همانطور که در مطالب گذشته نیز گفتیم ، این روز ها نسبت به چند دهه ی گذشته تنوع محصولات غذایی بسیار زیاد شده است ، اما باید به یاد داشته باشید که تنوع غذایی ملاک بر این موضوع نیست که تمام محصولات غذایی سالم و بدون ضرر هستند.
فرآورده های گوشتی نیمه آماده که ما با نام سوسیس و کالباس آنها را می شناسیم، طیف وسیعی از فرآورده ها را در بر می گیرد، با فرمولاسیون های متفاوت که بسته به آن فرمولاسیون هایی که دارند مصرف آنها پیامدهای متفاوتی نیز دارد. این مواد نسبت به مقدار گوشت، چربی، نمک و مواد نگهدارنده آنها تاثیرات متفاوتی روی بدن می گذارند. نکته مهمی که برای این گروه از موادغذایی مورد توجه است، اثراتی است که روی سلامت ما می گذارد که یکی از این مسایل برمی گردد به ساختار و ماهیت این نوع موادغذایی، مثل سوسیس که حتما باید طبخ شود و در اکثر موارد در روغن سرخ می شود و حجم بالایی از کالری را در مقدار محدودی از خود جا می دهد و اکثرا در اضافه وزن افراد می تواند مساله ساز باشد.
بخش دیگر برمی گردد به فرمولاسیون این مواد که از نظر موادی که به آنها اضافه می شود، مثل مقدار چربی که به طور معمول در این مواد وجود دارد و مقدار سدیم بالایی که دارند که هر دو این موارد می تواند بر سلامت ما تاثیر داشته باشند. بخش دیگر برمی گردد به مواد نگهدارنده این موادغذایی که عمدتا از جنس نیتریت سدیم است که در اصل صنعت سوسیس و کالباس بدون این مواد نگهدارنده تقریبا هیچ مفهومی ندارد، به لحاظ اینکه فرآورده های گوشتی بسیار مستعد آلودگی های میکروبی هستند و این مواد نگهدارنده خاصیت ضدمیکروبی و به این مواد رنگ قرمز مشتری پسندی می دهد و در نهایت به آنها طعم گوشتی می دهد که بسیار خوشایند است که مجموعا به نفع فروش این نوع مواد است، غافل از آنکه در مطالعات تجربی اثرات سرطان زای این ماده مشخص شده است.
تقلب
متاسفانه در ایران موادی که برای تهیه سوسیس ها استفاده می شود، معمولا روده های گاو و گوسفند است و گوشت های مانده بر استخوان ها که این گوشت ها برای گاو های شیردهی است که برای تولیدمثل نگه داشته می شوند و معمولا گاوهای پیری هستند، که فقط برای زایمان های متعدد نگه داشته می شوند که چندین زایمان کرده اند که در این مدت برای زایمان آنها مواد هورمونی بسیاری به آنها تزریق می شود، در تمام این مدت هنگام مریضی به آنها آنتی بیوتیک های زیادی تزریق می شود. در کشورهای دیگر از گاوهای پیر پودر گوشت تهیه می شود و برای مصرف طیور استفاده می شود، اما متاسفانه در ایران این گاوها بعد از بی استفاده شدن به کارخانه های سوسیس و کالباس فرستاده می شوند، تا گوشت آنها برای مقدار گوشتی که در تهیه سوسیس و کالباس استفاده می شود به کار رود که خود این مساله به تنهایی مصرف کننده را دچار مشکلات گوارشی و آلرژی خواهد کرد.
معمولا این گونه موادغذایی صرف نظر از نوع پخت آن به تنهایی صرف نمی شود، معمولا مجموعه ای از غذاهاست. به عنوان مثال یک ساندویچ ساده در کنارش نوشابه، سس سفید و سیب زمینی سرخ کرده مصرف می شود و جدای از ناسالم بودن این مواد حجم بسیار بالایی از کالری را دارد که در اکثر موارد بالاتر از کالری مورد نیاز بدن یک انسان است و نسبت به حجم کمی که دارد بسیاری از افراد آن را غذای کافی نمی دانند و اصطلاحا می گویند: فعلا یک ساندویچ خورده ایم تا وقت شام یا ناهار برسد، که خود این مساله یعنی ساندویچ را به عنوان غذای اصلی ندانستن بسیار مساله ساز خواهد شد زیرا یک ساندویچ به اصطلاح ساده بسیار بیشتر از یک وعده غذایی معمولی چربی و کالری دارد.
این نوع غذاها بسیار خوشمزه و کم هزینه تر هستند و از سویی دیگر مصرف این نوع مواد فقط به خوشمزگی آن مربوط نیست، بخش مهم آن مرهون تغییرات اجتماعی است زیرا غذاهای ایرانی نوعا وقت گیر هستند که دستور پخت آنها برمی گردد به محاسبات اجتماعی گذشته، که زن ها معمولا خانه نشین بودند و بیشتر وقت خود را صرف آشپزی می کردند و ساعت ها وقت برای طبخ یک وعده غذایی می گذاشتند، اما حالا بیشتر خانم ها شاغل یا محصل هستند و وقتی برای صرف کردن برای آشپزی ندارند و اگر هم وقتی برای آشپزی بگذارند، آن هم به وسیله مواد آماده ای چون، سبزی ها و موادغذایی آماده خواهد بود. این نوع مناسبات به اصطلاح مدرن باعث شده تا مردم جامعه از سمت و سوی سنتی رو برگردانند و به فست فود ها رو آورند.
از قلب تان محافظت کنید
براساس جدید ترین یافته های علمی فرآورده هایی مانند محصولات گوشتی فرآیندشده، ارتباط مستقیمی با بروز بیماری های مزمن، ناراحتی های قلبی عروقی و حتی دیابت دارند و این در حالی است که گوشت تازه و سالم چنین مشکلاتی را برای افراد به وجود نمی آورد. هر چقدر مصرف گوشت های فرآوری شده یا محصولات گوشتی که در آنها یک عمل صنعتی انجام شود، بیشتر باشد احتمال بروز بیماری های مزمن در افراد بیشتر خواهد بود اما از طرفی به دلیل کمبود وقت افراد در برخی مواقع خوراکی های صنعتی طرفداران بیشتری دارد و گاهی نیز تنوع شکل و طعم این مواد باعث می شود تا مردم به جای غذاهای خانگی از چنین موادی استفاده کنند. ما توصیه می کنیم که مصرف خوراکی های صنعتی مانند سوسیس و کالباس را محدود کنید چون فرآوری که در این محصولات صورت می گیرد موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی در بافت طبیعی این مواد می شود، که خود عاملی برای بیماری های مزمن است. مصرف بالای اسیدهای چرب، مواد نگهدارنده، نحوه تهیه و فرآوری و نوع طبخ این مواد به گونه ای است که موجب بروز بیماری در افراد مصرف کننده می شود.
تاریخ انقضا را چک کنید
به دلیل اینکه تولید محصولاتی مانند سوسیس و کالباس به صورت ترکیبی است، هیچ ضمانتی وجود ندارد که این محصولات تا زمانی که تولید می شوند تمام جوانب را به طور استاندارد رعایت کنند. کارخانه ها می توانند در فرمولاسیون این محصولات از گوشت های نامرغوب مثل امعا و احشای داخلی حیوانات استفاده کنند بنابراین این تولیدات برای مصرف کنندگان قطعا مشکل ساز خواهد بود. شکل ظاهری، تاریخ مصرف، شماره ثبت و پروانه بهره برداری وزارت بهداشت از مهم ترین نکاتی است که افراد باید در هنگام خرید این محصولات توجه کنند. دقت کنید تا روکش این محصولات سالم باشد و از تاریخ انقضای آنها نگذشته باشد و نشانه علامت استاندارد هم گواهی می دهد این محصولات برخی از فیلترهای لازم را رد کرده اند.
چربی بالای سوسیس و کالباس
وقتی یک ماده غذایی از مواد نامرغوب تهیه شده باشد به این معنی است که کیفیت و ارزش غذایی آن هم پایین تر است.
فرآورده هایی که برای تهیه سوسیس و کالباس انتخاب می شوند معمولا دارای کلسترول و اسید های چرب اشباع بالا هستند، این در حالی است که کودکان و نوجوانان در حال رشد بیشتر به پروتئین احتیاج دارند و باید برای حفظ سلامتی شان چربی اشباع کمتری مصرف کنند. وقتی خانواده ها این خوراکی ها را جایگزین غذاهای طبیعی و اصلی می کنند به اندازه مورد نیاز مواد مغذی دریافت نمی کنند و سلامتی شان را به خطر می اندازد.
خطر در همین نزدیکی
اگر سوسیس و کالباس طبق فرمولاسیون استانداردی که در تمام دنیا برای ساخت آنها به کار گرفته می شود درست شود، می توان هرازگاهی از آن به عنوان غذای تفننی استفاده کرد و این در صورتی است که درصد تمام مواد تشکیل دهنده آن مانند مقدار پروتئین و مواد افزودنی، نمک های نیترات و نیتریت که هم طعم دهنده و هم رنگ دهنده هستند به مقدار استاندارد باشد، اما اگر افزایش یا کاهش در این مواد و البته مواد نگهدارنده صورت بگیرد، می تواند سلامت بدن را به طور جدی به خطر بیندازد و حتی باعث به وجود آمدن سرطان در آینده بشود.
عامل آلرژی
سوسیس و کالباس به نوعی دارای ارزش غذایی هستند، اما هیچ گاه نمی توانند جایگزین مناسبی برای تمام وعده های غذایی شوند. یادتان باشد که بدن تنها برای رفع گرسنگی غذا را دریافت نمی کند بلکه به موادی احتیاج دارد که حاوی مواد مغذی از گروه های مختلف باشد بنابراین فرآورده های گوشتی مانند سوسیس و کالباس نمی توانند این نیاز مهم بدن را جبران کنند. شاید ندانید که همین ساندویچ و غذاهای آماده ای که حاوی سوسیس و کالباس، چرب و پرسس هستند موجب بروز بیماری های قلبی عروقی می شوند. نمک فراوان و روغن بیش از حدی که در غذاهای آماده وجود دارد به راحتی به سلامت بدن آسیب می رساند. اگر افراد هرازگاهی از چنین موادی استفاده کنند، بدن می تواند از سیستم خود در برابر مضرات آن دفاع کند اما اگر تعداد مصرف سوسیس، کالباس و غذاهای آماده بیش از حد باشد حتما به افراد به خصوص کودکان و نوجوانان که در سن رشد هستند آسیب جدی می رساند و باعث بروز برخی اختلالات بدنی در آنها می شود. چاقی، بیماری های قلبی عروقی و انواع آلرژی ها به مواد افزودنی مانند رنگ و طعم ها از عوارض استفاده بیش از حد چنین مواد خوراکی است.
هشداری برای جوانان
سعی کنید تا آنجا که می توانید مصرف سوسیس، کالباس و غذاهای آماده را کم کنید و تنها گاهی اوقات برای ایجاد تنوع مثلا ماهی یک بار به سراغ چنین غذاهایی بروید. با نخوردن خوراکی هایی مانند سوسیس و کالباس که در غذاهای آماده نیز استفاده می شود، در واقع سلامتی بدن تان را تضمین می کنید. متاسفانه بررسی های اخیر نشان می دهد که امروزه قشر جوان جامعه بیشترین وعده های غذایی شان را با فست فود ها و ساندویچ های آماده پر می کنند به همین دلیل میزان بیماری های قلبی در افراد جامعه مخصوصا جوانان زودتر بروز می کند.
استانداردها را انتخاب کنید
محصولات کارخانه هایی که دارای مهر استاندارد از سوی اداره بهداشت هستند، هرچند وقت یک بار توسط مسوولان این سازمان مورد نمونه برداری و آزمایش قرار می گیرند و روند تهیه محصولات کنترل می شود. اما برخی از تولیدکنندگان، سوسیس و کالباس را به صورت زیرپله ای و بدون رعایت نکات بهداشتی در مراحل تولید و مواد مورد نیاز تهیه می کنند و متاسفانه چنین موادی در بعضی فروشگاه ها به فروش می رسد. باید توجه داشته باشید که ترکیبات این مواد خوراکی به هیچ عنوان مورد اطمینان نیستند بنابراین به تمام خانواده ها توصیه می کنیم که هرچقدر کمتر از سوسیس و کالباس استفاده کنند برای سلامتی شان بهتر است. این موضوع به ویژه در مورد کودکان و نوجوانان در حال رشد اهمیت دارد.
هوشیار باشید
سعی کنید سفره پربرکت خانواده را به شکلی سالم نگه دارید و تا آنجا که می توانید از روش تغذیه مدرن دوری کنید. انتخاب مرتب رستوران برای صرف غذا اشتباه بزرگی است که بسیاری از خانواده ها آن را مرتکب می شوند بدون اینکه از خطرات احتمالی آن باخبر باشند.
