زمانی که خونرسانی به بخشی از مغز متوقف شود سکته مغزی رخ می دهد.از جمله عوارضی که سکته مغزی به همراه خواهد داشت فلج عضلانی ،از دست دادن حس زبان گفتار،مشکلات بینایی ،ادراک بصری ،کما و حتی مرگ می باشد.بیمارانی که در اثر سکته مغزی با مشکل فلج عضلانی مواجه می شوند، نباید نقش فیزیوتراپی را در درمان نادیده بگیرند و ناامید شوند.چرا که فیزیوتراپی می تواند با استفاده از تکنیک هایی مانند ماساژ ،آموزش مهارت ها و درمان های الکتروتراپی (استفاده از جریان های الکتریکی)و… باعث بهبود و بازیابی حرکت شود.
• سکته مغزی(stroke )چیست؟
سکته مغزی زمانی رخ می دهد که یک لخته خونی باعث انسداد شریان خونرسان مغزی شود یا یک رگ خونی مغز پاره شده و خونرسانی به بخشی از مغزمتوقف می شود . این موجب اختلال در اکسیژن رسانی به مغز و به دنبال آن مرگ سلول های مغزی می شود. مرگ سلول های مغزی، موجب اختلال در عملکرد بخش های مختلف بدن می گردد.
چه چیزی باعث سکته مغزی می شود؟
سکته مغزی می تواند در اثر انسداد وبسته شدن عروق خونی درمغزایجادشود(توسط لخته ای که در مغز یا بخش های دیگر بدن تشکیل شده و به مغزمی رسد)
سکته مغزی چگونه است؟
آمار مراکزکنترل وپیشگیری ازبیماریها در آمریکا نشان می دهد سالانه بیش از 795000 سکته مغزی اتفاق می افتد(در آمریکا) که حدود 130000 مورد، منجر به مرگ می شود.
نشانه / علائم سکته مغزی چیست؟
شایعترین علائم هشدار دهنده سکته مغزی عبارتند از:
-بی حسی ناگهانی و یا ضعف صورت، بازو و یا پا
-مشکل در صحبت کردن و درک گفتار
-مشکل ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم.
-راه رفتن به شکل ناگهانی دچار مشکل می شود، سرگیجه، از دست دادن تعادل، و یا از دست دادن هماهنگی بین اندام های بدن
-سردرد شدید و ناگهانی بدون علت شناخته شده
• سکته مغزی باعث چه نقص هایی می شود؟
آسیب به یک طرف از مغز طرف مقابل بدن را نیز تحت تاثیرقرار می دهد.
عواقب ناشی از سکته مغزی ممکن است شامل اختلالات جسمی، حسی، شناختی ، بلع و مسائل عاطفی.
اختلالات فیزیکی بعد از سکته مغزی معمولا به صورت ضعف عضلانی وفلجی یک نیمه بدن دیده می شود.اغلب فرد حس و حرکت دست ویا پا را در سمت مقابل آسیب دیده مغزازدست می دهد. بنابراین، اگر یک فرد دچارسکته مغزی چپ باشد، ممکن است ضعف یا فلج دست و پای راست داشته باشد. و این موجب مشکل در انجام کارهای روزمره زندگی فرد می شود. (مثل بستن گره کفش ،حمام کردن ،تغذیه و غیره) و اثار فیزیکی نیز شامل درد، خستگی، تغییرات در تون عضلانی و اختلالات راه رفتن میباشد.
اختلالات حسی
اقدامات تشخیصی
اقدامات تشخیصی برای تشخیص سکته مغزی توسط اطرافیان فرد، شامل موارد زیر می باشد: 1. از فرد بخواهید لبخند بزنید. آیا یک طرف از صورت کج شده است؟
2. از فرد بخواهید تا هر دو بازو خود را بالا بیاورد.آیا یکی از بازوها به سمت پایین منحرف میشود؟
3. از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا فرد مبهم یا نامفهوم صحبت می‌کند؟
4.در صورت مشاهده یکی از این علایم در سریعترین زمان ممکن با اورژانس تماس بگیرید. علایم سکته مغزی باید جدی تلقی شوند و نباید به سادگی ازآنها گذشت.
• فیزیو تراپی وبیماری سکته مغزی
فیزیوتراپیست کسی است که به طور حرفه ای برای ارزیابی مشکلات حرکتی وحسی افراد مبتلا به بیماری سکته مغزی آموزش دیده است.فیزیوتراپیست یک عضوجدایی ناپذیر ازکلینیک چندرشته ای سکته مغزی است.
درفیزیوتراپی بااستفاده از تکنیک هایی مانند ماساژ ،آموزش مهارت ها ودرمان های الکتروتراپی (استفاده از جریان های الکتریکی)و…باعث بهبود و بازیابی حرکت می شودکه در نتیجه این بیماری دچار مشکل شده است.
تمرکزاصلی فیزیوتراپیست بعد از سکته مغزی کمک به شما برای استفاده ازاندام های هردوسمت بدن وبازیابی قدرت و حرکت های بدن به اندازه ممکن است. فیزیوتراپی کمک می‌کند که تا حد ممکن کنترل ماهیچه‌ها و حرکت فرد به حالت عادی بازگردد.فیزیوتراپیست بااستفاده از متد تمرین درمانی و ورزش هایی متناسب با هربیمار میتواند باعث افزایش دامنه حرکتی در مفاصل و اندام هاشود.
-بااستفاده از متد منوال تراپی باعث بهبودی فرد تا حدممکن میشود.
بااستفاده از وسایل کمکی مانند عصا، واکر، و… در حد ضرورت تغییرات لازم در محیط زندگی و کار از دیگر کارهای فیزیوتراپیست میباشد.
هدف اصلی از فیزیوتراپی در درمان سکته مغزی ،حفظ وافزایش توانایی های شما برای بهبود کیفیت یک زندگی بهتر است.
نویسندگان :
فاطمه الزهرا خوه -فیزیوتراپیست
دکترشبنم شاه علی دکترای تخصصی فیزیوتراپی،عضو هییت علمی واستادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران
منبع:سلامت نیوز
