بیماری ام اس چه تاثیراتی ممکن است در بینایی فرد، بگذارد؟ بیشتر پژوهشگران اعتقاد دارند که اگر بیماری از کم شدن بینایی خود شکایت داشت، باید میزان سطح یک ویتامینی در بدن آنها کنترل شود به نام ویتامین B12. زیرا علائم کمبود این ویتامین و ام اس تقریبا مشابه است.
دکتر احمد شجاعی، با اشاره به اینکه مشکل چشمی در بسیاری از بیماران (MS) اولین علامت است، گفت: شروع ناگهانی دوبینی، تمرکز ضعیف، درد چشم یا تاری دید می‌تواند فرد را وحشت زده کند. آگاهی از این مطلب که بینایی وی ممکن است مختل شود نیز برای بسیاری از بیماران اضطراب‌آور است.
وی افزود: خوشبختانه پیش آگهی برای بهبودی بسیاری از مشکلات چشمی همراه با MS خوب است. اگر مشکل بینایی باقی بماند و کاهش بینائی مادام‌العمر ایجاد شود، تجهیزات و منابعی وجود دارند که می‌تواند به بیماران در جهت تطابق با وضعیت‌شان کمک کنند. نابینائی کامل هم می‌تواند اتفاق افتد و لیکن بسیار نادر است.
شجاعی با تاکید بر اینکه اکثر مبتلایان نیازمند آن هستند که با تغییرات دائمی‌شان تطابق یابند، گفت: مبتلایان به MS نیز ممکن است مانند بسیاری از افراد به دلایل دیگر افت بینایی داشته باشند، لذا مراقبت منظم از چشم‌ها و معاینه با فواصل زمانی مشخص برای تمامی افراد پیشنهاد می‌شود.
این جراح و متخصص چشم گفت: التهاب عصب بینائی شایع‌ترین اختلال بینائی در این بیماران است. دوبینی و حرکات غیرارادی چشم‌ها دو مشکل دیگر هستند. حرکات غیر ارادی چشم‌ها و دوبینی با التهاب محدوده‌ای از مغز که کنترل حرکات چشم را بر عهده دارد، مرتبط است. اما التهاب عصب بینائی با این مشکل ارتباطی ندارد و جداگانه اتفاق می‌افتد.
شجاعی گفت: علائم التهاب عصب بینائی به صورت دوبینی، محدودشدن دید رنگی، درد در هنگام حرکات ارادی چشم، دیدن لکه‌های سیاه در جلوی چشم و از دست دادن حساسیت تمرکز روی اشیاء بروز می‌کند. این علائم ممکن است در طی روزها تا هفته‌های اول بدتر شود و بعد از آن به تدریج بهبود یابند.
وی افزود: بعضی افراد در طی یک ماه بهبود می‌یابند ولی رفع مشکل در برخی دیگر از بیماران حتی ممکن است تا یکسال هم به طول انجامد. دید برخی افراد به طور مجدد به حالت قبلی یا نزدیک به قبل باز می‌گردد. هرچند کیفیت بینائی آنان مانند دید رنگی، درک عمق و حساسیت تمرکز بعد از حادثه التهاب عصب بینائی ممکن است کاهش یابد.
این جراح و متخصص چشم یادآور شد: دوش آب گرم، تمرینات ورزشی، سرماخوردگی و تب ممکن است علائم محدود شدن دید رنگی، تاری دید و دیگر مشکلات را تشدید کند. فیبرهای عصبی که غلاف میلین آنها از بین رفته یا در حال بهبودی هستند، به درجه حرارت بالا حساسند. علائم مرتبط با حرارت زمانی با استفاده از کیسه یخ یا داروی تب‌بر یا پوشیدن لباس خشک و قرار گرفتن در مقابل پنکه یا کولر و سرد شدن بدن فرد، بهتر می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: باید به این نکته توجه شود که بروز یا تشدید علائم به این معنی نیست که یک حمله جدید MS در فرد اتفاق افتاده بلکه اگر علائم بیش از یک روز باقی ماند و با کاهش درجه حرارت بدن، علائم بهتر نشد؛ ضروری است که بیمار با پزشک خود تماس گیرد.
شجاعی گفت: حرکات غیرارادی چشم‌ها، بینائی را به طرق مختلف از جمله دیدن اشیاء به اشکال مختلف و متحرک بودن دنیای اطراف نشان دهد. حرکات غیرارادی چشم‌ها می‌تواند افقی یا عمودی، در یک چشم یا هر دو باشد و به طور مشخص موجب افت بینائی عمومی و اغلب عدم تعادل شود. دوبینی، بینایی را با دیدن دوتایی اشیاء مختل می‌کند. از آنجا که دیدن دوتایی اشیاء می‌تواند حس تعادل فضایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد، دوبینی نیز ممکن است با تعادل فرد مداخله داشته باشد.
این جراح و متخصص چشم با بیان اینکه درمان برای حمله اولیه دوبینی، حرکات غیرارادی چشم‌ها یا التهاب عصب بینائی مشابه است، گفت: هر سه اختلال فوق بویژه التهاب عصب بینائی ممکن است خودبخود متوقف شود، اما ثابت شده که استفاده سریع از داروهای استروئیدی موثر است و اختلال بینائی ایجاد شده در اثر التهاب عصب بینائی، چون در اثر تخریب عصب بینائی است با عینک بهبود نمی‌یابد.
وی گفت: مهم‌ترین سؤالی که در مورد فرد جدیدی که به اولین حمله التهاب عصب بینائی دچار می‌شود، این است که داروی استروئیدی دریافت کند یا اینکه منتظر بروز علایم MS باشد؟ بیشتر پاسخ‌ها درباره درمان موافق با تزریق استیروئید به صورت وریدی، علائم چشمی تا حدود زیادی بهبود می‌یابد و ایجاد MS نیز به تاخیر افتاده است.
شجاعی افزود: محققان معتقدند که تجویز کورتیکواستروئید وریدی هنگام اولین حمله التهاب عصب بینایی؛ اثر کوتاه مدتی در تاخیر ایجاد دومین حمله MS دارد و به نظر می‌رسد که از یک تزریق وریدی استروئید فواید دراز مدت حاصل نمی‌شود و مطالعات نشان داده است بهبودی افرادی که با استروئید خوراکی درمان می‌شوند، به دلیل عدم رعایت مصرف صحیح دارو، مشابه افرادی هستند که درمان نمی‌شوند، زیرا دیده شده که استروئید خوراکی به طور آشکاری خطر عود را افزایش می‌دهد.
وی تصریح کرد: اگر علائم اولیه التهاب عصب بینایی خفیف باشد و MRI نیز نتواند هیچ ضایعه‌ای مرتبط با MS را نشان دهد، پزشک ممکن است تصمیم گیرد که اجازه دهد اختلال خودبخود بهبود یابد و این یک حقیقت است که حمله‌های التهاب عصب بینائی باعلائم خفیف ممکن است بدون درمان رها شوند اما علائم شدیدی که با فعالیت‌های روزانه تداخل دارند، به طور معمول با دوز بالای استروئید درمان می‌شود.
شجاعی گفت: تزریق داخل وریدی ایمونوگلوبین جی (IVIG) درمانی‌گران و تجربی است و ممکن است یک گزینه برای افرادی باشد که قادر نیستند داروی استروئیدی دریافت کنند. در این مورد نیز پژوهش‌ها، نشان داده که (IVIG) برای مبتلایان به MS که دیابت دارند، حالت سرخوشی یا افسردگی ایجاد می‌کند. هر چند اطلاعات کمی در مورد مؤثر بودن درمان‌های تکمیلی برای مشکلات بینایی وجود دارد، اما گزارش‌ها حاکی از این است که به دلیل وابستگی عصب بینایی به ویتامین B12 و فولیک اسید، تجویز ویتامین B12 در طی حمله التهاب عصب بینایی تأثیرات مثبتی داشته است.
وی گفت: پژوهشگران معتقدند افرادی که با کاهش بینایی مراجعه می‌کنند؛ باید سطح خونی ویتامین B12 آنان کنترل شود. زیرا کمبود آن می‌تواند علائم مشابه MS را ایجاد کند.
شجاعی گفت: درمان اولیه برای دوبینی و حرکات غیر ارادی چشم همانی است که برای التهاب عصب بینایی انجام می‌شود. دوبینی مقاوم را می‌توان با استفاده از وسایل کمکی مانند تعبیه منشورهای لنز یا جراحی عضلات چشمی برای هم ایستا شدن مجدد چشم‌ها کمک کرد و اگر این درمان‌ها موثر نبود، می‌توان برای رفع دوبینی، روی یکی از چشم‌ها را بست و تفاوتی ندارد که روی کدام یک از چشم‌ها پوشیده شود.
این جراح و متخصص چشم تصریح کرد: بستن یک چشم به هیچ وجه روی بینایی تأثیر نمی‌گذارد و درمان را نیز به تاخیر نمی‌اندازد. درمان حرکات غیرارادی چشم‌ها بسیار مشکل‌تر است. داروهای مورد استفاده در حرکات غیرارادی پیشرونده مثل داروهای ضد تشنج یا شل‌کننده‌های عضلات ممکن است خوب عمل نکنند. جراحی نیز اغلب برای آن پیشنهاد نمی‌شود و باید روی وسائل بینایی کار کرد.
وی گفت: به رغم مشکل درمان در اختلالات دوبینی و حرکات غیرارادی چشم‌ها؛ هر دو این عوارض ممکن است به خودی خود قطع شود. علاوه بر آن سرانجام مغز یاد می‌گیرد که این تصاویر متحرک و نقاط تیره را با دید طبیعی جایگزین کند.
شجاعی یادآور شد: هرچند دورنمای درمان مشکلات چشمی بیماران MS نسبتا خوب است، اما باقی بودن مشکلات مدت زمانی طول می‌کشد. اگر بیماری در چنین موقعیتی قرار دارد، متخصص کم بینایی می‌تواند دلیل از دست دادن بینایی را تجزیه و تحلیل کند و به وی کمک کند تا حداکثر دید ممکن را با وضعیت موجود داشته باشد.
منبع: خبرپو
