تندرستی و سلامت بدن ، مسئله ای نیست که طی یک یا دو سال به وجود آید ، بلکه باید در دراز مدت آن را در نظر داشت. یکی از مهم ترین فاکتور های سلامتی در افراد ، دوران کودکی و شیرخوارگی آنهاست و میزان شیری که استفاده کرده اند.
تندرستی یکی از نعمت های بزرگ پروردگار است که زندگی بدون آن لذتی ندارد؛ برای بهره مند شدن از این نعمت بی مانند، علاوه بر رعایت موازین بهداشتی، باید در طول زندگی از یک تغذیه صحیح و مناسب برخوردار بود.
از آنجاکه مرحله کودکی (که تا حدودی دوران شکل گیری شخصیت و رشد جسمی و روانی است)، برای تامین سلامتی انسان در تمام زندگی اهمیت استثنایی دارد و دوران شیرخواری نیز حساس ترین مرحله از مراحل رشد و تکامل کودک است لذا در این برهه از زندگی باید توجه بیشتری به مراقبت از تغذیه و سلامت کودک داشت.
بعد از تولد سریعترین مرحله رشد، دوران شیرخواری است و حضرت علی(ع) در این خصوص فرموده اند:”برای طفل شیرخوار، هیچ شیری مبارکتر از شیر مادرش نیست.”
تحقیقات نشان می دهد کسانی که دوران کودکی را با برخورداری از نعمت گرانقدر شیر مادر سپری کرده اند، در دوران سالمندی به مراتب کمتر از افرادی که دوران شیرخوارگی آنها با محرومیت از شیر مادر طی شده است، به بیماری های قلبی عروقی گرفتار می شوند.
ترکیب شیر مادر از هنگام تولد تا پایان دوره شیرخواری به تناسب نیاز کودک، اندک اندک تغییر می کند و همین مسئله سبب می شود همواره کودک از مطمئن ترین و مناسب ترین تغذیه بهره مند باشد.
شیر مادر از لحظه تولد تا پایان شش ماهگی می تواند به تنهایی تمام نیازهای غذایی شیرخوار را که برای رشد طبیعی او لازم است، تامین نماید.
سلولهای زنده و عوامل مختلف ضد میکروبی موجود در شیر مادر( که با غلظت بیشتر در آغوز وجود دارد) می توانند باکتریها، ویروسها و انگلها را از بین ببرند و در نتیجه احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونت ها، به خصوص عفونتهای گوارشی و تنفسی و گوش میانی کاهش دهند؛ حتی در صورت ابتلا به بیماری، شدت و احتمال مرگ و میر ناشی از آن در نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند، به مراتب کمتر از سایر شیرخواران است.
میزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع آلرژی در شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می کنند، بسیار کمتر است؛ از این رو در خانواده هایی که یکی از اعضا به خصوص پدر یا مادر مبتلا به نوعی بیماری آلرژیک هستند، تغذیه با شیر مادر باید تغذیه انتخابی باشد و استفاده از هرنوع شیر دیگر، زیان آور و زمینه ساز ایجاد آلرژی در دورانهای بعدی زندگی خواهد بود.
چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از دیگر انواع شیرها هضم و جذب می شود؛ به همین دلیل دل دردهای قلنجی، جمع شدن گاز، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتئین در این شیرخواران کمتر مشاهده می شود.
چربی شیر مادر در شروع هربار شیردهی کمتر است و سپس میزان آن به تدریج افزایش می یابد. این تغییرات کمک بزرگی به سیر نگه داشتن شیرخوار و وزن گیری او می کند. به سبب وجود چربی بیشتر در شیر انتهایی هربار شیردهی، شیرخوار به طور کامل سیر شده، پرخوری نمی کند و در نتیجه کمتر چاق می شود. چاقی این دوران در شیرخوارانی که به طور مصنوعی تغذیه می شوند، زمینه ساز عوارض قلبی عروقی، موضعی و بیماری قند در بزرگسالی است.
شیر مادر به تنهایی تا یک سوم انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کودک در سال دوم زندگی را تامین می کند پس بهتر است تا پایان دو سالگی از شیر مادر همراه با غذای خانواده استفاده شود.
میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به اندازه ای است که به کلیه های تکامل نیافته نوزاد صدمه وارد نمی کند و دارای درجه حرارت مناسب، عاری از آلودگی میکروبی و در دسترس شیرخوار می باشد.
بر اساس نظر کارشناسان، تغذیه با شیر مادر رابطه عاطفی بین مادر و فرزند را افزایش می دهد. تماس و توجه مادر به شیرخوار در هنگام شیر دادن اثر مطلوبی بر رشد روانی و عاطفی شیرخوار دارد؛ تا حدی که کودکان تغذیه شده با شیر مادر در دوران بلوغ نیز از امنیت روانی بیشتری برخوردارند.
تماس پوستی مادر و نوزاد در گرم نگه داشتن و بهبود رشد و تکامل نوزادان نارس و بیمار نقش حیاتی دارد.
اسهال در شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند به مراتب کمتر است.
شیرخوار، کلسیم شیر مادر را به سبب نسبت متناسب کلسیم و فسفر آن، بهتر از شیر مصنوعی جذب می کند و بر این اساس کمبود کلسیم در تغذیه با شیر مادر کمتر گزارش شده است.
نوزانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از پستانک و تغذیه مصنوعی و پوسیدگی دندانها می شوند.
بهره هوشی شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، بالاتر از شیرخوارانی است که به صورت مصنوعی تغذیه می شوند.
علاوه بر مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزادان، مادران نیز از تغذیه شیرخواران خود سود می برند.
بهبود شرایط عاطفی، تناسب اندام، رفع مشکلات جسمانی دوران بارداری از جمله مزایای تغذیه با شیر مادر برای مادران است.
بر اساس اطلاعات بالا متوجه می شویم، تغذیه با شیر مادر نه تنها سلامت جسم کودک را تضمین می کند بلکه اگر به نکات مهم در خصوص رابطه مادر و نوزاد توجه شود، نوزاد از لحاظ روحی مشکلی نخواهد داشت و در آینده با مشکلات کمتری مواجه می گردد؛ علاوه بر این مادر نیز از مزایایی همچون مزایای نزاد خود بهره مند خواهد شد و به همین دلیل است که پیامبر اسلام(ص) فرموده اند:”اجر پاسدار و مجاهد در راه خدا برای مادری است که کودکش را خودش شیر می دهد.”
منبع : آفتاب
