دکتر علی‌رضا عباسیان: همه افراد ممکن است به خشکی دهان مبتلا شوند. خشکی دهان که به دلیل کاهش ترشح طبیعی بزاق ایجاد می‌شود می‌تواند فرد را دچار مشکلاتی مثل کاهش حس چشایی، مشکل در بلع و جویدن غذا، صحبت کردن و همچنین بیماری‌ها و عفونت‌های لثه‌ای و دندانی کند.

خشکی دهان به علل مختلفی ممکن است ایجاد شود. ابتلا به بعضی از بیماری‌ها و خشکی مزاج اصلی‌ترین علل بروز این عارضه است. طب سنتی با توجه به طبع و مزاج افراد راهکارهایی درمانی دارد که می‌تواند موثر باشد.
رطوبت را به بدنتان برگردانید
بدن به‌طور کلی یک سیستم است و اعضای آن جدا از همدیگر نیستند. وقتی قسمتی از بدن دچار خشکی می‌شود سایر قسمت‌های بدن آب را جذب می‌کند و برعکس هنگامی که قسمتی از بدن مرطوب می‌شود به دیگر نقاط بدن رطوبت خود را پس می‌دهد. وقتی قسمتی از بدن مثل دهان دچار خشکی می‌شود این عارضه علامتی است از خشکی کل بدن. برای رفع خشکی دهان اگر فقط رطوبت را به فضای دهان برگردانیم برطرف شدن خشکی موقتی خواهد بود اما اگر رطوبت را به کل سیستم بدن بتوانیم برگردانیم در این صورت مثمر ثمر خواهد بود و نتیجه بهتری حاصل می‌شود. بنابراین هنگامی که کل بدن را روغن‌مالی می‌کنیم رطوبت را به کل بدن برمی‌گردانیم که می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. خشکی دهان در طبع‌های مختلفی دیده می‌شود و هر فردی بسته به اینکه چه طبعی دارد می‌تواند از راهکارهای ارائه‌شده استفاده کند.
افرادی که خشک‌مزاج هستند
صاحبان طبع خشک ساده، که خشک‌مزاج هستند، مخاط دهان و بینی‌شان‌ خشک است. گاهی در چشم‌ها احساس خارش و سوزش می‌کنند و ممکن است یبوست مزاج داشته باشند. این افراد یک ساعت قبل از حمام می‌توانند کل بدنشان را با روغن بادام شیرین روغن‌مالی کنند و بعد از یک ساعت که روغن به‌خوبی جذب پوست و بدنشان شد استحمام کنند. هنگام استحمام به جای صابون از شامپوهای بدن مرطوب‌کننده استفاده کنند. بعد از استحمام هم نقاطی که احساس خشکی بیشتری می‌کند مثل صورت و دست‌ها را با کرم‌های مرطوب‌کننده یا همان روغن بادام شیرین چرب کنند. از روغن‌زیتون، روغن کنجد و روغن بنفشه هم می‌توان استفاده کرد. البته روغن‌زیتون باید حتما تازه باشد چون روغن‌زیتون کهنه خود خشکی پوست ایجاد می‌کند.
افراد دارای طبع صفراوی
افراد صفراوی‌‌مزاج به‌خصوص صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند طعم دهانشان تلخ است. رنگ پوستشان مایل به زرد است و سفیدی چشم آن‌ها کمی به زردی گرایش دارد. بدنشان به خواب کمی نیاز دارد و با میزان کمی از خواب هم بدنشان سرحال می‌شود و افرادی فعال و پرکار هستند. این افراد زود از کوره درمی‌روند و عصبانی می‌شوند و زود هم آرام نمی‌گیرند و مدت‌زمانی باید بگذرد تا عصبانیتشان فروکش کند. صفراوی‌مزاج‌ها بوی عرق تندوتیزی دارند و مستعد خشکی دهان و سایر مخاط‌ها هستند. مصرف سکنجبین‌ها به این افراد کمک زیادی می‌کند. سکنجبین شربتی است که از سرکه و عسل یا سرکه و شکر درست می‌شود. خوردن غذاهایی مثل کاهو، خیار، ماست و دوغ به برطرف شدن خشکی بدن و دهان این افراد کمک می‌کند. نگه داشتن تخم خرفه در دهان به خشکی دهان این افراد کمک می‌کند. می‌توانند تخم خرفه را در دوغ بریزند و میل کنند.
بیماری‌های زمینه‌ای را درمان کنید
ابتلا به بعضی بیماری‌ها هم می‌تواند خشکی دهان را ایجاد کند، مثل سندروم شوگرن، دیابت، اضطراب، پارکینسون، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی. افراد مضطرب که استرس زیادی را تجربه می‌کنند باید برای کاهش استرس به روان‌پزشک و روان‌شناس مراجعه کنند تا اضطرابشان رفع شود و درنتیجه خشکی دهان آن‌ها هم بهبود پیدا کند. سندرم شوگرن یک بیماری خودایمنی است که نشانه آن خشکی دهان و چشم‌هاست. حدود 90 درصد از بیماران مبتلا به سندرم شوگرن زن هستند. اکثر افراد در زمان تشخیص بیش از 40 سال دارند که با مراجعه به پزشک می‌توانند با مصرف داروهای تحریک‌کننده بزاق، خشکی دهان خود را برطرف کنند و استفاده از اشک مصنوعی و پمادهای نرم‌کننده چشم، خشکی چشم را تا حد زیادی بهبود بخشند. اضافه کردن روغن بذر کتان به رژیم غذایی هم می‌تواند برای خشکی چشم آن‌ها مفید باشد. افراد مبتلابه دیابت، پارکینسون و عفونت‌های باکتریایی و ویروسی هم با مراجعه به پزشک باید اقدام به درمان بیماری کنند. با درمان بیماری علائم خشکی دهان کاهش پیدا می‌کند.

*متخصص طب سنتی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران