اشکال و عوارض قرص زینک

قرص زینک (روی) که نمونه رایج آن در ایران با نام زینک پلاس شناخته می‌شود، یک مکمل غذایی است که حاوی عنصر روی و برخی از ویتامین‌ها از قبیل گروه ب و ث می‌باشد. این عنصر بعد از آهن فراوان‌ترین عنصر جزیی در بدن به شمار می‌رود. این عنصر در فعالیت بیش از ۱۰۰ آنزیم مختلف به خصوص آنزیم‌هایی که در سوخت و ساز پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها درگیر هستند دخالت دارد.

میزان مناسب روی در عملکرد سیستم ایمنی، ترمیم زخم‌ها، تقویت قوه بویایی، بینایی، چشایی، تقسیم طبیعی سلول‌ها، رشد و تکامل در طول بارداری، کودکی و بلوغ نقش دارد. بطور کلی رشد تا قبل از اتمام سنین رشد به این ماده معدنی وابستگی زیادی دارد.

روی به عنوان یکی از مهم‌ترین مواد معدنی در سلامت پوست، فرم گرفتن و استحکام ناخن‌ها و تقویت ساختار مو نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

هر آنچه باید درباره زینک پلاس بدانید

زینک به عنوان یکی از مهمترین عناصر موجود در بدن انسان برای تولید پروتئین، متابولیزم مواد غذایی، تولید اسپرم در مردان و چندین هورمون مهم از جمله تستوسترون مورد استفاده قرار می گیرد. به گزارش دراگز، این ماده معدنی مفید برای حفظ سلامت و استحکام ناخن ها، مو و پوستی سالم نیز گزینه ضروری محسوب می شود.

زینک برای عملکرد بیش از 300 آنزیم در بدن نیاز است و در بسیاری از موارد مانند رشد نرمال، تکامل مغز، ثبات غشاها، تشکیل استخوان و ترمیم زخم ها نیز نقش بسزایی ایفا می کند، همچنین در پیشگیری از تشکیل رادیکال های آزاد و حفاظت ساختارهای بیولوژیک و نیز در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز موثر است.

زینک با تاثیر بر هورمون تیمولین در عملکرد تیموس، بلوغ و تمایز سلول های T نقش مهمی بر عهده دارد به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی این ماده معدنی کمبود آن منجر به افزایش میزان پراکسیداسیون لیپیدها در غشا میکروزومی، میتوکندری و شکنندگی اسموتیک غشا گلبول های قرمز می شود.

جذب زینک از طریق روده و دفع آن با ترشحات پانکراسی یا سایر ترشح های رود های انجام می شود و میزان اندکی از آن از طریق ادرار خارج می شود.

زینک پلاس به عنوان یکی از مکمل ‌های غذایی به ویژه میان علاقه مندان به داشتن پوست شفاف و سالم و موهای سالم و پرپشت در رده های سنی مختلف به صورت قرص، شربت و قرص جوشان به فروش می رسد، اما زینک فقط برای سلامت پوست و مو مفید نیست بلکه برای برخی موارد دیگر نیز اثربخشی لازم را دارد.

در اغلب مکمل های زینک پلاس علاوه بر این ماده معدنی ویتامین‌ های گروه C و B نیز مشاهده می‌ شود. از آنجا که بدن ما قادر به ذخیره و نگهداری زینک نیست باید مواد غذایی سرشار از آن را در برنامه غذایی خود بگنجانیم. علاوه بر این، پزشکان در برخی افراد مصرف مکمل های آن را نیز توصیه می کنند.

ماده معدنی زینک علاوه بر ایفای نقش حیاتی بسیار مهم در بدن سلامت پوست مو و ناخن را نیز تامین می کند. افرادی که از کمبود زینک رنج می برند با مشکلاتی از جمله ریزش مو، شکنندگی ناخن، اختلال در متابولیسم بدن، تاخیر در روند بهبود و ترمیم زخم ‌ها و بسیاری موارد دیگر دست و پنجه نرم می کنند.

ترکیبات موجود در زینک پلاس

ماده معدنی زینک یا روی از اجزای اصلی تشکیل دهنده مکمل زینک پلاس به شمار می آید. علاوه بر آن، ویتامین C و ویتامین‌های گروه B از جمله نیز در اغلب موارد در مکمل زینک پلاس یافت می شود حتی مواد معدنی دیگر مانند کلسیم و آهن نیز در زینک پلاس گنجانده می شوند. به عنوان مثال، ترکیبات کپسول زینک پلاس با ویتامین ب کمپلکس شامل:

• زینک
• ویتامین B1
• ویتامین B2
• ویتامین B12
• ویتامین C
• بیوتین
• اسید فولیک
• نیاسین
• پانتوتنیک اسید
• ویتامین B6

فواید زینک پلاس برای سلامتی:

خاصیت آنتی اکسیدانی زینک پلاس

خاصیت آنتی اکسیدانی زینک پلاس به دلیل ترکیب زینک و ویتامین C موجود در آن است. این دو ماده اصلی موجود در زینک پلاس با رادیکال‌های آزاد مضر برای بدن مبارزه می کنند. تحقیقات درباره مکمل های حاوی زینک نشان می دهند مصرف آن به ویژه در افراد مسن موجب کاهش عفونت، التهاب و استرس اکسیداتیو می شود.

بهبود سلامت پوست با زینک پلاس

خاصیت آنتی اکسیدانی زینک پلاس باعث کاهش آسیب رادیکال ‌های آزاد به پوست شده و از چربی ‌های پوست و فیبروبلاست ‌های کمک کننده به تولید کلاژن مراقبت می کنند. اشعه ماورای بنفش خورشید، آلودگی هوا و افزایش سن  سلامت پوست را تحت الشعع قرار می دهند، بنابراین مصرف زینک پلاس ضمن کمک به جلوگیری از روند پیری پوست چین و چروک را کاهش داده و پوست را شفاف و باطراوت نگه می دارد، همچنین زیتک برای بهبود و ترمیم زخم های پوستی گزینه مفیدی به شمار می آید.

بیشتر بخوانید:قرص پنتوپرازول برای چیست؟ / دوز مناسب و عوارض مصرف بیش از حد آن

علایم کمبود روی در بدن چیست؟

بر طبق تحقیقات و گزارشات مختلف بیش از ۷۵ درصد از مردم جهان دچار کمبود روی می‌باشند و یکی از دلایلی که امروزه بسیاری از افراد دچار ریزش مو، مشکلات پوستی، ناخن‌ها و … می‌باشند کمبود عنصر روی در بدن است. به طور کلی علایم و نشانه‌های زیر می‌تواند خبر از کمبود روی در بدن بدهد:

• ضعف سیستم ایمنی

• تاخیر در بهبود زخم‌ها

• ابتلای مکرر به بیماری‌های عفونی و ویروسی

• جوش و آکنه، خارش و آلرژی‌های پوستی

• ناتوانی جنسی در مردان

• از دست دادن اشتها، حس بویایی و چشایی

• ضعف و کمبود انرژی

• ریزش مو و نازک شدن تارهای مو

• وجود لکه‌های سفید رنگ زیر ناخن‌ها

• عدم کنترل استرس

• تاخیر در رشد کودکان و نوجوانان

یکی از علائم مهم کمبود روی، ضعف سیستم ایمنی بدن و ابتلای مکرر به بیماری‌های ویروسی و عفونی مانند سرما خوردگی است.

جلوگیری از ریزش مو با زینک پلاس

از یکی از مهم ترین علائم کمبود زینک در بدن می توان به ریزش مو اشاره کرد، بنابراین با مصرف زینک پلاس می توان از فواید آن برای مقابله با ریزش مو کمک گرفت. زینک علاوه بر ایفای نقش مهم در رشد بافت مو و ترمیم آن ضمن کمک به غده‌ های چربی اطراف فولیکول مو سلامت آنها را نیز تضمین می کند.

از سوی دیگر علاوه بر زینک، وجود دویتامین ‌های گروه B و C نیز در زینک پلاس برای سلامت ساختار مو نقش بسزایی ایفا می کنند.

استحکام ناخن ها با زینک پلاس

زینک پلاس مواد معدنی و ویتامین‌های لازم برای رشد ناخن ‌ها را فراهم می ‌کند، همچنین ضمن کمک به رشد سریع ناخن ها باعث استحکام ناخن ها نیز می شود.

ارتباط زینک پلاس و تقویت استخوان مفاصل و دندان

زینک پلاس در بهبود سلامت استخوان ‌ها نیز نقش دارد. کلسیم موجود در برخی مکمل های زینک پلاس به عنوان اصلی ‌ترین ماده معدنی برای حفظ سلامت استخوان و دندان محسوب می شود.

زینک ضمن بهبود بخشیدن جذب کلسیم در بدن با فعال ‌سازی برخی از آنزیم ‌ها باعث تحریک رشد استخوان‌ ها می ‌شود، بنابراین برای داشتن استخوان ‌های قوی و سالم باید علاوه بر کلسیم، منایع غذایی سرشار از زینک، ویتامین D و منیزیم را نیز در رژیم غذایی خود گنجاند و در صورت نیاز و با صلاحدید پزشک از مکمل های زینک پلاس نیز برای جبران کمبود برخی از مواد مغذی مفید نیز استفاده کرد.

تقویت قدرت باروی در مردان با زینک پلاس

زینک، ویتامین C و برخی از ویتامین ‌های خانواده B روی قدرت باروری نقش دارند و باعث افزایش آن می شوند. نتایج مطالعات در این زمینه نشان می دهند کمبود زینک با سطح پایین تستوسترون و کیفیت اسپرم ها ارتباط دارد و منجر به افزایش خطر ناباروری در مردان می شود، بنابراین مصرف مکمل‌ هایی مانند زینک پلاس ضمن بهبود سطح تستوسترون و تعداد اسپرم ‌ها از ناباروری پیشگیری می کند.

تنظیم عملکرد غده تیروئید با زینک پلاس

ید، مهم‌ترین ماده تشکیل دهنده هورمون های تیروئید محسوب می شود، اما زینک در تنظیم این هورمون ‌ها نقش بسزایی ایفا می کند. در اغلب افرادی که از کم‌ کاری تیروئید رنج می ‌برند کمبود زینک نیز مشاهده می شود، بنابراین برای فعال ‌سازی هورمون T4 پیش‌ ساز T3 به زینک نیاز است. زینک موجود در مکمل زینک پلاس به همراه ویتامین‌های گروه B به پیشگیری از بیماری‌ های تیروئید کمک می ‌کند.

افزایش رشد جسمی و ذهنی در کودکان با مصرف زینک پلاس

زینک برای رشد قدی و افزایش وزن کودکان گزینه مهمی محسوب می شود. شربت زینک اشتهای غذا خوردن را در برخی کودکان افزایش می دهند. ویتامین‌های گروه B نیز در افزایش اشتها موثر هستند، بنابراین زینک و ویتامین های گروه های B موجود در زینک پلاس نه تنها باعث افزایش وزن کودک می‌شود بلکه در افزایش قد نیز نقش بسزایی ایفا می کنند. کمبود زینک در اختلال سنتز RNA، DNA و پروتئین طی رشد مغز نقش دارد، بنابراین می تواند اثرات نامطلوبی روی ذهن بگذارد.

بهبود کیفیت و کمیت خواب با مصرف زینک پلاس

از دیگر مزایای مصرف زینک پلاس می توان به بهبود کیفیت خواب شبانه اشاره کرد. زینک و سایر ویتامین ها و مواد مغذی موجود در زینک پلاس به کمتر از خواب بیدار شدن در طول شب به شما کمک می کند، بنابراین باعث می شود خواب بهتری را تجربه کنید. زینک به عنوان یک ماده معدنی همه فن حریف دارای اثر آرام بخش، ضداسترس و ضدافسردگی و تنظیم کننده خواب است. علاه بر این موارد زینک مزایای دیگری نیز دارد مانند:

– تقویت ‎کننده سیستم ایمنی بدن

– بهبود سلامت عمومی بدن

– رفع خستگی روزانه

درباره میزان و نحوه استفاده از زینک پلاس بهتر است با پزشک خود مشورت کنید زیرا وی می تواند در این زمینه بهترین توصیه ها را برای شما با توجه به شرایط جسمی تان داشته باشد.

بیشتر بخوانید:تاثیر ویروس زیکا بر مغز جنین

بهترین زمان مصرف زینک پلاس

زینک پلاس را بهتر است یک ساعت قبل از غذا یا ۲ ساعت بعد از غذا بخورید، اما در صورت بروز ناراحتی معده با این شویه مصرفی توصیه می شود همراه غذا میل شود. در مورد طول مدت استفاده از این مکمل و طول روند درمانی برای دریافت بهترین راهنمایی و حصول نتیجه موثرتر بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

نقش روی در بدن چیست؟

بخش اعظمی از پوست از پروتئینی به نام کلاژن ساخته شده است. از آنجایی که روی برای تولید انواع پروتئین مورد استفاده قرار می‌گیرد وجود آن برای داشتن پوستی سالم و شاداب ضروری است. علاوه بر این دریافت روی توسط بدن به خصوص در سینن رشد فواید زیادی به همراه دارد. از مهم‌ترین فواید آن می‌توان به تقویت و جلوگیری از ریزش مو ، فرم گرفتن و سفتی ناخن‌ها ، سلامت پوست ، افزایش قد در سنین رشد ، کمک به ترمیم زخم‌ها ، تقویت سیستم ایمنی بدن و سلامت دستگاه تولید مثل اشاره کرد.

اشکال دارویی

این دارو در ایران به دو صورت شربت و قرص وجود دارد. شربت آن برای کودکان که قورت دادن قرص برای آن‌ها مشکل است و قرص آن برای بزرگسالان مناسب است. زنان بالغ روزانه به ۵ الی ۸ میلی‌گرم، مردان بالغ ۸ الی ۱۱ میلی‌گرم و کودکان ۲ الی ۵ میلی‌گرم روی نیاز دارند.

توجه: حاملگی، ورزش، استرس و بیماری‌های مزمن نیاز بدن به روی را افزایش می‌دهند.

عوارض مصرف قرص زینک

مصرف روی می‌تواند برای افرادی که این عنصر را بیش از حد مجاز وارد بدن می‌کنند عوارضی در پی داشته باشد. مصرف قرص زینک بدون نسخه پزشک، معضلاتی از جمله افزایش ریسک خونریزی در فرد و کاهش فعالیت سیستم ایمنی او را در بر خواهد داشت. همچنین مقدار بیش از حد این عنصر در بدن موجب کاهش چربی مفید خون و افزایش حساسیت به ویژه در افراد دارای بیماری‌های تنفسی می‌شود. بنابراین دوز و مدت زمان مصرف مکمل‌های روی باید توسط پزشک مشخص گردد.

عوارض مصرف زینک پلاس

در صورت استفاده صحیح زینک پلاس بر اساس برنامه تجویز شده توسط پزشک به طور معمول عارضه جامبی ایجاد نمی شود، اما در برخی موارد نادر یا مصرف بیش از حد آن فرد با عوارض جانبی دست و پنجه نرم می کند که برخی از آنها عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراغ
• معده درد
• خواب آلودگی
• تکرر ادرار
• سردرد
• تپش قلب
• اختلال در خواب
• اسهال
• کاهش سطح ایمنی بدن

در صورت بروز مشکلات دیگر حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا شاید لازم باشد پزشک درباره دوز یا زمان مصرف آن تغییراتی را ایجاد کند.

بروز عوارض جانبی خیلی جدی و حتی کشنده پیرو مصرف زینک پلاس بعید به نظر نمی رسد، اما در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی یا حتی واکنش آلرژیک بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

سایر هشدارها درباره مصرف زینک پلاس

دباره فعل و انفعلات زینک پلاس با پزشک خود مشورت کنید. دقت داشته باشید فهرستی از تمام داروهای بانسخه، بی نسخه، مکمل های غذایی و حتی گیاهان مصرفی خود را تهیه کنید و برای جلوگیری از هر گ.ونه تداخل دارویی آن را در اختیار پزشک خود قرار دهید.

مقادیر زیاد زینک جذب مس از طریق روده را مختل می کند. نمک زینک نیز احتمال می رود جذب تتراسیکلین ها را از طریق ایجاد شلات های غیرمحلول کاهش دهند، بنابراین باید فاصله زمانی حداقل 2 ساعت بین تجویز مکمل های زینک و تتراسیکلین ها انداخت.

مصرف بیش از حد زینک پلاس

در صورت مصرف بیش از حد زینک پلاس و بروز علائم جدی مانند از دست دادن یا مشکل تنفسی لافاصله با اورژانس تماس بگیرید. در صورتی که مصرف یک دوز زینک پلاس را فراموش کردید بهتر است در این باره با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین راهکار را دریافت کنید.

نحوه نگهداری زینک پلاس

ضمن نگهداری زینک پلاس در محل خشک و خنک از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نیز آن را دور کنید.

موارد منع مصرف زینک پلاس

در صورت وجود سابقه حساسیت نسبت به زینک پلاس یا یکی از عناصر تشکیل دهنده آن از مصرف آن خودداری کنید.

با توجه با اینکه مصرف مداوم زینک از جذب آهن جلوگیری می کند، بنابراین باید از مصرف طولانی مدت آن خودداری شود یا با صلاحدید پزشک مکمل آن را نیز به طور همزمان مصرف کنید.

در صورتی که از کمبود مس در بدن رنج می برید باید با مشورت با پزشک از زینک پلاس استفاده کنید.

در صورت بارداری یا شیردهی قبل از مصرف زینک پلاس با پزشک خود مشورت کنید.

زینک پلاس برای تشخیص، درمان یا پیشگیری از بیماری مورد استفاده قرار نمی گیرد.

مواد غذایی طبیعی حاوی روی کدامند؟

بهترین منابع غذایی حاوی روی عبارتند از: گوشت گاو و گوساله، بادام زمینی، کنجد، غذاهای دریایی از قبیل میگو، ماهی و صدف، تخم کدو و به میزان کمتر روی در تخم مرغ، اسفناج، نخود فرنگی و قارچ یافت می‌شود.

مترجم: الهه زارعی