بهترین شیرینی برای خوردن با چای

چای لیموترش، آنقدرها که فکر می کنید مفید نیست

اضافه کردن آب لیموترش به چای تنها طمع آن را تغییر می دهد. لیموترش یکی از بهترین منابع ویتامین C یا اسید اسکوربیک است. این ماده از لحاظ شیمیایی خاصیت اسیدی ضعیفی دارد و از طرف دیگر چای یک ماده قلیایی ضعیف است؛ زمانی که آب لیموترش را در چای می ریزیم، باز ضعیف چای با اسید ضعیف لیموترش واکنش نشان می دهد و اثر ویتامین C از بین می رود. تنها اسیدسیتریکی که از طریق لیمو به چای اضافه می شود، باعث ترش شدن طعم چای خواهد شد. اگر آب لیموترش به چای اضافه کردید، باید بدانید که ویتامین C در محیط قلیایی به سرعت از بین می رود و در نتیجه چای شما دارای ویتامین C نیست.

چای سرد، نه چندان مفید

چای سرد کارخانه ای به دلیل فرایندهای انجام شده روی آن و اضافه شدن قند، ارزش غذایی کمی دارد. در واقع مقدار شیرینی موجود در این چای از قبل برای شما تصمیم گیری شده است. یعنی اگر به طور معمول چای خود را با مقدار کمی قند یا شکر مصرف می کردید، ممکن است با خوردن چای سرد بیشتر از حد نیاز خود قند دریافت کنید. چای سرد کارخانه ای در مقابل چای دم کردنی انتخاب خوبی نیست و اگر مایل هستید چای سرد مصرف کنید، بهتر است خودتان چای را از قبل آماده کرده و براساس ذائقه خود به آن مقدار کمی قند یا شکر اضافه کنید.

چقدر در روز قند بخوریم؟

قند ساده موجود در شیرینی ها «ساکاروز» نام دارد و قند موجود در میوه های شیرین «فروکتوز» نام دارد. هر دوی این قند ها وقتی وارد بدن می شوند، در کبد تبدیل به گلوکز می شوند و درنهایت قند خون را بالا می برند. بالارفتن قند خون در یک فرد سالم باعث افزایش ترشح انسولین می شود. فردی که به طور مداوم مواد شیرین مصرف می کند، در فواصل کوتاه تری از روز احساس گرسنگی می کند و این باعث می شود که مجموع کل کالری هایی که در روز دریافت می کند بیش از حد نیاز او باشد. علاوه بر این، قند زیاد در خون مانند یک ماده اکسید کننده عمل می کند و می تواند به تمام سلول های بدن آسیب برساند.

اگر این عادت ادامه داشته باشد، در درازمدت می تواند باعث ایجاد دیابت و بیماری های متابولیک وابسته به آن شود. استانداردی که تعریف می شود، این است که اگر کل کالری دریافتی یک فرد را در روز حساب کنیم، مصرف قندهای ساده برای فرد سالم نباید بیشتر از ۷ تا ۱۰ درصد از کالری روزانه اش باشد. برای مثال اگر فردی انرژی مورد نیاز روزانه اش ۲هزارکیلوکالری است، نباید بیشتر از ۱۷۰ تا ۲۰۰ کیلوکالری اش را از قندهای ساده تامین کند. هر گرم شیرینی یا قند ساده ۴ کیلوکالری انرژی دارد. بنابراین اگر بخواهیم این مقدار شیرینی را به گرم تبدیل کنیم، کافی است ۲۰۰ را تقسیم بر ۴ کنیم که نتیجه آن حدود ۵۰ گرم در روز می شود. البته باید توجه داشت که این مقدار قند ساده فقط ازطریق قندوشکر به دست نمی آید بلکه غذاهای کنسروی، میوه های شیرین و… نیز این ۵۰ گرم را پوشش می دهند.

لیموترش نه با چای، دارچین و هل بخورید

حدود ۸۰ سال پیش، مردم ایران با چای، قهوه و نسکافه هیچ گونه آشنایی نداشتند. این نوشیدنی برای نخستین بار از هند و چین وارد ایران شد و بعد از آن هم در مقدار خیلی کم (یک یا دو استکان کوچک در روز) توسط مردم مصرف می شد اما طی سالیان گذشته مصرف این نوشیدنی در برخی از گروه های جامعه افزایش یافت و از آنجایی که مصرف بیش از حد هر ماده خوراکی می تواند خطرناک باشد، مصرف زیاد چای، قهوه و نسکافه نیز ممکن است مشکلاتی را برای افراد ایجاد کند.

رعایت اعتدال، مهم ترین اصل

چای ترکیبات مدر دارد و منجر به افزایش دفع آب و الکترولیت ها از بدن می شود که این خود می تواند باعث اختلال الکترولیتی در بدن شود و عوارض خفیف تا شدیدی را برای سلامت فرد مصرف کننده داشته باشد. بنابراین نخستین توصیه این است که مصرف چای و نوشیدنی های مشابه آن باید در حد تعادل باشد و این مقدار، برای یک فرد عادی که مشکل گوارشی و بیماری خاصی نداشته باشد، بین ۲ تا ۴ استکان در روز است. مصرف زیاد چای می تواند مشکلات مختلفی را به همراه داشته باشد، همچنین می تواند زمینه ساز اختلالات گوارشی، یبوست و ریفلاکس (برگشت اسید معده به داخل مری) شود.

از طرف دیگر افراد معمولا چای خود را همراه با یک ماده خوراکی شیرین مصرف می کنند. این شیرینی ها معمولا مقدار زیادی کالری دارند. بنابراین اگر مصرف چای طی روز زیاد باشد، مقدار زیاد کالری و قند ساده ای که از این طریق وارد بدن می شود، می تواند مشکل ساز باشد و حتی منجر به اضافه وزن و چاقی شود. در واقع مقادیر زیاد قند ساده در بدن می تواند تبدیل به چربی، کلسترول و تری گلیسیرید شود و درنهایت باعث افزایش چربی خون شود. افزایش کلسترول یا چربی خون هم می تواند در درازمدت زمینه ســـاز بیمــاری های قلبی عروقی، فشار خون و بیماری های وابسته شود. بنابراین باید در مصرف این خوراکی های شیرین تعادل را رعایت کرد؛ به خصوص اگر فرد دچار مشکلات سلامت و اضافه وزن باشد. در ضمن تمام چای ها کافئین دارند. تنها ممکن است درصدشان متفاوت باشد. چای، قهوه، نسکافه و شکلات از جمله منابع اصلی دریافت کافئین محسوب می شوند. کافئین یکی از عواملی است که باعث کاهش حرکات دودی دستگاه گوارش و ایجاد یبوست می شود.

خرمای خشک یا رطب؟

تفاوت زیادی میان ویژگی ها و مواد مغذی موجود در خرمای تازه و خرمای خشک وجود ندارد. تنها اینکه خرمای خشک از لحاظ کالری متراکم است، زیرا آب خود را از دست داده و قند موجود در آن متراکم شده است، بنابراین درصد کالری آن بیشتر است. درحالی که خرمای تازه یا رطب آب بیشتری دارد و درصد کالری آن نسبت به وزنش کمتر است.

اما خاصیت آنتی اکسیدانی چیست؟

بیشتر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت و سرطان ها از لحاظ سلولی و مولکولی در واکنش های اکسیداسیون ریشه دارند. یعنی ریشه آنها در موادی است که از طریق هوای آلوده، باقیمانده سموم دفع آفات نباتی، سموم شیمیایی و سموم فلزی همراه با غذا وارد بدن ما می شوند. واکنش های اکسیداسیون حاصل از این مواد در بدن باعث آسیب دیدن سلول ها شده و تقسیم سلولی را دچار مشکل می کنند. در نتیجه بیماری های التهابی(مثل آنهایی که نام بردیم) و سرطانی ایجاد می شوند. برای مثال اگر سلول های پانکراس آسیب ببینند، در تولید انسولین و تحمل گلوکز اختلال ایجاد شده و فرد مبتلا به دیابت می شود. اگر جدار عروق آسیب ببینند، بیماری های قلبی عروقی ایجاد خواهد شد. خوراکی هایی که مقادیر زیادی قند ساده و چربی دارند، واکنش های التهابی و اکسیداسیون موجود در رادیکال های آزاد را تشدید می کنند. در نتیجه تقویت دفاع آنتی اکسیدانی بدن موضوع بسیار مهمی است.

خانم های باردار نباید زیاد چای بخورند

یکی از تفکرات مهمی که امروزه میان بسیاری از مردم رواج یافته این است که فکر می کنند خوردن هر ترکیبی که گیاهی باشد، مشکلی ایجاد نخواهد کرد اما باید توجه داشت، صرف اینکه یک ماده خوراکی ریشه گیاهی دارد، به معنای سالم بودن آن نیست. مصرف مقدار زیاد یک ماده گیاهی می تواند مانند یک دارو عمل کند و این خاصیت دارویی می تواند عوارض و مشکلاتی در پی داشته باشد؛ به خصوص در گروه های آسیب پذیر جامعه. یکی از مهم ترین گروه های آسیب پذیر؛ خانم های باردار هستند.

یک خانم باردار نسبت به یک خانم هم سن و هم شرایط خود بیشتر در معرض خطرات و آلودگی های غذایی، سموم شیمیایی یا مصرف بیش از اندازه خوراکی های مختلف است. بنابراین یک خانم باردار باید بیشتر از بقیه افراد در مصرف چای و قهوه تعادل را رعایت کند. برای مثال اگر تا پیش از بارداری مقدار زیادی چای مصرف می کرده است حتما باید این مقدار را به ۲ تا ۴ استکان در روز برساند، زیرا مصرف بیشتر از آن برای خانم باردار آسیب پذیری بیشتری خواهد داشت. آسیب پذیری بیشتر به این معنی است که اگر احتمال اختلالات الکترولیتی، یبوست، ریفلاکس یا مشکلات گوارشی در یک فرد عادی وجود داشته باشد، این احتمال در خانم باردار ۲ تا ۳ برابر خواهد شد.

یک حبه قند یا یک قاشق شکر

از لحاظ شیمیایی میان این دو فرق زیادی وجود ندارد. هردوی آنها حاوی ساکاروز هستند. قند در صنعت به صورت فشرده درآمده و شکر به صورت پودر شده است. درست مانند خاک قندوشکر که هیچ تفاوتی با هم ندارند. اما درباره انواع قند از نظر بهداشت مواد غذایی: قند های خردشده کارخانه ای بهتر از کله قند های خردشده غیرکارخانه ای هستند. مگر اینکه فرد کله قند را از کارخانه خریداری کرده و خود در منزل آن را خرد کند. در غیراین صورت ممکن است فردی که این کله قند ها را خرد می کند، ابزار یا دستانش آلوده باشد و این آلودگی را به قند ها انتقال دهد. پس اگر امکان خردکردن کله قند در منزل برایتان وجود ندارد، بهتر است از قند های آماده کارخانه ای استفاده کنید.

هل، دارچین و عرق نعناع، در چه حد ؟

مواد گیاهی مانند هل، دارچین و عرق نعناع ۶۵۱۷۵;۶۵۱۹۸;۶۵۲۴۳;۶۵۲۶۸;۶۵۱۷۰;۶۵۱۶۶;۶۵۱۷۳; ۶۵۲۳۵;۶۵۲۷۶;۶۵۲۶۱;۶۵۲۵۵;۶۵۲۶۲;۶۵۱۶۳;۶۵۲۶۸;۶۵۱۹۴;۶۵۲۶۵; یا آنتی اکسیدانی دارند و اگر به چای اضافه شوند، خاصیت آنتی اکسیدانی آن را بالا می برند اما نباید فراموش کنیم این نوشیدنی با ذائقه و عادت مردم در ارتباط است و ممکن است برخی از افراد از طعم هل، دارچین و عرق نعناع لذت ببرند و برخی دیگر آن را دوست نداشته باشند؛ به هرحال تاکید می شود که مانند چای، این مواد را در حد تعادل مصرف کنید. یکی از اصول مهم در دانش تغذیه اصل تعادل است؛ یعنی اگر چای، هل، دارچین و مواد دیگری که آنتی اکسیدان دارند بیش از حد مصرف شوند، می توانند اثرات منفی و معکوسی را ایجاد کنند. به طور مثال اگر یک فرد در روز ۳ تا ۴ استکان چای می نوشد، بهتر است ۲ استکان از آن را با هل، دارچین یا عرق نعناع و۲ استکان دیگر را به صورت ساده بنوشد.