آنچه که باید در خصوص فوبی بدانید

اگر مبتلابه فوبی باشید احتمالا می‌دانید ترس و اضطراب شما قابل توجیه نیست، اما نمی‌توانید برای مقابله با این احساس‌ها کار خاصی انجام دهید. این احساس‌های ترس و اضطراب می‌توانند آن‌قدر شدید باشند که شما را زمین‌گیر کنند.

سه نوع مختلف فوبی: صدها فوبی مختلف شناسایی‌شده است که هراس‌هراسی (فوبوفوبی) یا ترس از داشتن یک هراس یا فوبی نیز یکی از آن‌هاست. اما وقتی‌که در مورد فوبیاهایی صحبت می‌کنیم که از نوع اختلال اضطرابی هستند، کارشناس‌ها آن‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کنند: آگورافوبی ترس از مکان‌های شلوغ که فرد مبتلابه آن در مکان‌های عمومی که امکان فرار یا رهایی ازآنجا سخت است احساس اضطراب شدید می‌کند; هراس اجتماعی که فرد مبتلابه آن از موقعیت‌های اجتماعی می‌ترسد و از آن‌ها دوری می‌کند; هراس خاص که فرد مبتلابه آن یک ترس نامعقول از اشیاء یا موقعیت‌های خاص دارد.

آگورافوبی؛ ترس از مکان‌های عمومی: آگور نام مکانی در یونان باستان بود که مخصوص خریدوفروش و ملاقات بود. یک فرد مبتلابه آگورافوبی از این می‌ترسد که در یک مکان عمومی یا جایی مثل یک پل یا در صف بانک گیر کند. ترس حقیقی فرد این است که اگر اضطراب او بسیار زیاد شود، قادر به فرار از این مکان نیست. تاثیر آگورافوبی زن‌ها را دو برابر مردها مبتلا می‌کند. اگر موارد حاد آگورافوبی را درمان نکنید، مجبور می‌شوید که برای جلوگیری از این هراس خود را در خانه محبوس کنید.

هراس اجتماعی: فرد مبتلابه هراس اجتماعی صرفا یک فرد خجالتی نیست. چنین فردی این اضطراب و ترس شدید را دارد که در یک موقعیت اجتماعی چگونه رفتار خواهد کرد؟ آیا اعمال او به نظر دیگران مناسب خواهد بود؟ آیا دیگران قادر به این هستند که بگویند او فرد مضطربی است؟ آیا زمانی که باید صحبت کند کلمات موردنظر به ذهنش می‌آیند؟ ازآنجایی‌که هراس اجتماعی درمان‌نشده غالبا منجر به پرهیز از تماس اجتماعی می‌شود، درنتیجه چنین هراس درمان‌نشده‌ای می‌تواند تاثیر منفی عمیقی روی روابط و زندگی حرفه‌ای فرد داشته باشد.

هراس از فضای بسته: هراس از فضای بسته که یک ترس غیرعادی از اقامت در یک فضای محصور است را می‌توان یک هراس خاص مرسوم دانست. یک فرد مبتلابه هراس از فضای بسته قادر نیست که بدون اضطراب شدید سوار آسانسور شود یا از یک تونل رد شود. چنین فردی از ترس خفه شدن یا گیرکردن از رفتن به مکان‌های تنگ خودداری می‌کند و غالبا «رفتارهای ایمنی» مانند باز نگه‌داشتن پنجره‌ها یا نشستن کنار خروجی را اتخاذ می‌کند. چنین رفتارهایی می‌توانند موقعیت را برای فرد قابل‌تحمل سازند، اما ترس او را تسکین نمی‌دهند.

حیوان‌هراسی: مرسوم‌ترین نوع هراس خاص ترس از حیوان‌ها است. در حقیقت حیوان‌هراسی یک اصطلاح عمومی است که گروهی از هراس‌های مربوط به حیوانات خاص را در برمی‌گیرد. برای مثال می‌توان به هراس از عنکبوت‌ها، هراس از مارها، هراس از پرنده‌ها و هراس از زنبورها اشاره کرد. چنین ترس‌هایی غالبا در دوران کودکی شکل می‌گیرند و گاهی از اوقات زمانی که سن کودک افزایش می‌یابد این حیوان‌هراسی‌ها به‌خودی‌خود از بین می‌روند. اما این امکان وجود دارد که این ترس‌ها حتی در دوران بزرگ‌سالی فرد نیز همچنان وجود داشته باشند.

تندرهراسی: افراد مبتلابه این هراس ممکن است دریابند که رعدوبرق آسیبی به آن‌ها نخواهد رساند، اما سعی می‌کنند که در طول توفان تندری از فضای بسته خارج نشوند. حتی ممکن است که این افراد در طول طوفان پشت کاناپه خود را پنهان کنند یا خود را درون کمد زندانی کنند. به ترس غیرعادی از طوفان و صاعقه آسترافوبی می‌گویند که یک ترس مشترک میان انسان‌ها و حیوانات است.

آکروفوبی یا ترس از ارتفاع: آکروفوبی یک ترس بیش‌ازاندازه از ارتفاع است که در شکل اضطراب شدید هویدا می‌شود. یک فرد ممکن است به هنگام بالا رفتن از پله‌ها یا نردبان با حمله این ترس مواجه شود. گاهی از اوقات این ترس آن‌قدر زیاد است که فرد قادر به حرکت نیست. آکروفوبی می‌تواند برای فردی که مبتلابه آن است موقعیت خطرناکی را خلق کند. حمله اضطراب می‌تواند پایین آمدن از پله یا نردبان را برای فرد سخت سازد و فرد را در همان حالت روی پله یا نردبان نگه دارد.

پرواز هراسی یا ترس از پرواز: فردی که مبتلابه پرواز هراسی است از پرواز با هواپیما می‌ترسد. این ترس معمولا زمانی شکل می‌گیرد که فرد تجربه ناگواری همچون مشکل فنی پیدا کردن هواپیما یا مشاهده ترس یکی از مسافرها را در هواپیما تجربه کرده است. حتی زمانی که فرد این تجربه تلخ را فراموش کرده است این امکان وجود دارد که ترس از پرواز همچنان در او وجود داشته باشد و با مشاهده سانحه هوایی در یک فیلم دوباره تشدید شود. از هیپنوتیزم درمانی معمولا برای شناسایی تروما یا ضربه روحی اولیه و درنتیجه درمان این هراس استفاده می‌شود.

خون‌هراسی، تزریق هراسی، جراحت هراسی: بعضی از افراد مبتلابه هموفوبی یا ترس از خون و تریپانوفوبی یا ترس از دریافت یک تزریق هستند. بعضی از افراد نیز هراس از جراحت دارند و بعضی دیگر نیز از روش‌های پزشکی متخاصم هراس دارند. به‌طورکلی، این هراس‌ها با غش کردن در ارتباط هستند.

هراس‌های نامتعارف: سیزده هراسی یک ترس غیرعادی از هر چیزی است که مرتبط به عدد 13 است. اگر فکر کردن به روح باعث اضطراب شدید و آشکار شما می‌شود، ممکن است که مبتلابه روح هراسی باشید. و اگرچه حقیقت مربوط به خون‌آشام‌ها واقعی نیست، اما بعضی از افراد از خفاش‌ها می‌ترسند و به این ترس آن‌ها خفاش هراسی گفته می‌شود.

استفراغ هراسی: استفراغ هراسی یک ترس غیرطبیعی از استفراغ کردن است که معمولا از اوایل دوران زندگی و به دلیل یک رویداد تلخ آغاز می‌شود. برای مثال، یک فرد ممکن است به دلیل مشاهده استفراغ همکلاسی خود در جمع دیگر دانش آموزان یا به دلیل تجربه شخصی چنین اتفاقی دچار این ترس شود. تفکرات مربوط به استفراغ کردن و فکر کردن به‌جاهایی که استفراغ کردن در آنجاها مرسوم است می‌تواند باعث اضطراب شود. به‌مانند پرواز هراسی از هیپنوتراپی نیز به‌عنوان بخشی از درمان استفراغ هراسی استفاده می‌شود.

سرطان هراسی: افراد مبتلابه سرطان هراسی با این ترس نامعقول زندگی می‌کنند که به سرطان مبتلا خواهند شد. چنین افرادی هر ناراحتی و مرض به وجود آمده در یکی از بخش‌های بدن خود را نشانه‌ای از رشد سلول‌های سرطانی بدخیم در بدن خود می‌دانند. برای مثال، برای آن‌ها سرطان نشانه‌ای از تومور مغزی است. افراد مبتلابه این هراس می‌توانند از شناخت درمانی برای به دست گرفتن مجدد کنترل زندگی خود استفاده کنند.

هراس از نو به قدیمی: افرادی که از هر چیز جدید می‌ترسد مبتلابه نو هراسی است. و هر فردی که از پیر شدن یا افراد پیر می‌ترسد مبتلابه پیر هراسی است. دراین‌بین افرادی هم وجود دارند که ترس از خارج شدن گازهای گوارشی در یک مکان عمومی دارند. بعضی از افراد نیز هراس دندانپزشکی دارند و سعی می‌کنند از مراجعه به دندانپزشک خودداری کنند. و یک فرد مارچوبه هراس از یک بشقاب پر از مارچوبه می‌ترسد.

اثرات هراس‌ها در تغییر زندگی: هراس‌ها باعث می‌شوند که افراد به‌منظور دوری از عامل ترس نحوه زندگی خود را تغییر دهند. اما تلاش‌هایی را که در جهت مخفی کردن فوبی خود از دیگران به خرج می‌دهند زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بعضی از افراد مبتلابه فوبی با دوستان و اعضای خانواده خود مشکل‌دارند، و در حین تلاش برای مقابله با این هراس‌ها در امتحانات مدرسه خود مردود می‌شوند و شغل‌های خود را از دست می‌دهند.

هراس‌ها و الکل: افراد الکلی در مقایسه با افراد غیرالکلی 10 برابر بیشتر در معرض ابتلا به یک هراس هستند. و افرادی که مبتلابه هراس هستند در مقایسه با افرادی که هیچ هراسی ندارند بیشتر در معرض الکلی شدن هستند.

سابقه خانوادگی: اگرچه هراس‌ها تحت تاثیر فرهنگ هستند و رویدادهای زندگی باعث هراس‌ها می‌شوند، اما این هراس‌ها معمولا در میان افرادی در جریان است که اعضای خانواده آن‌ها نیز چنین مشکلی را دارند. به‌عبارت‌دیگر، بستگان درجه‌یک افرادی که مبتلابه یکی از هراس‌ها هستند در مقایسه با افرادی که سابقه خانوادگی هیچ هراسی را ندارند سه برابر بیشتر در معرض هراس‌ها هستند.

درمان هراس‌ها: حساسیت‌زدایی به فرایندی گفته می‌شود که طی آن‌یک فرد مبتلابه فوبی به‌تدریج در معرض شرایطی قرار می‌گیرد که شبیه به چیزی است که فرد از آن می‌ترسد. باگذشت زمان و با افزایش اعتمادبه‌نفس فرد از ترس او کاسته می‌شود. این فرایند با گفتگو درمانی نیز همراه است، چون گفتگو درمانی به تغییر تفکر فرد کمک می‌کند و فرد با استفاده از این روش درمانی می‌تواند الگوهای جدیدی را در واکنش به موقعیت‌هایی خلق کند که باعث هیجان‌های مرتبط با یک هراس می‌شوند. خبر خوب این است که 90 درصد از افراد مبتلابه هراس‌ها یا فوبی‌های مختلف توانسته‌اند با استفاده از روش‌های درمانی باعث بهبود خود شوند.