وقتی تجمل گرایی در میان خانواده ها موج می‌زند
فاطمه فرهمند خصال کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در خصوص بارداری های پرهزینه و سیسمونی های گران قیمت بیان کرد: امروزه فرهنگ تجمل گرایی (خودنمایی) شیوع سرسام آوری پیدا کرده است که این مسئله سبب بروز بسیاری از مشکلات در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و روابط بین فردی شده است.
وی اظهار داشت: این بسیار پسندیده است که افراد به بهترین شکل از زندگی لذت ببرند و درآمد خود را صرف زندگی بهینه کنند. طبق فرمایش حضرت علی (ع) از افتخارات مرد این است که اسباب آرامش و راحتی خانواده اش را فراهم کند ولی اینکه درآمد افراد تنها برای خرید لوازم لوکس و تجملی یا کالاهایی شود که فاقد کاربرد هستند یا به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند، از منظر روان شناختی، صدمات بسیاری را در حوزه روابط بین فردی ایجاد می کند و سبب بروز اختلافات خانوادگی می شود.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با اشاره به صدمات تجمل گرایی در بین زوجین جوان، عنوان کرد: چه بسیار هستند خانواده هایی که فقط به خاطر کمبود درآمد و نداشتن امکانات مالی کافی برای به رخ کشیدن و خودنمایی دارایی هایشان از هم پاشیده شده اند.
وی ادامه داد: آسیب شناسی این موضوع از این نظر اهمیت پیدا می کند که داشتن خصوصیات بیمارگونه در این افراد منجر به بروز اختلافات زناشویی و خانوادگی در حیطه روابط بین فردی می شود.
وقتی چشم و هم‌چشمی ریشه درخت خانواده را می‌خشکاند
فرهمند خصال با بیان اینکه گرایش افراد به تجمل گرایی یکی از دلایل بروز طلاق های رسمی امروزی است، افزود: از دیدگاه روان شناختی این پدیده را از چند بعد می توان مورد بررسی قرار داد که یکی از این ابعاد جنبه بیماری شناختی، تربیتی، فرهنگی و اجتماعی آن است.
وی درباره جنبه بیماری شناختی، تربیتی، فرهنگی و اجتماعی این مسئله عنوان کرد: در این دیدگاه، این پدیده می تواند ریشه در اختلالات روحی و روانی مانند اختلالات شخصیت داشته باشد، به طوری که افرادی که دارای اختلال شخصیت نمایشی هستند، ویژگی های بارز نمایشگری در این اشخاص چه در بعد رفتاری و چه در حیطه شناختی قابل شناسایی به وسیله متخصصان است.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی اضافه کرد: افراد دارای این شخصیت عموماً دنیا را صحنه نمایش فرض می کنند که باید به هر شکلی در آن نقش اول را ایفا کنند. این اشخاص اگر نتوانند کانون توجه یا مورد تایید و تحسین دیگران واقع شوند، حس تندخویی در آن ها شکل می گیرد و سایرین را ملامت می کنند و با دادن القاب ناشایست و زدن تهمت های ناروا شأن و منزلت طرف مقابل را زیر سوال می برند.
گرایش شدید این افراد به تجمل گرایی
وی تاکید کرد: اشخاص دارای اختلال شخصیت نمایشی برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران و گرفتن تایید، توجه و تحسین آنها دست به هر کاری از قبیل تهیه لباس های پر زرق و برق، بکارگیری کلمات تملق‌آمیز و فاقد احساس واقعی می زنند.
شکل گیری این اختلال از دوران کودکی
این کارشناس ارشد روان شناسی بالینی در خصوص ریشه بروز این بیماری تصریح کرد: ریشه این اختلال به نحوه فرزندپروری والدین بر می گردد.
وی توضیح داد: والدینی که مسئولانه از کودک مراقبت نمی کنند و به طور کامل نیازهای رشدی فرزندشان مانند نیاز به توجه را برآورده نمی کنند، به احتمال زیاد باعث شکل گیری شخصیت بیمارگونه در کودک می شوند. این گروه از کودکان به دلیل که دچار کمبود توجه کافی از سوی والدین شده‌اند، دست به کارهایی می زنند که توجه کافی را از محیط پیرامون خود دریافت کنند.
نقش این 2 جنبه فرزندپروری در رشد شناختی و هیجانی کودک
فرهمند خصال یادآور شد: از دست دادن یا خشونت پدر و الگوگیری کودک از مادر دارای اختلال شخصیت نمایشی می تواند دلیل دیگر بروز چنین ویژگی هایی باشد. همچنین 2 جنبه مهم فرزندپروری (پاسخ دهی و میزان توقع والدین) در رشد شناختی و هیجانی کودک تاثیرگذار است.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در خصوص جنبه پاسخ دهی اظهار داشت: این جنبه به این موضوع اشاره دارد که والدین برای تامین نیازهای کودک اعم از نیازهای فیزیولوژیک (فیزیکی) و روانی چقدر رفتار خود را متناسب با فرزندشان تغییر می دهند و میزان هیجانات مثبت و فعالیت های مشترکی که کودک با والدینش انجام می دهد چقدر است که این پذیرش و توجه یابی یا بی اعتنایی و توجه نکردن می تواند یکی از علل شکل گیری شخصیت سالم یا بیمار در کودک باشد.
فرهمندخصال با اشاره به میزان توقع والدین عنوان کرد: برخی از والدین برای کودکشان چارچوب تعیین می کنند و همواره انتظار دارند که فرزندشان مطابق میل آن ها رفتار کند. همچنین برخی از والدین کمتر رفتار کودک را تحت تاثیر قرار می دهند و کم توقع هستند. طبق بررسی های روان شناسان مشخص شده است که نحوه تعامل والدین با کودک و یادگیری هایی که از طریق شرطی شدن کودک یا مشاهده رفتار دیگران در طفل حاصل می شود، نقش موثری در روند شکل گیری شخصیت کودک در آینده دارد. بنابراین افرادی که دارای اختلال شخصیت نمایشی هستند معمولا یکی از والدینشان به این اختلال دچار است.
تجمل گرایی از دیدگاه جامعه شناختی
لاله شهیدی دکتری روان شناسی عمومی و مشاور نوجوان و خانواده در بررسی علل تجمل گرایی از دید جامعه شناسی برای تهیه سیسمونی های گران قیمت عنوان کرد: فشار مالی ناشی از خرید این لوازم سبب به وجود آمدن استرس در زنان باردار (مادران آینده) می شود که این اضطراب ریشه اصلی بسیاری از ناراحتی های روحی و روانی و حتی آسیب های اجتماعی محسوب می شود.
وی تاکید کرد: گرایش شدید خانواده ها و به خصوص زوجین جوان می تواند ناشی از فقر فرهنگی باشد که رفع این مشکل نیاز به فرهنگ سازی دارد ولی متاسفانه به دلیل اینکه فرهنگ سازی مغفول مانده است، روز به روز بر تعداد این مشکلات فرهنگی افزوده می شود.
این مشاور نوجوان و خانواده تصریح کرد: مراسم سیسمونی در گذشته به این صورت بود که صبح یا عصر اقوام و زنان فامیل برای اهدای هدایای خود که اغلب لباسی برای کودک بود، نزد خانواده می‌رفتند ولی امروزه این مراسم به جشن های اشرافی و تجملاتی تبدیل شده است که خانواده ها را متحمل مخارج سنگینی می کند.
شهیدی یادآور شد: آسیبی که از ناحیه این تجمل گرایی به نوزادی که هنوز به دنیا نیامده است، وارد می شود این است که والدین با این رفتار خود به طور غیر مستقیم تجمل گرایی را از همان دوران کودکی به فرزندشان آموزش می دهند.
بنابراین باید اعضای خانواده و به خصوص بزرگترها با قبول نکردن خواسته های فرزندشان مثل گذشته سیسمونی های ساده تهیه کنند و این فرهنگ را در جامعه ترویج دهند که خرید کردن وسیله ای برای خودنمایی و عقب ماندن از دیگران نیست بلکه تنها امری برای برطرف کردن نیازهای لازم و ضروری به شمار می آید.
منبع: باشگاه خبرنگاران