اکسی کدون از جمله دارو های مسکن است که به تازگی مجوز تجویز و فروش آن در ایران صادر شده است. این ماده از اثر مسکن بسیار قوی برخوردار است که به همین علت عده ای معتقدند که مصرف آن می تواند سبب بروز اعتیاد در فرد شود. اما درحقیقت اینگونه است؟ با دکتر سلام همراه باشید.
داروی اکسی‌کدون که اخیرا در برخی از داروخانه‌های کشور مجوز توزیع گرفت، یکی از داروهایی است که پزشکان برای کاهش درد بسیاری از بیمارها به آن نیاز دارند اما مخالفت‌های زیادی به دلیل مخدر بودن آن وجود دارد.
درمان دردهای مزمن یکی از مهم‌ترین حقوق بیمار است و یکی از مهم‌ترین موضوعات در مراقبت از سلامت است.
بسیاری از پزشکان معتقدند که برای درمان درد و کاهش آن، داروهای زیادی وجود دارند که در ایران در این زمینه اما کمبود داریم. سید مسعود هاشمی، مدیر گروه آموزش فلوشیپ درد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره وضعیت داروهای متنوع درمان درد مزمن به سپید می‌گوید: «داروهای ترکیبی، مانند ترکیب یک داروی مخدر با یک داروی دیگر در ایران وجود ندارد و شرکت‌های دانش بنیان دانشگاهی باید روی آن کار کنند و مشابه ایرانی آن را تولید کنند. مانند همه دنیا داروهای ترکیبی در ایران نیاز است زیرا درمان درد مزمن را نمی‌شود با یک دارو هدف گرفت و آن را درمان کرد.»
داروی اکسی‌کدون که اخیرا در برخی از داروخانه‌های کشور مجوز توزیع گرفت، یکی از داروهایی است که پزشکان برای کاهش درد بسیاری از بیمارها به آن نیاز دارند اما مخالفت‌های زیادی به دلیل مخدر بودن آن وجود دارد. با سید مسعود هاشمی درباره مخالفت‌ها و محدودیت‌های تجویز این دارو را می‌خوانید:
یک سری مخالفت‌ها در خصوص توزیع این دارو به خصوص در میان درمانگران اعتیاد وجود دارد. چرا؟
درمانگران اعتیاد با دید خود می‌بینند ولی اگر یک روز به یک کلینیک درد بروند و بیمار سرطانی که درد شدید استخوانی را دارد، ببینند؛ شاید مقاومت و مخالفت‌شان نسبت به این دارو تغییر کند. البته ما باید با آنها تعامل بیشتری داشته باشیم تا نگرانی آنها رفع شود تا برنامه‌ای را که برای درمان بیمار با درد مزمن می‌خواهیم، عملی شود. استفاده از این دارو در همه دنیا اساس علمی دارد. ما نیز می‌توانیم این کار را بکنیم اما لازم است نظارت بیشتری داشته باشیم که آن را از وزارت بهداشت خواسته‌ایم تا آنها نظارت دقیق‌تری روی نسخه‌های تجویزی پزشک‌ها داشته باشند. کمی ترس زیاد از حد معمول به مخدرها در کشور نسبت به اعتیادآور بودن آن است که اساس علمی ندارد. من ندیده‌ام بیماری با درد مزمن که وابسته به داروی مخدر شود و نتواند آن را کنار بگذارد زیرا در شرایطی که درد دارد، آن را استفاده می‌کند. بله اگر فرد سالمی این دارو را مصرف کند نمی‌تواند آن را قطع کند. اگر بیمار را درست انتخاب کنیم، این وابستگی معنا ندارد و اعتیاد به وجود نمی‌آید زیرا در مقابل و برای مقابله با آن درد مصرف می‌شود که آن را سرکوب می‌کند.
بهتر است پزشکان این دارو را با چه دوزی تجویز کنند؟
نژاد ایرانی در برخی موارد به داروی اکسی‌کدون حساسیت نشان می‌دهد. حدود یک درصد از ایرانی‌ها نه تنها نسبت به این دارو یا داروهای مخدر بلکه در بسیاری از داروها واکنش نشان می‌دهند که این ناشی از این تفاوت آنزیمی است. با توجه به این مسئله، من فکر می‌کنم بهتر است دارو را با مقدار کم تجویز کنند. ما قرص 5 میلی کمتر نداریم. برای بیمار ایرانی یک داروی 5 میلی در روز شاید کافی باشد، مگر فردی که دارو مخدر در روز چه به صورت ترکیبات خوراکی و نوشیدنی یا به صورت دارویی آن را استفاده می‌کند. ولی آدم بیماری که تا به حال داروی مخدر استفاده نکرده از دوز پایین و مقدار کم شروع می‌کنیم. به مرور زمان اگر عوارض و خواب آلودگی دیده نشد، دوز آن را بالا می‌بریم و دوبار در روز می‌کنیم. دو الی سه بار در روز دوز قابل قبولی است و مناسب اکسی‌کدون است.
حداکثر دوز آن چقدر است؟
مخدرها حداکثر ندارند و ما نمی‌توانیم بگوییم بعد از آن، شروع می‌شود. با توجه به اینکه ما یک دفعه از دوز بالا دارو را شروع نمی‌کنیم، اگر عوارضی مانند یبوست و خواب آلودگی آزار ندهد تا جایی که درد کنترل شود، دوز دارو را بالا ببریم. البته باید بگویم که نمی‌خواهیم درد را با چنین دارویی به صورت کامل از بین ببریم چون این به قیمت برخی چیزهای دیگر است بلکه ما می‌خواهیم شدت درد را قابل تحمل کنیم و از 100 درصد به 30 درصد بیاوریم.
تصور کنید که این دارو را تجویز کردید و اعضای خانواده بیمار شکایت کنند که به خاطر تجویز این دارو، شما بیمار ما را معتاد کرده‌اید؟ آیا فکری در این خصوص شده است؟
بله حتما باید بیمار در این مورد بداند و ما حتما به او این اطلاعات را می‌دهیم. این موارد برای خیلی از داروها هست و شاید در بسیاری از موارد از جمله داروهای اعصاب نیز این اطلاعات در اختیار بیمار قرار می‌گیرد. داروهای اعصاب جدا از مصارف خودش، برای درد به عنوان یک داروی کمکی از آن استفاده می‌شوند.
البته این داروها به داروهای اعصاب معروفند اما ممکن است یک دارویی ضد تشنج یا ضد افسردگی باشد و اینها به عنوان داروی کمکی درمان درد برای کم کردن عوارض داروهای مخدر استفاده می‌شود.لازم به ذکر است که همیشه به بیمار می‌گوییم که این سود و زیانش چقدر است. شاید وابستگی بیاورد ولی ما برای درمان بیمارهای با درد مزمن نگران وابستگی نیستیم. آنقدر این درد بیمار را تحریک می‌کند که یک آدم سالم که مخدر مصرف می‌کند، خیلی تفاوت دارد.
رضایت نامه می‌گیرید؟
این دارو به قصد درمان بیمار استفاده می‌شود. اگر بر این فرض باشیم برای هر دارویی باید از بیمار رضایت‌نامه بگیریم؛ شما داروی دیکلوفناک را هم تجویز کنید، عوارض دارد. اکسی‌کدون هم عوراض روتین خود را دارد. داروهای افسردگی، خواب‌آور و آرام‌بخش هم ممکن است که این عوارض را داشته باشند.
منبع: شفا آنلاین
