شب ادراری اختلالی است که تحت تاثیرعوامل ژنتیکی وگاهی استرس در کودکان بروزمی کند که به گفته متخصصان این اختلال با افزایش سن خود بخود بهبود می یابد.

در دوره ای از کودکی یکی از مسائلی که باعث اذیت شدن والدین می شود، شب ادراری فرزندشان است.شب ادراری یعنی خیس کردن لباس زیر و رختخواب، زمانی که با توجه به سن عقلی انتظار می رود کودک کنترل ادرار داشته باشد.
بسیاری ازخانواده ها برای درمان این مسئله به پزشک مراجعه می کنند، در صورتی که این اتفاق حداقل باید دوبار درهفته به مدت سه ماه تکرارشود، از طرف دیگر سن عقلی کودک باید حداقل پنج سال تمام باشد تا شب ادراری به این اختلال اطلاق شود.
شب ادراری کودکان دلایل گوناگونی دارد که برخی از آن ها جنبه جسمی و برخی دیگر جنبه روحی و روانی دارند، در اغلب موارد کودک با هر دو مسئله درگیر است.
دکترکتایون خوشابی فلوشیپ روانپزشکی کودک، نوجوان و خانواده روز یکشنبه درخصوص این اختلال و روند درمان آن افزود: اغلب کودکان بطورغیرعمدی خود را خیس می کنند و بعد از خیس کردن متوجه آن می شوند، در حالیکه 7درصد کودکان پنج ساله شب ادراری دارند این میزان درهجده سالگی به یک درصد می رسد.

باید به اختلات جسمی که ممکن است منجربه بروز شب ادراری شود توجه کرد،باید در ابتدا اختلالاتی مانند دیابت شیرین و دیابت بی مزه ، عفونت های ادراری و غیره بررسی شود و در صورت عدم وجود آنها به سایر مسائل در مورد شب ادراری پرداخته شود.

**** نقش عوامل ژنتیک درشب ادرای
خوشابی افزود: عوامل ژنتیک نقش مهمی در بروز شب ادراری دارند، بطوریکه اقوام درجه اول 75درصد کودکان مبتلا به شب ادراری این مسئله را در دوران کودکی خود داشته اند، در صورتیکه پدری در دوران کودکی مبتلا به شب ادراری بوده شانس ابتلای فرزند او 7 برابر می شود.
وی ادامه داد: تعداد کمی از کودکان دارای شب ادراری، آنقدر خواب عمیقی دارند که علائمی را که مثانه بدلیل پر شدگی به مغز می فرستد درک نمی کنند، دراغلب موارد مثانه کودک مشکل خاصی ندارد وفقط حجم آن کوچک است و با میزان کمتری از ادرار پر می شود و نیاز به تخلیه دارد.
وی گفت: مثانه کودک هنوز آنقدرگنجایش ندارد که بتواند درتمام طول شب ادرار تولید شده را در خود نگهدارد ودر حقیقت سرریزمی شود، در بعضی موارد هم ترشح شبانه هورمون کنترل کننده ادرار کافی نیست و بنابراین این حجم ادرار زیادتر است.
خوشابی با اشاره به اینکه استرس هایی مانند تولد فرزند دیگر، شروع مدرسه ، اسباب کشی، طلاق ، مرگ عزیزان و غیره درخانواده باعث بروز شب ادراری می شوند گفت: درمواردی که کودک پس ازاینکه حداقل یکسال تمام خشک بوده است دچار شب ادراری شده، استرس های خانوادگی در مورد بروز این اختلال مطرح می شود.

*** سرانجام شب ادراری چه می شود؟
فلوشیپ روانپزشکی کودک، نوجوان و خانواده افزود: شب ادراری اختلالی است که با افزایش سن خود به خود بهبودی می یابد ، از طرف دیگر دوره های بهبودی و عود مجدد دارد و در مواردی شب ادراری بعد از شش ماه درمان کامل نیز عود می کنند.
وی ادامه داد: بدلیل تبعات روانشناختی حاصل از شب ادراری مانند کاهش اعتماد به نفس، احساس شرم و خجالت ، توهین و تحقیر کودک و تنبیه بدنی به منظور کنترل شب ادراری ضروری است که پس از تشخیص و رد کردن عوامل ارگانیک حتما به درمان شب ادراری پرداخته شود.

*** شب ادراری چگونه درمان می شود؟
وی اظهارکرد: درمان های رفتاری از موثرترین روش های درمانی شب ادراری محسوب می شود، تنبیه نکردن کودک، آموزش مجدد کنترل ادرار، محدود کردن مایعات بعد از ساعت 7 شب از توصیه های موثر در درمان هستند.
خوشابی بیان کرد: تمرین دادن کودک در نگاهداری ادرار در طول روز به تقویت اسفنکتر مثانه کمک می کند، یعنی اینکه والدین کودک را تتشویق کنند که در طول روز مایعات بیشتری بنوشد و برای او توضیح دهند با این کار می تواند به افزایش حجم مثانه اش کمک کند و وقتی کودک ادرار دارد او را تشویق کنند که خودش را نگه دارد و تا آنجا که ممکن است دیرتر ادرار کند.
وی گفت: استفاده ازجدول ستاره نیز به پیشرفت کودک برای کنترل شب ادراری کمک می کند، والدین با کمک کودک جدول ساده ای با درنظرگرفتن روزهای هفته تهیه کنند، روزهایی که رختخواب کودک خشک است در جدول او برچسب بزنند و بستگی به شدت شب ادراری برای کسب سه ، پنج یا هفت برچسب توسط کودک به او جایزه کوچکی بدهند، با گذشت زمان و کنترل شب ادراری والدین فاصله دادن جوایز را زیاد کنند.
خوشابی ادامه داد: در بسیاری ازموارد شب ادراری حدود یک ساعت و نیم تا دو ساعت بعد از خواب رخ می دهد بنابراین کوک کردن ساعت زنگدار قبل ازاین زمان به منظور بیدارشدن کودک و رفتن او به توالت بسیار کمک کننده است،یعنی اینکه مسولیت بیدارشدن شبانه برای تخلیه مثانه را به خود کودک دهید.
وی گفت: استفاده از دستگاه شب نم ، شب زنگ که هنگام خیس شدن لباس زیرکودک زنگ می زند و او را بیدار می کند نیز بسیار موثراست.
وی یادآور شد: در صورتیکه سن کودک پایین و شدت شب ادراری کم باشد ، در بسیاری از موارد با توصیه های رفتاری که ذکرشد مشکل حل می شود، درصورتیکه سن کودک بالا وشدت آن زیاد باشد بطوریکه تبعات روانشناختی آن مانندکاهش عزت نفس ، احساس شرمندگی ، احساس تقصیرو گناه بروزکرده باشد بهتراست سریعتر از داروهایی مانند minirin بصورت اسپری بینی و قرص های مخصوص برای کنترل شب ادراری که توسط پزشک متخصص کودکان، روانپزشک کودک تجویز می شود، استفاده کرد.
وی افزود: حداقل مدت مصرف داروها بین سه تا شش ماه است و امکان عود پس از پایان مدت درمان هم وجود دارد.