ماهی یکی از پرطرفدار ترین مواد غذایی است که در سراسر دنیا وجود دارد. متاسفانه در ایران مصرف این خوراکی رواج زیادی ندارد ، به طوری که مصرف میانگین سرانه مصرف سالانه ی ماهی چیزی در حدود هفت کیلو گرم است.
عددی که با سرانه مصرف جهانی فاصله بسیاری دارد. بالابودن قیمت ماهی در کشور از یک سو و داشتن ذائقه خاص ایرانی از سوی دیگر، باعث شده است که این صنعت تاکنون موفق به افزایش مصرف سرانه ماهی در کشور نشود. مهندس حسین معصومی، ۱۶ سال است که در صنعت فرآورده های شیلاتی مشغول فعالیت است. با او درباره مشکلات موجود در این صنعت گفت وگویی کرده ایم…
شما به عنوان فردی که سال های سال در این صنعت مشغول فعالیت هستید، مهم ترین مشکلات شیلات را چه می دانید؟
هر صنعتی می تواند درگیر مشکلات و مسایلی شود که به نوعی در رشد و شکوفایی آن تاثیر منفی داشته باشد. داشتن عمق مناسب آب، طول زیاد سواحل مرز آبی، دمای مناسب آب و وجود منابع و موادمعدنی مناسب در خلیج فارس، امکان رشد انواع آبزیان را در دریای کشور فراهم کرده است. همچنین خلیج فارس از نظر تنوع و کیفیت آبزیان، از آب های مهم دنیا به شمار می رود، اما بی تردید این صنعت در کشور ما درحال حاضر مشکلات خاص خود را دارد، مثلا می توان به صید سنتی و غیراصولی و در مواقع غیر فصل صید، ازدیاد واحدهای تولیدکننده کنسرو، افزایش قیمت به دلیل کاهش صید، تجهیزنشدن شناورها به امکانات نگهداری مناسب صید، آموزش ندیدن مناسب صیادان و تامین نشدن تجهیزات پیشرفته، قاچاق ماهی و میگو و صید بی رویه حتی در زمان تخم ریزی آبزیان اشاره کرد.
یکی از مشکلاتی که خانواده ها با خرید ماهی های بسته بندی شده دارند، متناسب نبودن ماهی های بسته بندی با تعداد افراد خانوار است. آیا در این مورد اقدامی انجام شده است؟
در گذشته تعداد افراد خانواده ها از ۵ نفر کمتر نبود در نتیجه خریدار برای خرید ماهی بسته بندی، مشکل خاصی نداشت، اما از آنجا که امروزه جمعیت خانواده ها نسبت به سال های گذشته کمتر شده است، در نتیجه صنعت بسته بندی شیلات تصمیم گرفت در این زمینه تغییراتی بدهد و ماهی را متناسب با جمعیت هر خانوار در بازار عرضه کند. درحال حاضر کمترین وزن ماهی بسته بندی شده در کشور، ۶۰۰ گرمی است که در صورتی که شخص مجرد یا جمعیت خانواده کم باشد، می تواند آن را انتخاب کند.
ارزش ماهی های وارداتی مانند ماهی های کشور است؟
خوشبختانه ماهی از آبزیانی است که همیشه ارزش غذایی بالا دارد و مهم نیست که در چه دریایی رشد کرده باشد. مهم ترین مساله ای که باید در مورد ماهی های وارداتی به آن توجه کرد، روش صید، انجماد و نگهداری است. خوشبختانه سازمان دامپزشکی کشور بر آبزیان وارداتی نظارت دقیقی انجام می دهد و تاکنون با مشکلی روبرو نشده ایم.
روی برخی از بسته بندی ماهی ها، مشخصاتی درج نشده. علت چیست؟
مصرف کنندگان هرگز نباید ماهی های بسته بندی شده ای که هیچ مشخصاتی روی بسته های آنها درج نشده، خریداری کنند. بدون تردید این ماهی ها در کارگاه های زیرزمینی غیر استاندارد بسته بندی می شوند و فاقد اعتبار و کیفیت هستند. خریداران باید هنگام خرید ماهی (چه از نوع بسته بندی و چه کنسرو) به تاریخ تولید، انقضا و آرم استاندارد توجه داشته باشند.
بیشتر چه نوع ماهی ای در سبد مصرفی خانواده ها وجود دارد؟
از آنجا که خوردن ماهی به دلیل داشتن بوی نامطبوع و استخوان های ریز و درشتی که دارد، به خصوص برای کودکان و افراد سالمند آسان نیست، خانواده ها ترجیح می دهند ماهی را در برنامه غذایی خود جای ندهند اما در حال حاضر و با توجه به شرایط اقتصادی امروز و گرانی موادغذایی ارزشمند، مردم ترجیح می دهند ماهی هایی با قیمت پایین و مناسب بودجه خود بخرند. ماهی شیر که گوشتش نسبتا زیاد است و فقط یک تیغ مرکزی دارد، در حال حاضر از اقبال خوبی برخوردار است و مردم بیشتر این ماهی را در برنامه غذایی خود قرار می دهند.
چرا مصرف سرانه ماهی ما نسبت به دیگر کشورها پایین است؟
یکی از مشکلات، قیمت ماهی است. توجه داشته باشید یک خانواده ۵ نفری و با درآمد متوسط، ترجیح می دهند بهایی را که باید برای یک وعده مصرف ماهی بپردازد، برای خرید گوشت در نظر بگیرد که حداقل بتواند در چند وعده غذایی از آن استفاده کند. یکی دیگر از عوامل پایین بودن سرانه مصرف ماهی در کشور، ناموفق بودن صنعت شیلات در جذب ذائقه های ایرانی است، یعنی شیلات نتوانسته با برنامه ریزی دقیق و روش های کارشناسی در این صنعت جذابیت به وجود آورد و ذائقه ایرانی را برای مصرف ماهی تشویق و تحریک کند. یکی دیگر از علت ها هم ضعف بخش بازاریابی و بازرگانی این صنعت است که تاکنون نتوانسته است با روش های بدیع، خانواده ها را به خرید ماهی و میگو تشویق کند و از این راه بتواند ارزش غذایی ماهی و میگو را به خانواده ها بقبولاند.
