وقوع گرد و غبار اهواز

ضیاء الدین شعاعی مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه در منطقه خوزستان دو منشأ داخلی و خارجی گرد و غبار وجود دارد، گفت: کمبود بارش و رها شدن زمین‌ها توسط مردم عراق بخاطر مسائل امنیتی و درگیری‌های موجود در این کشور، در کنار مسائل خشکسالی حاکم بر منطقه باعث شده در شرایطی که سرعت باد  افزایش می‌یابد گرد و غبار تولید شود.

بادهای جنوبی علت گرد و غبار اهواز

وی افزود: در فصل زمستان و عمدتا در ماه‌های بهمن و اواسط اسفند پدیده‌ای در جنوب کشور رخ می‌دهد که طی آن جهت باد از سمت عربستان می‌شود که اصطلاحا می‌گوییم جهت باد «جنوبی» شده است و چون شدت این باد بالاست باعث خیزش گرد و غبار در جنوب ایران به ویژه اهواز می‌شود. بنابراین در زمستان این پتانسیل وجود دارد که با تغییر جهت باد از شمال غرب به جنوب پدیده «بادهای جنوبی» رخ دهد» در استان خوزستان به خاطر کمبود بارش و نبود رطوبت کافی خاک با افزایش سرعت وزش باد گرد و غبار اتفاق می‌افتد.

مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار اظهار کرد: در بهمن ماه سال 93 نیز همین حادثه رخ داد، چون سرعت باد تا 70 کیلومتر در ساعت بود گرد و غبار ایجاد شد. این پدیده روز پنجشنبه هفته گذشته نیز در خوزستان تکرار شد. به طور کلی وقوع بادهای جنوبی در زمستان در اهواز محتمل است و از آنجا که شرایط بارشی این منطقه مطلوب نیست احتمال وقوع گرد و غبارهای اینچنینی وجود دارد. در روز پنجشنبه بعد از ساعت 8 صبح غلظت گرد و غبار به 200 نیز نمی‌رسید اما تا سه ساعت بعد، غلظت گرد و غبار به طور ناگهانی به 8000 میکروگرم رسید و همه منطقه آلوده به گرد و غبار شد.

شعاعی در مورد وضعیت پیش‌بینی گرد و غبار در اهواز، با بیان اینکه روز گذشته بارش خفیفی در این منطقه اتفاق افتاد، اظهار کرد: بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی این گرد و غبار در استان خوزستان امروز هم تداوم داشت و حتی قرار بود یک توده گرد و غباری در عربستان شکل بگیرد اما به شدت گرد و غبار پنجشنبه نبود و  انتظار می‌رود آخر وقت امروز جریان به سمت بهبود حرکت کند.

وی با تاکید بر اینکه احتمال وقوع باد جنوبی و در نتیجه پدیده گرد و غبار تا اواسط اسفندماه در اهواز وجود دارد، گفت: منشأ گرد و غبارها در این منطقه شناساییو برنامه عمل آنها تدوین شده است. برای مقابله با منشأ گرد و غبار در خوزستان برای اراضی در حدود 150 هزار هکتار اعتباراتی نزدیک به 4.5 میلیارد تومان احتیاج داریم. تاکنون دولت عنایت ویژه‌ای به مسئله گرد و غبار خوزستان داشته و تامین اعتباراتی نیز صورت گرفته است اما با توجه به وسعت منشأ گرد و غبارها اعتبارات کافی نیست.

مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار با اشاره به اینکه وقتی یک تالاب خشک می‌شود و امکان آبگیری آن در دوره‌های بعدی وجود دارد، نمی‌توان در آن نهال‌کاری یا مالچ‌پاشی کرد، گفت: در چنین اکوسیستم‌هایی باید مدیریت منابع آب صورت بگیرد و از سرشاخه‌ها و پشت سدها آب ویژه‌ای برای آنها در نظر گرفته شود که اصطلاحا به آن روش‌های مدیریت منابع آب گفته می‌شود که در نتیجه همین روش‌ها در تالاب هورالعظیم موفق عمل کردیم و حدود دو سوم آبگیری صورت گرفت. در تالاب شادگان نیز تا چند ماه پیش وضعیت آبی خوب بود اما اخیرا وسعت منطقه آبی آن کم شد.

وی با بیان اینکه در مناطق جنوب اهواز لکه‌های آبگیری وجود دارد که در فصول بارش آبگیری می‌شوند که به خاطر کاهش بارش اخیرا خشک شده است، افزود: علاوه بر این از آنجا که تامین آب شرب و کشاورزی در اولویت قرار دارد یکی از فعالیت‌های ما تامین حداقلی حق‌آبه تالاب‌ها بود. نهال‌کاری و مالچ‌پاشی هم که بر عهده سازمان جنگل‌هاست که به اعتبار 4 میلیون تومانی برای هر هکتار نیاز است.

شعاعی با اشاره به اینکه شرایط جوی، کمبود بارش و کمبود منابع آب منطقه را دچار این بحران کرده است، گفت: باید به سمت ارائه آموزش‌های لازم به مردم برویم، تا آسیب‌پذیری آنها کاهش یابد. در هنگام وقوع حادثه توصیه‌های ایمنی برای مردم به صورت پوستر یا در سایت سازمان محیط زیست ارائه می‌شود. توصیه ما این است که اقدامات حفاظتی سرلوحه کار مردم قرار گیرد و از حضور در مناطق باز اجتناب کنند، ولی از سوی دیگر شرایط نباید به شکلی باشد که زندگی روزمره آنها فلج شود و نتوانند در محیط کار و کسبشان حضور داشته باشند.

مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار با اشاره به اینکه سازمان هواشناسی تلاش می‌کند با بروز کردن مدل‌های پیش‌بینی‌های به‌موقع ارائه دهد، افزود: این پیش‌بینی تنها در صورت به‌موقع بودن می‌توانند مثمرثمر واقع شود و تصمیم گیری‌های لازم در زمینه تعطیلی مدارس و ادارات برای جلوگیری از مخاطرات بهداشتی صورت بگیرد.

شعاعی با اشاره به اینکه در بعد بین‌الملل آنچه که از دستمان بر می‌آید را انجام می‌دهیم و در حال مذاکره هستیم، گفت: قطعنامه‌های بین‌المللی مقابله با گرد و غبار به تصویب رسده است. سال آینده نیز بحث اجلاس تهران برای عملیاتی کردن توافقات کشورها در زمینه گرد و غبار را اجرایی می‌کنیم که بتوانیم به سمت اقدام کشورها و کنترل گرد و غبار در داخل مرزها حرکت کنیم.

وی با تاکید بر اینکه در بعد داخلی نیز چشم به راه اعتبارات دولت هستیم، اظهار کرد: برنامه‌های ما برای کنترل کانون‌های گرد و غبار اهواز تنظیم شده و آماده است اما محدودیت‌های اعتباری مانع این شده که بتوانیم این برنامه‌ها را عملیاتی کنیم و در استان خوزستان حداقل باید روی 300 هزار هکتار از اراضی کار کنیم اما اعتبارات کافی نیست، بنابراین به دولت پیشنهاد دادیم علی رغم کمبودهای مالی، اولویت‌هایی به این بحث قائل شوند تا بتوانیم تا حدودی به اعتبارات سازمان جنگل‌ها کمک کنیم تا بحث مقابله با منشأهای گرد و غبار را با شدت و حدت بیشتری در دستور کار خود قرار دهند.