یکی از مسائلی که در تغذیه بسیار مهم است بهداشت غذا است ، اینکه در چه ظرفی غذا بخوریم نیز حائز اهمیت است ، در این مطلب قصد داریم نکاتی در رابطه با ظروف یکبار مصرف و همچنین دلایلی برای استفاده نکردن از ظرف یکبار مصرف به شما بگویم.
تغییراتی که در چند دهه گذشته در سلامت مردم اتفاق افتاده، با عنوان هایی مانند گذر تغذیه ای یا گذر اپیدمیولوژیک نامیده شده است…
گذر اپیدمیولوژیک، یعنی در این دهه های اخیر با بهبود علوم پایه پزشکی و شرایط زیست محیطی در دنیا، بسیاری از بیماری های عفونی کنترل شده اند ولی از سوی دیگر، شیوع بیماری های مزمن، افزایش یافته است. در علم تغذیه، ایجاد ارتباط بین مصرف بیشتر موادغذایی چرب یا خوراکی هایی که دانسیته کالری بالاتری دارند، در کنار کاهش مصرف میوه و سبزی و پایین آمدن میزان تحرک افراد باعث شده با عبارت هایی مانند گذر تغذیه ای مواجه شویم، اما اینکه قرار است در این گذر تغذیه ای چه بلایی سرمان بیاید و نوع زندگی و الگوی غذایی مان چه تاثیری بر سلامتمان خواهدداشت، چیزی است که دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد آن به ما گفته اند.
اولین پیامد مواجه شدن با گذر تغذیه ای بر ما چه خواهد بود؟
مواجه شدن با گذر تغذیه ای یعنی مواجه شدن با افزایش ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت، چاقی ، بیماری های قلبی و حتی انواع سرطان ها که کشور ما هم با افزایش نرخ ابتلا به این بیماری ها در سال های اخیر روبرو بوده است. متاسفانه الگوهای غلط غذایی باعث شده تا مصرف خوراکی های فرآوری شده و گرایش به روش های تولید صنعتی غذا افزایش پیدا کند.
ممکن است کمی بیشتر در این باره توضیح دهید؟
البته! یکی از مواردی که این روزها در بحث فرآوری غذایی شایع شده، افزایش تولید و استفاده از ظروف یک بارمصرف برای خوردن غذاست. از سوی دیگر، تولید موادغذایی فرآوری شده (سوسیس، کالباس، همبرگر، انواع ناگت ها و…) و عرضه آنها در بسته بندی های پلاستیکی که از ترکیب های مختلف شیمیایی تهیه شده اند به شدت رواج پیدا کرده است. افزایش تولید، عرضه و استفاده از این ظروف و بسته های پلاستیکی هم مشکلات بسیاری را برای فرد مصرف کننده و محیط زیست در پی دارد.
مثلا چه مشکلاتی؟
ریختن چای یا غذای داغ در ظروف یک بارمصرف پلاستیکی باعث می شود موادشیمیایی موجود در ظرف پلاستیکی، به غذا یا نوشیدنی موجود در ظرف منتقل و این ترکیب های شیمیایی و مضر، وارد بدن مصرف کننده شوند. استفاده از ظروف پلاستیکی نامناسب برای سرو غذاهای گرم مانند نوشیدنی های داغ یا آش و سوپ هم می تواند چنین خطری ایجادکند. برخی از ترکیب های شیمیایی? و به?خصوص پلی فنولی که از ظروف یکبار مصرف وارد غذا می شوند، اختلال هایی را در عملکردهای مختلف فیزیولوژیک بدن ما از جمله در عملکرد هورمون ها در پی دارند و همین اختلال های هورمونی می توانند در ابتلای ما به چاقی و اضافه وزن نقش داشته باشند.
مگر ترکیب های شیمیایی هم چاق کننده اند؟
بله، نتایج تحقیقات ثابت کرده اند این ترکیب های پلی فنولی، شیمیایی یا باقیمانده سمومی که از آنها در طبیعت آزاد و سپس وارد زنجیره غذایی ما می شوند، باعث ایجاد اختلال در عملکرد هورمون هایی مانند هورمون تیرویید می شوند. کاهش هورمون های تیرویید هم باعث کم کاری تیرویید و در نتیجه ابتلای فرد به اضافه وزن و چاقی خواهد شد. نتایج مطالعه هایی که در کشورهای غربی انجام شده، نشان می دهد کم کاری تیرویید به دلیل کمبود ید که یک مساله کاملا تغذیه ای است، بیشتر از ۷ درصد در خانم ها و دخترخانم ها شیوع ندارد. در حالی که این بیماری به دلیل آلودگی های شیمیایی، فلزی و محیطی که در کشورهای غربی دیده شده، بالغ بر ۲۰ تا ۳۰ درصد عوامل ابتلا به کم کاری تیرویید را به خود اختصاص داده است. کم کاری تیرویید می تواند باعث کاهش متابولیسم بدن و ابتلا به اضافه وزن، چاقی و بیماری های مزمن وابسته به آن شود.
آیا باقی ماندن سموم دیگری در طبیعت مانند آفت کش ها، شوینده ها و حشره کش ها هم می تواند آثار مشابهی در بدن بر جای بگذارد؟
مطالعه های کامل تری نشان می دهند بسیاری از ترکیب ها مانند ترکیب های موجود در حشره کش ها، شوینده ها و آفت کش ها نیز می توانند آثار منفی مشابهی بر سلامت ما و ابتلای مان به چاقی داشته باشند؛ درست مانند ترکیب های موجود در ظروف پلاستیکی یک بارمصرف و حتی ظروف پلاستیکی نوشابه ها و سایر موادغذایی.
آیا با افزایش استفاده از ظروف پلاستیکی امکان بالا رفتن خطر ابتلا به چنین اختلال هایی هم وجود دارد؟
بله. هر چقدر که تماس با چنین موادی بیشتر باشد، احتمال بروز این اختلال های متابولیک و هورمونی هم بیشتر خواهد شد. می توان ادعا کرد افرادی که بیش از حد با ظروف پلاستیکی نامناسب و یک بارمصرف سر و کار دارند و بیشتر از آنها برای خوردن غذا استفاده می کنند، بیشتر هم به چاقی، اضافه وزن و بیماری های مزمن مبتلا می شوند.
حرف آخر؟
با توجه به نکته هایی که گفته شد، به تمام افراد توصیه می شود تا حد امکان استفاده از ظروف پلاستیکی و یک بارمصرف پلاستیکی را کاهش دهند، مصرف غذاهای فرآوری شده را در برنامه غذایی خود محدود کنند، بیشتر میوه و سبزی تازه بخورند و فعالیت های فیزیکی روزانه را فراموش نکنند. ضمن اینکه همه ما باید به حفظ طبیعت کمک کنیم و استفاده از انواع حشره کش ها و آفت کش ها را به حداقل ممکن برسانیم و باقی مانده حلال ها، رنگ ها و شوینده ها را در محیط زیست رها نکنیم تا باعث آلودگی خاک، آب، گیاهان، حیوانات و غذای خود نشویم.
