، قرار دادن حلقه، دوختن و تقسیم معده، خارج کردن قسمت جذب کننده مواد غذایی از مسیر روده، جراحی بای پس، اسلیو و… صورت می گیرد تا فرد زودتر به احساس پرشدگی معده و سیری برسد.

در تئوری، چنین بیان می شود که چون مقدار ورود کالری کمتر از مقادیر پیش از عمل می شود، وزن کاهش می یابد، اما در عمل، نتایج آن متفاوت و حتی دارای عوارض خطرناک است. به همین دلیل جراحان دلسوز نیز معمولا روش های بیمارستانی سریع را به افراد دارای اضافه وزن یا حتی اندکی چاق توصیه نمی کنند و آنها را به پیروی از روش های رژیمی و اصلاح تغذیه تشویق می کنند. بنابراین دو گروه لباس عمل می پوشند: افراد گرفتار چاقی بسیار مفرط که سلامت و زندگی​شان با خطرات و بیماری های دیگری همراه شده و همان اشخاص گرفتار در تب و تاب باربی شدن یکروزه که به جای جراحان دلسوز سراغ جراحان پولدوست می روند و با زرنگی جراح، رضایت نامه به دست، مسئولیت عوارض و مشکلات را خود به عهده می گیرند!

دوختن و تقسیم معده به دو بخش مجزا یکی از تکنیک های مرسوم برای کوچک کردن معده است؛ قسمتی می شود منبع غذا و قسمتی دیگر کار ترشح آنزیم ها را انجام می دهد. گذاشتن حلقه از طریق لاپاراسکوپی و جلوگیری از انبساط معده نیز راه دیگر آن است. تکنیک دیگر حذف و برداشتن بخشی از روده است که در مسیر دستگاه گوارش مسئولیت جذب مواد غذایی را دارد. در شیوه جراحی اسلیو با بریدن بخشی از انحنای بزرگ معده این قسمت از بدن همانند لوله ای باریک می شود که نتیجه آن احساس سیری زودرس است. جراحی گاستریک بای پس سنگین تر و طولانی تر است و گاه تا شش ساعت طول می کشد. در این روش بخش فوقانی معده حفظ شده، بقیه معده بریده می شود؛ در انتها هم بخش باقیمانده معده را به روده متصل می کنند. افراد باردار، مبتلایان به کم کاری تیروئید و زخم معده یا زخم مری و کسانی که از التهاب لوله گوارش نیز رنج می برند شدیدا از انجام چنین عملی منع شده اند. از طریق بانداژ معده هم پروتزی در قسمتی خاص از معده قرار داده می شود تا تمایل به غذا خوردن در افراد چاق کاهش یابد. یک روش دیگر هم بتازگی مد شده که به پلیسه زدن معروف است. در این شیوه، معده را به شکل دامن پلیسه زنان تغییر می دهند و چون قسمت های چین خورده درون معده قرار می گیرد، فضای درونی تنگ شده، فرد مجبور به خوردن کمتر غذا می شود. به محض آن که اندکی بیش از حد غذا وارد معده چین دار شود، درد معده شخص را وادار به دست کشیدن از خوردن می کند!

این روش ها در واقع نه تنها مانع گرسنگی نیستند، بلکه فقط سدی برای خوردن و رفع گرسنگی بدن هستند و بسیاری از این گونه جراحی ها مصائب متعدد و مشکلاتی جدی دارند. به عنوان مثال بالن گذاری یا گاستروپلاستی صرف نظر از ایجاد حالت های تهوع حین خوردن غذا سبب برگشت اسیده معده (ترشیدگی) هم می شود، روشی طویل المدت محسوب نمی شود و در همه افراد خواهان کوچک کردن معده هم جواب نمی دهد.

رینگ در روش حلقه گذاری ممکن است پس از مدتی معده را سوراخ کرده یا عفونی شود. در جراحی بای پس از آنجا که پس از عمل، جذب برخی املاح و ویتامین ها مثل D و B مختل می شود فرد بیمار باید تا آخر عمر به طور مداوم مصرف مولتی ویتامین ها و برخی رژیم های غذایی را ترک نکند. برخی مواقع آسیب هایی نیز طحال، روده و مری او را تهدید می کند. ایجاد زخم های مخاطره آمیز و خونریزی در محل اتصال روده باریک و معده، ابتلا به آمبولی ریه در افرادی با وزن های بسیار بالا (بویژه هنگامی که فرد از قبل به زخم اثنی عشر مبتلا بوده)، تداوم و تکرار حالت های اسهال، تهوع و استفراغ، دردهای شدید معده در روش پلیسه، گره خوردن بانداژ روی معده، نشت ترشحات گوارشی به درون شکم، جابه جایی و شل شدگی نوارها، پنومونی یا التهاب بافت ریه و… از دیگر عوارض و شکایت های کسانی است که تلاش آنها برای لاغری از راه کوچک کردن یا دستکاری معده و روده به دردسری تازه در زندگی آنها تبدیل شده است.

استخراج معادن چربی

لیپوساکشن یا خارج کردن چربی ها از یک موضع خاص به وسیله دستگاه مکنده نیز خود روش ها و تکنیک هایی متفاوتی را شامل می شود. نوع ساده آن همان ایجاد سوراخ و کشیدن چربی با سوند و ساکشن است. روش دیگر معروف به اولتراسونیک است که هنگام جراحی، چربی را با موج گرما می شکنند و به وسیله مکنده از بدن خارج می کنند.

خطرات آمبولی و عفونت شدید، کاهش فشار خون، تداوم ریزش خونابه، ایجاد لختگی، تورم و کبودی ناحیه خروج چربی و… از عوارض آن است که برخی مواقع اگر زود درمان نشود به مرگ می انجامد.

قرص های مخوف

عملکرد داروها متفاوت است. چه معروف به گیاهی، چه مشهور به لابراتواری یا طبی، فرقی ندارد. برخی باعث دفع بیشتر و سریع تر آب از بدن می شوند. کسی که هر روز روی ترازو قرار می گیرد، آشکارا سرعت کاهش وزن خود را مشاهده می کند و با خوشحالی به خوردن قرص مذکور ادامه می دهد! اما همان طور که دریافته اید، این آب مورد نیاز بدن است که دفع شده نه توده های انبوه چربی.

اولین نتایج با بیحالی و خستگی، سپس عفونی شدن کلیه ها و… رخ می دهد. برخی دیگر از قرص ها و داروها مسهلند و باعث تخلیه سریع مواد غذایی از دستگاه گوارش می شوند. تنبلی روده، آسیب های کبدی و… از نتایج ماندگار چنین قرص هایی حتی پس از قطع مصرف است. انواع ضداشتها هم وجود دارند که برخی اعتیادآورند؛ دستگاه گوارش پس از مصرف آنها مختل شده یا عملکردشان روی مغز سبب ایجاد افسردگی، بی خوابی، حساسیت، فشار خون، افزایش ضربان قلب، سردرد، احساس خشکی دهان و در موارد زیادی هم فراموشی می شود.

جوالدوز طبی

برخی افراد هم گرفتار تبلیغات از نوع سوزنی آن می شوند. اثر طب سوزنی کاهش یا افزایش اشتهای موقت در دوره مداوای طبی است. به محض آن که دوره درمان قطع شود، اشتها یا بی اشتهایی باز می گردد و وزن مجددا افزایش یا کاهش می یابد. از یک نگاه، طب سوزنی به سبب ایجاد سرخوردگی و تلقین عدم موفقیت برای روحیه اشخاص مضرتر است.

لزوم افزایش آگاهی

به جای آن که گرفتار تصمیمات احساسی و تبلیغات این و آن شوید و وقت و ذهن و پولتان به شیوه های پرضرر و پرخطر هدر رود، انرژی روزانه خود را حساب شده دریافت کنید، فعالیت بیشتری کنید، بدانید هیچ راه سریع و میانبری برای خلاصی از چاقی یا لاغری توام با سلامتی بدن نیست، پیش از هر کاری هم اطلاع و آگاهی خود را افزایش دهید تا فریب نخورید و سلامت یا زندگی خود را از دست ندهید.