چند سالی است که نوع جدیدی از چای وارد بازار جهانی شده است به نام چای سبز ، این چای در مدت زمان کوتاهی طرفداران بسیاری را به خودش جذب کرد ، حال قصد داریم این چای را از همه نظر با چای سیاه مقایسه کنیم.
چینی ها به چای سبز به چشم یک دارو می نگرند و در مورد خواص طبی و بهداشتی آن تاکید دارند. آنها معتقدند این نوشیدنی در هضم و جذب غذا موثر است و با مصرف آن احساس شادابی می کنند….
اگرچه این نوشیدنی مانند چای سیاه، طعم گس و تلخی ندارد، اما طعم آن متفاوت است و ممکن است برخی افراد آن را دوست نداشته باشند و از طعم دهنده های مصنوعی برای دادن طعم دلخواه به آن استفاده کنند، اما بهتر است این چای را به تنهایی و بدون قند، بیسکویت یا شیرین کننده های دیگر بنوشید تا از خواص آن بهره مند شوید. در کشورهایی مثل چین، ژاپن، تایلند و… هم چای سبز با شیرین کننده نوشیده نمی شود. درباره این چای با دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و علوم پزشکی دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه کشور و دانشگاه شهید بهشتی گفت وگو کرده ایم.
اگر موافق باشید، بحثمان را از مقایسه چای سبز و چای سیاه شروع کنیم.
بله، در بازار انواع چای از چای سیاه گرفته تا چای سبز و حتی نوعی چای تایلندی به نام اورلانگ و چای سفید موجود است. منشا همه آنها برگ گیاه چای است. با توجه به درجه های تخمیر، چای به انواع متفاوتی تقسیم می شود که بیشترین درجه تخمیر متعلق به چای سیاه است و کمترین درجه تخمیر، متعلق به چای سبز. در فرآیند تخمیر یعنی از زمانی که برگ چای چیده می شود تا زمانی که در معرض هوا قرار می گیرد و تخمیر می شود، تغییراتی در چای رخ می دهد یعنی ترکیب های فعال و بیولوژیک چای که اصطلاحا به آن «پلی فنول» می گویند به ترکیب های جدیدتری تبدیل می شوند. در واقع ترکیب های پلی فنولی که از جمله ترکیب های آنتی اکسیدانی قوی هستند و خواص میکروبیولوژیک دارند، از زمان چیده شدن برگ چای تا زمانی که تخمیر می شوند، تغییرات زیادی می کنند. از جمله ترکیبات چای سیاه، کافئین زیادی است که خواص فارماژنیک دارد و باعث تحریک سیستم عصبی و قلب عروقی می شود اما در چای سبز مقدار کافئین به حداقل ممکن می رسد. در ضمن، پلی فنول هایی که در چای سبز به مقدار زیادتری وجود دارد در چای سیاه بسیار کم است.
چرا چای سبز بی رنگ است؟
یکی از معیارها و شاخصه هایی که در ایران برای دلچسب و تازه بودن چای در نظر گرفته می شود، رنگ آن است. البته این معیار در مورد چای سبز صدق نمی کند زیرا بی رنگ بودن چای سبز به ترکیب های موجود در آن و کمترین درجه تخمیرشدنش مربوط می شود.
این ترکیب ها چه خواصی دارند؟
درمورد خواص چای سبز، مطالعه های بسیاری انجام شده است. مهم ترین این خواص، خاصیت ضدسرطانی است. مشخص شده در جوامعی که چای سبز به عنوان یک نوشیدنی رایج مرتب مصرف می شود، ابتلا به برخی از سرطان ها مانند سرطان های گوارشی و سرطان پروستات کمتر است. از دیگر خواص چای سبز می توان به تاثیر آن بر سوخت وساز بدن اشاره کرد. نتایج مطالعه ها نشان می دهد مصرف ۴ فنجان چای سبز در روز می تواند تا حدودی سوخت وساز پایه بدن را افزایش دهد و با افزایش سوخت وساز نیز مقدار کالری کمتری در بدن به صورت بافت چربی ذخیره می شود.
آیا نوشیدن چای سبز باعث کاهش وزن می شود؟
در مورد اینکه آیا این افزایش سوخت وساز بدن به روند کاهش وزن کمک می کند یا خیر، مطالعه مستندی وجود ندارد. در بهترین حالت چای سبز فقط تا حدود ۱۰ درصد سوخت وساز بدن را افزایش می دهد بنابراین برای فردی که پایبند به رعایت رژیم غذایی و نکات تغذیه ای نیست و زندگی بدون تحرکی دارد نه تنها چای سبز بلکه هیچ ماده دیگری نمی تواند به کاهش وزن او کمک کند.
گفته می شود نوشیدن چای مانده معمولی انسان را دچار عوارضی مانند یبوست می کند آیا در مورد چای سبز هم همین طور است؟
نه، ولی مردم چین معتقدند که ۹ تا ۱۰ دقیقه بعد از دم کردن چای سبز باید آن را نوشید. اگرچه با سرد شدن اش تغییری در ترکیب آن به وجود نمی آید اما بهتر است که به صورت تازه مصرف شود.
آیا با نوشیدن این چای به یبوست مبتلا می شویم؟
برخی معتقدند یکی از مضرات مصرف چای سبز، یبوست آور بودن آن است اما در واقع فقط چای سبز نیست که می تواند باعث ابتلا به یبوست شود بلکه نوشیدنی های دیگری مانند چای سیاه، قهوه و حتی نسکافه هم می توانند چنین مشکلی را برای مصرف کنندگان ایجاد کنند. چون این نوشیدنی ها ادرارآور هستند، مصرف بیش از اندازه آنها، باعث دفع زیاد آب از بدن می شود. یکی از عوارض کم آبی بدن هم یبوست است. به علاوه کافئین موجود در چای یا قهوه باعث کندشدن حرکت های دودی دستگاه گوارش می شود.
زیاده روی در مصرف چای سبز چه عوارضی دارد؟
کافئین موجود در چای سیاه آرامش بخش است و به فرد احساس هوشیاری می دهد بنابراین مصرف مداوم آن حالت وابستگی به وجود می آورد و باید در مصرف چای حد تعادل را رعایت کرد. عمده ترین مشکل مصرف بیش از اندازه چای سبز نیز مربوط به ترکیب های پلی فنولیک موجود در آن است که در ترکیب با عناصر دوظرفیتی و مصرف آن همراه با غذا جذب برخی از مواد مورد نیاز بدن مانند روی، آهن، کلسیم و… را کاهش می دهد.
