نوشابه ها نوشیدنی هایی هستند که این روز ها با طعم و رنگ های گوناگون به مقدار بسیار زیادی در سطح فروشگاه ها وجود دارد ، دیگر همه ی ما به این موضوع آگاهیم که نوشابه برای سلامتی ما مضر است. در این مطلب در مورد تاثیرات منفی نوشابه بر سلامت دستگاه تنفسی شما صحبت خواهیم کرد.
آب لوله کشی تصفیه شده: بهترین و سالم ترین نوشیدنی است که پایه تمام نوشیدنی ها از آن است.
آب معدنی: آبی است زلال و شفاف که محتوی املاح معدنی خاص، عناصر کمیاب و دیگر ترکیبات مشخص است و باید از منابع طبیعی مانند چشمه و نقاط حفاری شده از سفره های آب زیر زمینی به دست آید و کلیه اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از هرگونه آلودگی یا تاثیرات خارجی روی کیفیت آن باید انجام شود.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ترکیب شیر در انواع مختلف پستانداران متفاومت است و مطابق با نیازهای تغذیه ای نوزاد دام است. عمده ترین منبع تولید شیر دردنیا شیر گاو است. تعادل و تنوع مواد مغذی در شیر باعث شده که با مصرف روزانه یک لیوان از آن بتوان بخش عمده ای از مواد ضروری مورد نیاز بدن را تامین کرد. ۸۷ درصد شیر را آب، ۳/۵ تا ۴ درصد پروتئین، ۳/۵ درصد لاکتوز یا قند شیر، ۴/۷ درصد املاح و ۰/۸ درصد را ویتامین ها تشکیل می دهند.
پروتئین موجود در شیر منبع مهمی در تامین پروتئین روزانه به حساب می آید; به طوری که نیم لیتر شیر ۲۰ تا ۲۵ درصد از کل پروتئین مورد نیاز روزانه افراد بالغ را تامین می کند و حاوی مقادیر قابل توجهی از تمام اسیدهای آمینه ضروری بدن است. مصرف ۲ تا ۳ واحد شیر و یا فراورده های آن حدود ۱۰۰ درصد از کل نیاز روزانه بالغین به کلسیم را برآورده می کند. دریافت کافی کلسیم در برنامه غذایی روزانه برای پیشگیری از پوکی استخوان ضروری است.
شیرهای کم چرب، معمولی و پرچرب، شیر کم لاکتوز، شیر غنی شده، شیر طعم دار، شیرهای پاستوریزه، شیرهای استریلیزه.
تهیه نوشابه های گازدار ترکیبی از آب، مواد رنگی و طعم دهنده ها و گاز کربنیک یا دی اکسید کربن خوراکی است. مصرف مستمر آن ها به دلیل وجود مواد رنگی و گاز کربنیک سبب بروز اختلالاتی مانند پوکی استخوان، کهیر، عوارض تنفسی، گوارشی و رفتاری می شود. از طرفی قند موجود در این نوشابه ها موجب افزایش وزن، چاقی و عوارض ناشی از آن مانند دیابت، بیماری های قلب و عروق، پوسیدگی دندان به ویژه در کودکان و نوجوانان و… می شود. بنابراین از مصرف مداوم این نوشیدنی ها باید خودداری شود. سود سرشار از تهیه این نوشیدنی ها باعث تولید انواع این نوشابه ها شده; به طوری که تبلیغات غیرواقعی و ظاهر فریب باعث جلب مشتری های بسیار بویژه کودکان و نوجوانان شده است. مصرف بی رویه این نوشیدنی ها خطرها و آسیب های جدی را به دنبال خواهد داشت.
آب میوه های تازه و طبیعی: این نوع از آب میوه ها از جمله نوشیدنی های سالم و مغذی هستند که سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و رنگدانه های گیاهی هستند که تامین کننده بخشی از نیاز بدن به این مواد است. نوشیدن آب میوه های غنی از ویتامین ث مانند آب مرکبات به جذب آهن کمک می کند و نوشیدن آب میوه هایی که دارای رنگدانه های ارغوانی تا قرمز هستند به دلیل داشتن آنتی اکسیدان ها خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و سرطان را کاهش می دهد.
توصیه می شود این آب میوه ها به صورت تازه و بهداشتی در منزل تهیه شود و بلافاصله پس از تهیه شدن جهت حفظ ارزش غذایی آن را مصرف کنید. مصرف آب میوه های طبیعی بازاری به دلیل احتمال وجود آلودگی های ثانویه و یا استفاده از یخ های غیر بهداشتی و یا میوه های کپک زده توصیه نمی شود.
آب میوه های صنعتی: انواع آبمیوه های صنعتی در بسته بندی های مختلف امروزه در تمام دنیا در دسترس همه است که عمدتا مخلوطی از شربت غلیظ شده یا عصاره میوه همراه با آب، شکر اسانس و ممکن است در برخی از انواع آب میوه ها مقداری پالپ میوه (گوشت میوه ) وجود داشته باشد. این نوع آب میوه ها از جهت سهولت دسترسی و مصرف آسان مورد توجه مصرف کنندگان است. اما مصرف روزانه آن به دلیل داشتن شکر زیاد و سایر افزودنی ها به هیچ وجه جانشین مناسبی برای آب میوه های طبیعی نیست و توصیه می شود از مصرف زیاد آن خودداری شود. آب میوه های صنعتی که فاقد شکر هستند برای مصرف مناسب ترند.
دوغ ساده و بدون گاز: نوعی نوشیدنی است که پایه لبنی دارد و بیشترین مصرف و تنوع را در کشور ما دارد. دوغ به دلیل دارا بودن کلسیم و انواع ویتامین ها می تواند از بروز کمبود ریز مغذی ها پیشگیری کند. مصرف یک لیوان دوغ یک چهارم نیاز روزانه بدن به کلسیم را تامین می کند.
دوغ های گازدار و با اسانس: دوغ گازدارCO۲ اگرچه ممکن است طعم بهتری داشته باشد اما این گاز ارزش غذایی آن را کاهش می دهد و پس از مصرف، آزاد شدن گازCO۲ در معده سبب ناراحتی های گوارشی می شود. دوغ های با اسانس های نعنا، آویشن و … برای تشویق به مصرف دوغ مناسب هستند.
دوغ کفیر: دوغی است که حاصل تخمیر باکتری به نام پروبیوتیک در شیر است. پروبیوتیک ها باکتری های زنده و مفیدی هستند که می توانند در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها مفید باشند. دوغ کفیر می تواند جانشین مناسبی برای کسانی باشد که روزانه از شیر استفاده نمی کنند. نکته قابل توجه برای تمامی دوغ ها این است که رنگ دوغ باید سفید، سفید شیری و از نظر طعم و بو مطبوع و فاقد هرگونه طعم و بوی خارجی باشد. توصیه می شود در صورت تمایل به مصرف دوغ نوع کفیر و یا دوغ های ساده و کم نمک و بدون گاز را انتخاب کنید.
یکی از پر مصرف ترین نوشیدنی ها در دنیا و خصوصا در کشورهای آسیایی مانند ایران چای است. روزانه بیش از یک میلیارد فنجان چای در دنیا مصرف می شود. وجود کافئین، فلئور و به خصوص آنتی اکسیدان ها و تانن ها از بروز برخی سرطان ها پیشگیری می کند. نکته حائز اهمیت این است که مصرف بیش از ۳ فنجان چای به دلیل دریافت کافئین زیاد، قند و یا شکری که همراه با چای مصرف می شود و همچنین کاهش جذب آهن موجود در مواد غذایی توصیه نمی شود. عادت به مصرف روزانه چای در کودکان می تواند به مرور باعث کم اشتهایی و کم آبی بدن در آنها شود. چای سفید، چای سبز، چای سیاه.
نسکافه در واقع یک نوع قهوه فوری است که مصرف آن در کشور ما رو به افزایش است. حدود ۹۵ میلی گرم کافئین در یک فنجان قهوه وجود دارد.
شربت های خانگی و سنتی، شربت های صنعتی و بازاری.
دم نوش ها هم از خانواده نوشیدنی ها است که البته بر خلاف بیشتر نوشیدنی ها به صورت گرم مصرف می شود و قسمت های مختلف گیاه شامل ریشه، ساقه و برگ مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر دم نوش ها خاصیت درمانی داشته و جزو نوشیدنی های روزانه به حساب نمی آیند. مصرف این نوع از نوشیدنی ها باید با دقت کامل صورت گیرد برای مثال گیاه مورد نظر نه تنها از نظر ظاهر بلکه از نظر رنگ، بهداشت، شرایط نگهداری و نحوه تهیه آن که بتواند بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد باید مورد توجه قرار گیرد. امروزه برای سهولت در مصرف بعضی از این دم نوش ها به صورت دم نوش های فوری (کیسه ای) تهیه شده است. نکته حائز اهمیت این است که این دم نوش ها را هم باید با قند و یا شکر کم مصرف کرد.
توصیه های کاربردی و تغذیه ای برای اطمینان از کفایت دریافت مایعات روزانه:
روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب ساده و سالم بنوشید.
شیر پاستوریزه به دلیل داشتن درصد بالای آب و کلسیم و پروتئین یک نوشیدنی بسیار خوب است.
مصرف انواع نوشابه های گازدار و آب میوه های صنعتی را به دلیل داشتن گاز، مواد رنگی، مواد نگهدارنده و شکر محدود کنید.
نوشیدن انواع دوغ کم نمک یا ترجیحا دوغ کفیر، شربت های خانگی کم شیرین (شربت گلاب، آبلیمو، خاکشیر و…) علاوه بر داشتن ارزش غذایی و رفع تشنگی می تواند مقداری از نیاز روزانه بدن را به مایعات تامین کند.
از نوشیدن چای، قهوه یا هر نوع دم نوش گیاهی بلافاصله قبل و یا بعد از غذا به دلیل کاهش جذب آهن غذا خودداری کنید.
آب بهترین نوشیدنی هنگام مصرف دارو است.
نوشابه های گازدار، آبمیوه ها و شربت های صنعتی و تجاری جایگزین مناسبی برای دریافت مایعات روزانه نیست.
در صورت مشکلات گوارشی (عدم تحمل لاکتوز شیر) هنگام مصرف شیر می توانید از شیرهای کم لاکتوز یا بی لاکتوز استفاده کنید.
کودکان خود را عادت دهید روزانه آب، شیر و دوغ ساده مصرف کنند و ذائقه آنان را با سایر نوشیدنی ها آشنا نکنید.
اگر شاغل هستید همواره یک پارچ یا بطری آب روی میز کار خود داشته باشید و به طور مرتب آب بنوشید.
همواره یک بطری آب همراه خود داشته باشید.
از نوشیدن آب های یخ زده در بطری های یکبار مصرف و یا آب های موجود در بطری هایی که ساعت های زیاد در معرض تابش نور خورشید قرار گرفته خودداری کنید.
در طول انجام ورزش به فاصله هر ده تا پانزده دقیقه کمی آب بنوشید. در مناطق گرمسیر و یا در فصول گرم سال بیشتر آب بنوشید.
انواع نوشیدنی ها
آب های قابل شرب:
شیر:
انواع شیر:
نوشابه های گازدار:
انواع آب میوه ها:
انواع دوغ
انواع چای:
قهوه و نسکافه:
انواع شربت ها:
دم نوش ها:
