امروزه یکی از بیماری هایی که در سراسر دنیا باعث نگرانی جوامع شده است بیماری HIV است ، این بیماری متاسفانه در بسیاری از کشور ها به طور سریع در حال رشد است. در این مطلب قصد داریم در رابطه با رژیم غذایی مناسب برای این بیماران صحبت کنیم.
مبتلایان به ایدز می توانند هر غذایی را که میل داشته باشند، بخورند. در واقع هر چه غذای سالم و مقوی بیشتری بخورند بهتر است. غذا ممکن است بر اثر باکتری ها و ویروس های مضر، آلوده و مسموم شود. فردی که چنین غذایی را بخورد، ممکن است مسموم و بیمار شود. از آنجا که HIV بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن کم می شود، پس افراد آلوده به آن در برابر میکروب ها و باکتری ها آسیب پذیرتر بوده و باید از خوردن غذاهای آلوده پرهیز کنند.
غذای مناسب و سرشار از مواد خوراکی مغذی همراه میوه ها و سبزی های تازه بسیار لازم است. این بیماران باید به اندازه کافی آب و مایعات هم مصرف کنند.
حفظ ایمنی و بهداشت غذا
غذا ممکن است بر اثر باکتری ها و ویروس های مضر، آلوده و مسموم شود. فردی که چنین غذایی را بخورد، ممکن است مسموم و بیمار شود.
از آنجا که HIV بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن کم می شود، پس افراد آلوده به آن در برابر میکروب ها و باکتری ها آسیب پذیرتر بوده و باید از خوردن غذاهای آلوده پرهیز کنند.
این افراد اگر دچار مسمومیت غذایی شوند، وزن بدنشان کاهش یافته و ضعیف تر می شوند و مقاومت آنها در برابر عفونت های بعدی کمتر خواهد شد.
با رعایت بعضی اصول بهداشتی می توان از بیشتر مسمومیت های غذایی پیشگیری کرد. تدابیر بهداشتی برای افراد آلوده به HIV به دومنظور پیشگیری از آلودگی محیط تهیه غذا و پیشگیری از تکثیر میکروب ها در غذا و رسیدن به مقدار خطرناک انجام می شوند.
رعایت اصول بهداشتی به صورتی که در زیر توصیه شده، دستیابی به هر دو طرف و حداکثر حفاظت در برابر خطر میکروب های مضر را تضمین می کند.
دفع بهداشتی مدفوع
بیشتر میکروب های عامل مسمومیت غذایی از طریق مدفوع پخش می شوند بنابراین به نکات زیر دقت کنید:
از توالتی که پاکیزه و بدون مگس و حشرات باشد استفاده کنید. همواره محیط اطراف خود را پاکیزه نگه دارید. لباس ها، ملحفه ها و رختخوابی را که ممکن است به مدفوع آلوده شده باشد با آب داغ و صابون شستشو دهید.
رعایت بهداشت فردی
همواره قبل، در طول تهیه یا هنگام خوردن غذا، در صورت رفتن به توالت، دست های خود را با آب تمیز و صابون بشویید و با حوله یا پارچه تمیز خشک کنید. از آب سالم بهداشتی مانند آب لوله کشی، چشمه ها و چاه های حفاظت شده استفاده کنید و اگر از سلامت آب اطمینان ندارید، پیش از مصرف آن را بجوشانید. در طول جمع آوری ذخیره آب، مخزن آن را تمیز و به دور از هر گونه آلودگی نگه دارید.
مخازن آب در منزل بر اثر فرو بردن ظرف یا دست کثیف در آنها آلوده می شوند. زمانی که افراد آب آلوده بنوشند، به بیماری های مختلف دچار خواهندشد.
بیمار مبتلا به ایدز می تواند برای دیگران غذا تهیه کند، اما مثل سایر افراد باید قبلا دست های خود را کاملا با آب و صابون بشوید. فرد مبتلا به اسهال به هیچ وجه نباید غذا درست کند.
اطمینان از سلامت غذاها
گوشت و ماهی راخوب بپزید. به گونه ای که خونابه نداشته باشد. باید توجه داشت گوشت پرندگان و گوشت قرمز در صورتی که دمای داخلی آنها هنگام طبخ به ترتیب به حدود ۸۲ و ۷۴ درجه سانتی گراد برسد یا رنگ صورتی آن کاملا تغییر کند از سلامت کامل برخوردار خواهد بود. مراقب باشید خون گوشت های خام یا آب آغشته به گوشت ماهی، میگو و صدف با غذاهای دیگر مخلوط نشود.
پیش از تهیه غذاها، ابزار و سطوحی را که با فرآورده های حیوانی در تماس بوده اند با آب گرم و صابون بشویید. گوشت و ماهی را جدا از مواد غذایی دیگر نگهداری کنید.
تخم مرغ را باید کاملا جوشاند. تخم مرغ عسلی، خام، ترک خورده یا هیچ غذای دارای تخم مرغ خام را نخورید. از مصرف غذاهای دریایی و بخصوص صدف خام خودداری کنید. با این حال، انسان هر قدر دقت کند، باز ممکن است آلودگی غذایی و مسمومیت اتفاق بیفتد.
در مسمومیت غذایی شدید برای جلوگیری از کاهش وزن و ابتلا به بیماری های دیگر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
باید توجه داشت عفونت های لیستریایی با وجود نادر بودن در بالغان در آن دسته از مبتلایان به HIV که دچار نقص ایمنی شدید هستند، شیوع و شدت بالایی دارد بنابراین افراد مبتلا به عفونت ناشی از HIV باید این نکات را کاملا مراعات کنند.
از مصرف پنیر های شل بپرهیزند؛ ولی مصرف پنیرهای سفت، خامه ای و ماست منعی ندارد. از مصرف غذاهای از قبل پخته و آماده شده و غذاهای پخته تجاری و آماده مصرف بپرهیزند مگر این که دوباره با حرارت گرم شوند.
از مصرف غذاهای یخچالی پیش از این که با حرارت دوباره گرم شوند خودداری کنند. از مصرف شیر و سایر فرآورده های لبنی خام یا غیرپاستوریزه بپرهیزند.
افزایش اشتها در مبتلایان به HIV
در مبتلایان به ایدز، اختلال در حس چشایی به کاهش اشتها و در نتیجه لاغری مفرط منجر می شود. بنابراین برای بهبود وضعیت اشتهای آنها برخی مواد غذایی اشتهاآور توصیه می شود.
هویج: دم کرده تخم هویج (یک قاشق چایخوری تخم هویج در یک فنجان آب) مقوی، مدر و اشتهاآور است و همچنین عوارض پوستی را کاهش می دهد. آب هویج خام نیز بسیار مفید، سرشار از ویتامین A و اشتهاآور هم است.
شلغم پخته: شلغم فسفر دارد و برای مغز و اعصاب مفید است. اشتهاآور نیز است.
ترب: اشتهاآور و دارای ویتامین های C ، B ، A و فسفراست.
روغن زیتون: مصرف روغن زیتون همراه با غذا اشتهاآور بوده و به دلیل داشتن اسیدهای چرب مفید بسیار توصیه می شود، به طوری که بهترین روغن برای آشپزی همین روغن زیتون است.
زنجبیل: این ماده غذایی علاوه بر درمان دارویی از دیرباز به عنوان یکی از بهترین طعم دهنده ها بویژه در آسیای شرقی استفاده می شده است.
قارچ: انواع قارچ های خوراکی به دلیل پروتئین های موجود در آنها بسیار مفید است. همچنین عصاره نوعی قارچ به نام قارچ شی یتیک بسیار مفید است. در آزمایشی که در کشور ژاپن به عمل آمده بود، مشخص شد عصاره این قارچ ضدHIV است و اثر داروی معروف ضد رتروویروس به نام زیدوودین را بیشتر می کند.
سیر: سیر در میان گیاهان دارویی مقام اول را دارد. خواص سیر به دلیل وجود ماده ای به نام الیلین در آن است. این ماده حاوی گوگرد، سیلیس و ید است که بدن را از بسیاری از بیماری ها محفوظ نگه می دارد و توان بدنی را افزایش می دهد. البته مصرف آن به کسانی که دارای عارضه های پوستی یا مشکلات گوارشی شدید بوده یا قرص آسپرین مصرف می کنند، توصیه نمی شود ولی مصرف آن به شکل پودر منعی ندارد.
انجیر: سرشار از ویتامین های C ، B ، A و قند است. انجیر مناطق گرمسیر شیرین تر است و وقتی کاملا برسد، ۳۰ تا ۴۰ درصد قند دارد. بنابراین به افراد دیابتی توصیه می شود در مصرف آن احتیاط کنند. انجیر بسیار مغذی و دارای مواد ازته، آهن، برم، منگنز و کلسیم است.
گلپر: نام علمی آن هراکلئوم اسفندیلیوم (هراکلئوم پرسیکا) است. پیشینیان برای آن خواص بیشماری برشمرده و پنداشته اند که موجب افزایش قدرت بدنی می شود، بنابراین آن را به هراکلس پهلوان افسانه های یونان (همان هرکول رومی) نسبت داده اند. این ماده غذایی برای تحریک اشتها و تقویت هاضمه بسیار مفید است.
عسل: در عسل املاح و ویتامین های بسیاری وجود دارد از جمله آهن، کلسیم، اسیدفسفریک و ویتامینC. اگر به طور مرتب مصرف شود، دارای خواص معجزه آسایی است. همچنین در افزایش وزن، بسیار سودمند است. بنا به تجربه ثابت شده مبتلایان به بیماری های عفونی و شدید مثل سل، پس از مصرف عسل تا حدودی بهبود می یابند که به دلیل ویتامین ها و املاح فراوان موجود در آن است.
انار: مصرف انار و لیموترش نه تنها شفابخش بوده بلکه در حفظ سلامت و جلوگیری از بیماری ها موثر است. این خاصیت شفا بخش انار به دلیل ویتامینC، B۱، B۲، B۶، فسفر، آهن و منگنز است. انار نقش تنظیم کننده و تعادل دهنده مایعات بدن بخصوص خون را دارد. نکته جالب اینجاست که بسیاری از مردم معتقدند انار شیرین اثر درمانی بیشتری دارد و علم هم این موضوع را ثابت می کند زیرا انار شیرین اناری است کاملا رسیده و ترکیبات شیمیایی آن کامل شده و تاثیر آن بهتر است. انار سموم بدن را دفع می کند و نشاط آور است.
شکلات: سال های اخیر دانشمندان به این نکته پی برده اند که در شکلات، آنتی اکسیدان های فلاوونوئید وجود دارد و مصرف این آنتی اکسیدان ها در تندرستی موثر است. البته میزان آنتی اکسیدان ها در شکلات تیره خالص بیشتر است، ولی باید بدانید مصرف شکلات یا قهوه همراه با شیر موجب جذب نشدن کلسیم شیر توسط بدن می شود.
عرق شاتره: یکی از عرقیاتی است که مصرف آن به شکل شربت شاتره معمول است و علاوه بر تامین مایعات بدن، اشتهاآور است.
رعایت بهداشت آشپزخانه ضروری است
محل تهیه غذا را پاکیزه نگه دارید. برای نگهداری، تهیه، آماده سازی و خوردن غذا از ظروف و لوازم تمیز استفاده کنید. میوه و سبزی های تازه را باید پیش از استفاده کاملا شسته یا پوست کند و توصیه می شود از کاهو، کلم و … که قابل پوست کردن نیستند و به صورت خام نیز خورده می شوند تا حدامکان استفاده نشود.
روی غذاها را بپوشانید تا حشرات و گرد و غبار آنها را آلوده نکنند. زباله را در ظرف در دار گذاشته و آن را مدام خالی کنید تا سبب ایجاد بوهای نامطبوع و جذب حشرات که خود سبب آلوده شدن غذاها به میکروب ها خواهند شد، نشود.
همه ظرف ها (قاشق، چنگال، بشقاب، لیوان، چاقو و حتی مخلوط کن) را پیش از استفاده مجدد برای سایر مواد غذایی بخوبی بشویید.
اگر حین تهیه غذا عادت به چشیدن دارید، حتما هر بار از یک قاشق جدید استفاده کنید و هرگز با قاشقی که برای چشیدن استفاده شده است، غذا را هم نزنید.
پیش و پس از استفاده از وسایل برنده مانند چاقو حتما باید آنها را با آب گرم و صابون کاملا شست. نیازی به جدا کردن بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان بیمار مبتلا به ایدز نیست.
کافی است پس از هر بار استفاده (همراه با ظروف سایر افراد خانواده) بدون نیاز به استفاده از هر گونه وسیله ضدعفونی کننده تنها با آب گرم و مواد شوینده معمولی شسته شوند.
از طرف دیگر از آنجا که میکروب ها بسرعت در غذای گرم تکثیر می شوند، نگهداری غذا در یخچال یا مکان سرد، رشد میکروب ها را کندتر خواهد کرد. پخت و پز در دمای بالا نیز سبب کشته شدن بیشتر میکروب ها خواهد شد.
غذا را به محض پخته شدن باید خورد. غذا را درظرف های در بسته، دور از حشرات و موش نگهداری کنید. غذای تازه را در جای سرد یا در یخچال نگهداری کنید.
غذاها را به طور کامل پخته اما سبزی ها را زیاد نپزید. غذا را بلافاصله پس از پخت میل کنید و برای پیشگیری از تکثیر میکروب ها آن را در هوای اتاق رها نکنید.
مواد خام و پخته را کنار هم نگهداری نکنید و برای پیشگیری از تماس، آنها را در ظروف جداگانه بریزید. از نگهداری پسمانده غذاها، مگر در یخچال یا مکانی سرد خودداری کنید. آنها را بیش از یک یا دو روز نگهداری نکنید و همیشه دوباره با حرارت زیاد گرم کنید.(جام جم ضمیمه سیب)
