ضایعاتی که در سیگنال های ارسالی از مغز به ریه ها اختلال ایجاد می کنند، می توانند موجب شکل گیری شرایطی شوند که به نام آپنه خواب شناخته می شود، که در این حالت تنفس به طور مکرر متوقف و دوباره از سر گرفته می شود.

در میان بسیاری از عوارض جانبی احتمالی بیماری ام‌اس، کاهش توانایی در بازدم کامل و قدرت سرفه برای پاکسازی ترشحات یا غذا از مسیر هوایی یکی از مهم‌ترین موارد محسوب می شود. پیامد جدی این تغییرات خطر ابتلا به عفونت های تنفسی مانند ذات الریه است. تغییرات در عملکرد ریه می تواند موجب خستگی شما نیز شود زیرا برای تنفس و تامین اکسیژن مورد نیاز بدن باید هر چه سخت‌تر کار کنید.

ام‌اس چگونه ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد؟

بیماری ام‌اس به روش های مختلف می تواند موجب شکل گیری مشکلات تنفسی شود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

*ضایعات در مغز با پیشرفت ام‌اس

ضایعات در مغز و ستون فقرات می توانند تقریبا هر جنبه ای از عملکرد جسمی شما را تحت تاثیر قرار دهند. ضایعات مغزی می توانند عملکرد ریه ها را تغییر دهند. ضایعاتی که در سیگنال های ارسالی از مغز به ریه ها اختلال ایجاد می کنند، می توانند موجب شکل گیری شرایطی شوند که به نام آپنه خواب شناخته می شود، که در این حالت تنفس به طور مکرر متوقف و دوباره از سر گرفته می شود. نشانه های آپنه خواب مرکزی شامل بیدار شدن از خواب به طور ناگهانی با تنگی نفس، تنگی نفس، بی خوابی، خواب آلودگی روزانه، و درد در ناحیه سینه هنگام شب می شوند.

اگر عضلاتی که در حالت عادی مسیر هوایی را باز نگه می دارند به علت ضایعات مغزی شل شوند، شکلی شایع از آپنه خواب که در آن مسیر هوایی بالایی به طور متناوب مسدود می شود، می تواند در افراد مبتلا به ام‌اس رخ دهد. آپنه انسدادی نیز با خروپف مرتبط است.

*ضایعات ستون فقرات

ضایعات ستون فقرات می توانند توانایی فرد در ورود و خروج هوا به ریه ها را محدود سازد. یک ضایعه در ستون فقرات گردنی احساس «آغوش ام‌اس» را ایجاد می کند که می تواند احساس تنگی نفس را موجب شود. آغوش ام‌اس به واسطه اسپاسم در عضلات بین دنده ای، عضلات کوچک بین دنده ها، شکل می گیرد.

*ضعف و اسپاسم عضلانی

ضعف می تواند تنفس را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که عضلاتی که به دم و بازدم کمک می کنند، ضعیف می شوند، فرد قادر نخواهد بود تا به میزان کافی عمیق تنفس کند و اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند. اسپاسم در آن عضلات به شکل گیری مشکل منجر می شود.

*دارو

یکی از عوارض جانبی داروی اصلاح کننده بیماری ام‌اس به نام جیلنیا (فینگولیمود) کاهش در عملکرد ریه است. برخی انواع دارو، مانند آرام بخش ها، شل کننده های عضلانی، و مواد مخدر نیز می توانند تنفس را کند یا کاهش دهند.

چه کاری می توانید انجام دهید؟

اگر قادر نیستید به صورت عادی سرفه کنید یا احساس تنگی نفس، سرگیجه، یا حتی غش و ضعف دارید، این نشانه ها را به عنوان بخشی قابل انتظار از زندگی با ام‌اس در نظر نگیرید. در ادامه اقداماتی در راستای مدیریت مشکل و پیشگیری از وخیم‌تر شدن آن ارائه می شود.

به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک درباره نشانه هایی که دارید پرسش می کند و یک معاینه جسمانی برای یافتن دلیل مشکل انجام می دهد. ممکن است پزشک آزمایش هایی برای بررسی عملکرد ریه انجام دهد یا شما را به یک متخصص ریه ارجاع دهد تا آزمایش های عملکرد ریوی انجام شوند.

آزمایش های عملکرد ریه بدون درد و غیر تهاجمی هستند و به پزشک شما اجازه می دهند تا میزان هوایی که به ریه ها وارد و خارج می شود، میزان نیرویی که می توانید پس از دم عمل بازدم را انجام دهید، و این که با چه نیرویی می توانید هوا را از ریه های خود خارج کنید را بررسی کند.

در توانبخشی ریوی شرکت کنید. با توجه به دلیل مشکلات تنفسی، پزشک ممکن است شما را برای توانبخشی ریوی ارجاع دهد که در آنجا ورزش ها و تکنیک های بهبود تنفس را فرا خواهید گرفت. ممکن است از شما خواسته شود چند دقیقه در روز را به کار با یک ابزار دستی اختصاص دهید تا عضلات تنفسی خود را تقویت کرده و حجم ریه ها را افزایش دهید. همچنین، ممکن است با یک درمانگر جسمانی یا متخصص توانبخشی ریوی روی ورزش هایی برای تقویت نیمه بالایی بدن خود کار کنید.

دستیابی به وزن سالم را هدف قرار دهید. اضافه وزن و کلفتی گردن می تواند به آپنه خواب منجر شود.

سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن برای افراد عادی نیز مضر است و ضرر آن برای افراد مبتلا به ام‌اس می تواند بیشتر باشد. سیگار کشیدن ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر به ام‌اس مبتلا هستید و سیگار نیز می کشید، تنها فشاری که روی ریه ها وارد می شود را افزایش می دهید.

در صورت تجویز از اکسیژن استفاده کنید. اکسیژن مکمل به ندرت برای افراد مبتلا به ام‌اس نیاز است، مگر آن که به بیماری دیگری مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) مبتلا باشید که ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. اما اگر اکسیژن برای شما تجویز شده است، استفاده از آن می تواند به شکل گیری احساسی بهتر در شما و عملکرد بهتر ریه ها کمک کند.

عصر ایران