سلامتی در طول زندگی مسئله ای نیست که بتوان در مدت زمان کوتاهی به آن دست یافت بلکه نیاز به مدت زمان طولانی و همچنین استفاده از روش های مختلف دارد. تغذیه ی مناسب باید از همان دوران کودکی برای فرد فراهم باشد.
بیشتر پزشکان اطفال و انجمن ترویج تغذیه با شیرمادر، عقیده دارند که برعکس سال اول که توصیه می شود تغذیه با شیرمادر مقدم بر غذای کمکی باشد، در سال دوم زندگی با توجه به اهمیت بیشتر غذاهای جامد، تا حدامکان باید شیرمادر بعد از غذا به کودک داده شود…
دفعات تغذیه کودک هم (به غیر از شیرمادر) هنوز باید مانند سال اول ۵ تا ۶ بار در روز باشد. این توصیه ها، موفقیت شما را در تغذیه شیرخوارتان تضمین می کند:
۱) بین ۱ تا ۵/۱ سالگی، زمان تغییر تغذیه کودک از غذاهای کمکی به غذاهای سفره خانواده است. نباید در این کار تعلل کنید.
۲) توصیه می شود تا ۱۸ ماهگی باتوجه به تحمل کودک و به تدریج، غذاهای سال اول زندگی به سفره خانواده تبدیل شود. بهتر است با حوصله و صبر کودک را با مواد غذایی جدید در سفره و خانواده آشنا کنید.
۳) اگر شروع غذا یکباره باشد و از آنچه در سفره خانواده وجود دارد به کودک داده شود، پذیرش و هضم آن برای او مشکل می شود، بنابراین ابتدا باید تغییراتی در غذا داد مثلا در سفره خانواده اگر برنج (پلو) به صورت کته یا کاملا نرم شده نیست، می توان آن را با پشت قاشق و کمی آب خورش، نرم و له کرد یا اگر خوراک سیب زمینی و گوشت و… وجود دارد، کمی نان را در آب خوراک نرم کرد و همراه با گوشت و سیب زمینی که با پشت قاشق له و نرم شده است، به کودک داد.
۴) سفیده تخم مرغ را می توان همان طور که خوردن زرده را شروع کرده است، کم کم و کاملا پخته و سفت به مقدار کم به او داد و به تدریج به یک سفیده کامل رساند. به این ترتیب کودک می تواند یک روز در میان یک تخم مرغ کامل به صورت نیمرو، املت یا آبپز بخورد؛ اما هر روز هم می تواند از سفیده تخم مرغ استفاده کند.
۵) از گروه چربی و شیرینی ها نیز باید استفاده کرد. استفاده از این گروه به صورت غنی کردن غذای کودک با روغن نباتی یا کره تا حدی که جای مواد غذایی دیگر را نگیرد الزامی است.
۶) حبوبات، غنی از مواد پروتئینی و املاح هستند که معمولا از اواخر سال اول زندگی به رژیم غذایی کودک اضافه می شوند. در سال دوم نیز به تدریج بر تنوع آن افزوده می شود و به صورت کاملا پخته شده (بعد از خیس کردن و جداکردن پوست آن) همراه با سیب زمینی و روغن زیتون می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
۷) نیاز به کلسیم و پروتئین عمدتا از طریق شیرمادر و ماست پاستوریزه ای که کودک در روز می خورد، تامین می شود.
بیشتر بخوانید: نسخه غذایی برای کودکان دو ساله
۸) فراموش نکنید که هنوز هم معده کودک کوچک است و نباید آن را با آب یا آبمیوه یا میوه پر کرد. آبمیوه در حجم کم به عنوان یک نوشیدنی خنک از میوه های تازه یا از شربت های خانگی بعد از بازی و تقلای کودک در یک روز گرم، بسیارمطبوع و لذت بخش است اما افراط نکنید.
۹) مصرف میوه های مختلف، ۲ تا ۳ بار در روز به مقدار توصیه شده، هم بخشی از نیاز های کودک به ویتامین های A و C را تامین می کند و هم به علت داشتن فیبر، کار دستگاه گوارش را تسهیل خواهد کرد.
۱۰) غذاهای خیلی شیرین یا نوشیدنی در حجم زیاد در فاصله ۲ وعده غذا، باعث کاهش اشتها می شود و ممکن است کودک را از خوردن غذای اصلی بازدارد.
۱۱) در برنامه غذایی کودک ۱ تا ۲ ساله تنقلاتی مثل پفک، چیپس، شکلات و نوشابه جایی ندارد و در صورتی که فعالیت کودک زیاد باشد، استفاده از میان وعده های انرژی زا مانند خرما، کشمش، مربا، کمپوت، ژله، بیسکویت، بستنی پاستوریزه، بادام و پسته بونداده (ولی ریز و پودرشده مخلوط با ماست) به شرطی که جای وعده اصلی غذا را نگیرد، مفید است.
۱۲) کودکان ۱ تا ۲ ساله هنوز هم در معرض خطر خفگی هستند و موادی مانند تکه های سوسیس، دانه انگور، سبزی های خام، فندق، بادام، ذرت بوداده، آبنبات و… نباید در دسترسشان باشد. همچنین وقتی دراز کشیده اند یا در حال دویدن هستند نباید به آنها غذا داد.
۱۳) کودک را هنگام غذاخوردن تنها نگذارید. همیشه یک نفر باید (حتی تا ۳ سالگی) بر غذاخوردن کودک نظارت داشته باشد. فرزندتان را بنشانید و به او غذا بدهید. مراقب جویدن غذا و بلعیدنش باشید. اگر کودک در اتومبیل یا در کالسکه در حال حرکت است، به او غذا ندهید.
۱۴) میوه های آلرژی زا مانند کیوی، خربزه و موادی که هضم آنها مشکل است مثل پوست حبوبات هنوز هم در برنامه غذایی کودک جایی ندارند.
۱۵) در طول سال دوم زندگی، مصرف قطره ویتامین های A و D یا مولتی ویتامین و قطره آهن به همان مقدار قبلی باید ادامه داشته باشد و این تصور که آهن باعث سیاهی دندان ها می شود، نباید مانع مصرف آن شود.
۱۶) همزمان با افزایش دندان های کودک، غلظت و سفتی غذا را بیشتر کنید و غذاهایی به او بدهید که قابل جویدن باشد.
۱۷) هنگام دندان درآوردن اگر برای بی حسی لثه از دارو استفاده می کنید، سعی کنید نزدیک زمان غذا خوردن نباشد چون باعث بی حسی ماهیچه های گلو می شود و بلعیدن غذا را مشکل می کند.
۱۸) تغییرات روز به روز یا ماه به ماه در اشتهای کودک طبیعی است. بعضی از بچه ها بد غذا و سخت گیر و برخی خوش اشتها هستند. تا زمانی که الگوی رشد کودکتان مناسب است، نگران نباشید. همان طور که نادیده گرفتن آنچه کودک می خورد یا نمی خورد، عاقلانه نیست، یکدندگی و تبدیل غذا خوردن به جنگ و جدل هم درست نیست. اگر به نظرتان میزان دریافت انرژی و کالری کودک شما کمتر از قبل یا نامتناسب سنش است طبق راهنمای ضمیمه برنامه ریزی کنید.
بیشتر بخوانید: اصول صحیح از شیر گرفتن شبانه
