برای نخستین بار رفتار درمانی برای توانمندی و تحکیم جایگاه معلولان و اقشار آسیب پذیر در جامعه توسط پژوهشگر جوان قروه ای با هدف بهبود سلامت روان جامعه و کاهش هزینه ها صورت گرفت.
گروه استانها؛ زیبا امیدی فر: امروزه بررسی اینکه چه متغیرهایی می تواند سلامت روان و آسیب پذیر بودن معلولان جامعه در برابر مشکلات را کم کند بسیار قابل اهمیت بوده به طوری که این مسئله با روش های مختلفی مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته است.
یکی از این روش های پژوهشی «بررسی اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیکی بر افزایش تاب آوری معلولان جسمی– حرکتی» است که برای نخستین بار در دنیا صورت گرفته است. این پژوهش دانشگاهی توسط محقق جوان قروه ای «کاوه قادری بگه جان» در راستای هم افزایی و رفتارشناسی ارائه شده که در حال حاضر در قالب مقاله ای از مجله بین المللی مطالعات معلولیت پذیرش گرفته و طی چند ماه آینده چاپ و نمایه سازی خواهد شد.
«کاوه قادری بگه جان» ۲۴ ساله بوده و اهل شهرستان قروه و دارای مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی از دانشگاه علامه طباطبایی تهران است و دارای چندین افتخار علمی از جمله کسب جوایز تحصیلی بنیاد ملی نخبگان، دارنده عنوان نویسنده برترین مقاله سال ۲۰۱۶ در زمینه درمان راه حل مدار کوتاه مدت به انتخاب سایت دانشگاه هرتفوردشایر انگلستان، دارای طرح برتر در حوزه اقتصاد مقاومتی در زمینه طراحی پکیج مداخله ای تاب آوری، نفر برگزیده پنل تخصصی سلامت در دهمین همایش نخبگان فردا می باشد.
وی همچنین در سابقه علمی خود عضویت در دفتر استعداد درخشان دانشگاه علامه طباطبایی تهران، هسته تخصصی روان درمانگران جوان دانشگاه هرتفوردشایر انگلستان، سازمان نظام روانشناسی ایران و انجمن مددکاران اجتماعی ایران را به ارمغان دارد.
«کاوه قادری» به واکاوی هرچه بهتر موضوع تاب آوری و رفتاردرمانی برای معلولان آسیب پذیر پرداخته شده است.
«کاوه قادری بگه جان» که دارای بیش از ده مقاله بین المللی و علمی پژوهشی است از چگونگی ایده شکل گرفته در خصوص پژوهش جدید خود که در جهت توانمندسازی معلولان انجام داده است تا نحوه اجرا و نتیجه کسب شده و در نهایت محدودیت هایی که گویا همیشه باید باشند می گوید.
* ابتدا در خصوص پرورش ایده کار و اینکه با چه هدفی صورت گرفت بگویید؟
همیشه دغدغه ام این بود که بتوانم در حوزه معلولان و سلامت روان آنان کاری انجام دهم و از آنجایی که معلولان به مقدار بیشتری در معرض خطر مشکلات روان شناختی و سلامت روان قرار دارند بررسی اینکه چه متغیرهایی می تواند سلامت روان و آسیب پذیر بودنشان در برابر مشکلات را کم کند بسیار قابل اهمیت است به همین دلیل با نگاهی به پیشینه پژوهش و کارهایی که در این حوزه در دنیا انجام شده بسیار به نقش محافظتی تاب آوری تأکید شده بود که بر همین مبنا من این تحقیق را انتخاب و با سنجیدن اثربخشی آن آغاز به کار کردم. این پژوهش با عنوان «بررسی اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی بر افزایش تاب آوری معلولان جسمی– حرکتی» با این محوریت و شیوه، نمونه مشابه خارجی نداشته و این برای نخستین بار است که در دنیا کار شده است.
پژوهش فوق که به دنبال تحکیم جایگاه خاص معلولان در جامعه می باشد در واقع مطالعه ای شبه آزمایشی است که بر روی معلولان جسمی– حرکتی در انجمن دفاع از حقوق معلولان باران شهرستان قروه انجام گرفت و در این مطالعه پس از طی مراحلی، ۲۴ نفر از کسانی که معیارهای ورود به پژوهش را داشتند انتخاب و در ۲ گروه ۱۲ نفره به مدت ۸ جلسه تحت مداخله رفتار درمانی دیالکتیکی گروهی قرار گرفتند که این جلسات هفته ای یک بار و به مدت یک ساعت و ۳۰ دقیقه برگزار شد.
* یافته های پژوهش چگونه بود و چه ارزیابی از آن دارید؟
در واقع جلسات در انجمن باران به خوبی برگزار شد و یافته ها نشان داد این مداخله می تواند تاب آوری معلولان را ارتقا دهد. بر اساس یافته های این پژوهش می توان گفت که رفتار درمانی دیالکتیکی گروهی در افزایش تاب آوری معلولان جسمی– حرکتی مؤثر است و به روانشناسان بالینی، روانپزشکان و مشاوران توصیه می شود در این رابطه از این مداخله بهره جویند.
در واقع رفتار درمانی دیالکتیکی یک درمان ترکیبی شناختی- رفتاری است که برای درمان اختلالات روانی و مشکلات سخت و مقاوم به درمان به کار برده می شود. این مهم در ابتدا برای درمان افراد خودکشی گرای مبتلا به شخصیت مرزی به کار برده شد و در حال حاضر رفتار درمانی دیالکتیکی برای درمان سایر اختلالات رفتاری و هیجانی به کار برده می شود. این درمان امروزه جزو درمان های با حمایت تجربی برای اختلال شخصیت مرزی است که شامل چهار مهارت عمده از جمله حضور ذهن پایه (ذهن آگاهی)، تحمل آشفتگی، تنظیم هیجانی و اثربخشی بین فردی می باشد.
* در حین انجام پژوهش با چه محدودیت هایی مواجه شدید؟
کمبود منابع مالی و نبود زمان کافی برای پیگیری بهتر، مشکل در حضور همیشگی معلولان در جلسات به دلایل مختلف، نداشتن کنترل در داروهای مصرفی درمان جویان، تنها بودن درمانگر و امکان سوگیری تأییدی توسط پژوهشگر، نبود تحقیقات کافی در حوزه معلولان جسمی و حرکتی، نبود همکاری مناسب برخی از معلولان، مرور نکردن دقیق تکالیف داده شده به دلیل تنوع موضوعات، نبود شرایط مقایسه نتایج تحقیق در فرهنگ های قومی و مذهبی مختلف، نبود شرایط مقایسه برای معلولان مادرزادی و حادثه ای و در نهایت کار پژوهش صرفاً بر روی معلولان جسمی و حرکتی از جمله محدودیت های پیش آمده در انجام پژوهش بودند.
* چه پیشنهادی برای بهتر انجام دادن پروسه های تحقیقی دارید؟
تاب آوری در معلولان دارای نقش محافظتی است که از آن به عنوان سپری در برابر مشکلات سلامت روان نام برده می شود. لذا به سازمان های مربوط همچون بهزیستی، وزارت بهداشت و انجمن های مردم نهاد فعال در این حوزه توصیه می شود مداخلات مربوط به ارتقای تاب آوری را به ویژه در سطوح پیشگیری اول و دوم بیشتر مورد توجه قرار داده و استفاده نمایند و به نقش روانشناسان بالینی و درمان های روانشناختی در ارتقای سلامت روان معلولان توجه بیشتری داشته باشند.
متأسفانه تاکنون ضعف بزرگی در این زمینه وجود دارد و هزینه های زیادی را به بخش خدمات حمایتی این سازمان ها افزوده در حالی که با هزینه ای بسیار کمتر و توجه به متغیرهای محافظتی و نقش روانشناسان بالینی می شود از بسیاری از آسیب ها جلوگیری کرد.
* چه انتظاری برای تحقق فرهنگ پژوهش در کشور دارید؟
به عنوان یک پژوهشگر جوان انتظار دارم در طرح های پژوهشی حمایت های لازم از پژوهشگران انجام شود تا محققان بتوانند بدون دغدغه در حوزه علمی تلاش کنند و همچنین با فراهم کردن جایگاه مناسب برای فعالیت دانشجویان و جوانان به ویژه در رشته های علوم انسانی انگیزه پژوهشگران را تقویت کنند چرا که امروزه مهم ترین دغدغه یک پژوهشگر قرار گرفتن در جایگاهی امن از نظر شغلی و دریافت حمایت های لازم برای ادامه کارهای تحقیقاتی است و در درجه بعدی اجرا و به کارگیری نتایج پژوهش ها می تواند سبب دلگرم شدن محققان شود این کار در درجه اول به جامعه بر می گردد و در درجه دوم انگیزه پژوهشگر را بالا خواهد برد.
* چه هدف و برنامه ای برای آینده در راستای پژوهش خود دارید؟
نیاز است تحقیق و پژوهش های بیشتر و کاربردی در حوزه های سالمندان، معلولان، درمان های کوتاه مدت در حوزه اختلالات افسردگی، اضطراب و …، تشکیل هسته پژوهشی روانشناسان و مشاوران با همکاری مستعدین برتر استان، ارتباط بیشتر با نهادهای غیر دولتی استان جهت اجرا و به کارگیری مداخلات و پژوهش های مسئله محور در حوزه سلامت روانشناختی شهروندان صورت گیرد و در واقع تلاش من هم بر این است که با ایده پردازی خدمتی به حوزه سلامت کنم لذا امیدوارم که بتوانم مرکز پژوهش های سلامت روان در ذیل یکی از ارگان های مرتبط یا به شکل مستقل دایر و با تشکیل تیم پژوهشی قوی از نخبگان و متخصصان استان برای ارتقای سلامت شهروندان تحقیقات کاربردی انجام داده و به ارگان های ذی ربط پیشنهادات کاربردی بدهیم.
* به نظر شما تحقیق و پژوهش در توسعه کشور چه نقشی دارند و با چه شرایطی این نقش ایفا خواهد شد؟
یکی از تفاوت های بسیار اساسی بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای کمتر توسعه یافته در میزان بها دادن این کشورها به اهمیت علم و پژوهش است در واقع مسیر برنامه ریزی های کوتاه مدت و بلند مدت کشورهای توسعه یافته از مسیر پژوهش و داده های تحقیقاتی و علمی می گذرد در حالی که کشورهای کمتر توسعه یافته با آزمایش و خطا در امر برنامه ریزی متحمل خطاها و عقب ماندگی های جبران ناپذیری می شوند چون برنامه ریزی های خود را بر یک شالوده محکم علمی و تحقیقاتی بنا نمی کنند در همین راستا یکی از راه های بسیار اساسی توسعه و پیشرفت کشور بهای بیش از پیش سازمان ها و نهادهای اجرایی و قوای سه گانه به اهمیت برنامه ریزی پژوهش محور است که متأسفانه تا کنون به خوبی صورت نگرفته است.
راهکارهای تحقق این امر تشکیل کمیته های پژوهشی در سازمان های اجرایی و اختصاص ردیف بودجه های درخور و شایسته به کارهای پژوهشی پژوهشگران دانشگاهی و آکادمیک است چون اجرای پژوهش های گسترده و وسیع در سطح ملی و منطقه ای نیازمند وقت و هزینه زیادی است که بدون حمایت ارگان ها امکان عملیاتی شدن نخواهند داشت و از سوی دیگر حمایت های قانونی از پژوهشگران و ایجاد بستر همکاری بیشتر امری ضروری است. متأسفانه در ایران بسیاری از پژوهشگران با کم مهری ارگان ها رو به رو بوده و حتی در دسترسی به اطلاعات اولیه و خام برای تحقیقات خود با مشکلات زیادی رو به رو هستند که این یک مانع بزرگ بر سر راه پژوهشگران است که باید در جهت رفع آن تلاش کرد.
منبع: مهر
