5

زعفران یکی از مواد غذایی است که هم خوراکی بوده و هم سمی ، بسیاری بر این باورند که استفاده ی بیش از حد از این چاشنی می تواند تا حد مرگ برای فرد خطرناک باشد ، این گیاه از نظر قیمت نیز ارزش بالایی داشته و گران قیمت می باشد.

در افسانه های یونان آمده که زئوس از همتایان خود می خواسته با زعفران حمام کنند تا نیرو جذب کنند و قدرتشان چند برابر شود! در قدیمی ترین کتاب پزشکی مصریان که به ۱۵۵۰ سال قبل از تولد عیسی مسیح بازمی گردد از زعفران نام برده شده است. برای آنکه بهتر با خواص این گیاه و نحوه استفاده از آن آشنا شوید مطلب زیر را بخوانید…

مهم ترین خواص گزارش شده زعفران از قدیم تا تحقیقات جدید امروز شامل آثار ضددرد، ضدافسردگی، ضدسم، ضدادم، ضدعفونی کننده، ضداسپاسم، ضدنفخ، ضدسرطان، تقویت کننده قوای جنسی، مقوی قلب، خنثی کننده رادیکال های آزاد، معرق، هضم کننده غذا، قاعده آور، خلط آور، کاهش دهنده کلسترول خون، کاهش دهنده پرفشاری خون، مقوی اعصاب، محافظ اعصاب، مسکن، مقوی معده و مقوی رحم است.

ماساژ دادن و مالیدن لثه ها به کمک دم کرده زعفران می تواند دردهای ناشی از رویش دندان و التهاب لثه را در نوزادان تسکین دهد. جالب است بدانید که ژل مخصوص لثه کودکان که بیشتر مادران از آن استفاده می کنند حاوی زعفران است.

زعفران ضدگرفتگی عضلات و نیروبخش است و به طور سنتی برای انقباض ماهیچه های شکمی، گرفتگی ماهیچه ها و دردهای سیکل ماهانه تجویز می شود. تحقیقات نشان داده اند که مصرف این ادویه باعث تحریک احساسات نیز می شود. درواقع مصرف زعفران افزایش جریان خون و گرم شدن بافت ها و تحریک جنسی را به همراه دارد. البته این ادویه خاص، بافت های رحم را نیز تحریک می کند. باید در مصرف آن احتیاط هم کرد چون به دلیل همین خاصیت، مصرف زیاد از حد آن می تواند عوارض ناخوشایندی مانند خون ریزی را به دنبال داشته باشد! طبق تحقیقات جدید در اسپانیا نیز مصرف دائم زعفران به کاهش امراض قلبی کمک می کند. در تحقیقات دیگر نیز آثار کاهش تری گلیسیرید و کلسترول زعفران به اثبات رسیده است. محققان حتی مصرف آن و فوایدش را در افراد افسرده با تاثیرات داروی پروزاک (فلوکستین) مقایسه کرده اند و نتایج یکسانی به دست آورده اند.

 

 

مقدار مجاز مصرف

۱۰ تا ۱۵ عدد از رشته های زعفران که حدود یک دهم گرم وزن دارد برای یک نوبت مصرف مجاز است. مقدار مصرف در یک روز نه در یک نوبت می تواند تا یک گرم باشد ولی مصرف یک گرم آن در یک نوبت ممکن است باعث حالت تهوع و استفراغ شود و مصرف بیشتر از ۵ گرم آن در یک نوبت ممکن است باعث خون ریزی های مختلف به خصوص از رحم، سقط جنین و مرگ شود. حتی زیاده روی در مصرف این ادویه می تواند باعث خون ریزی رحمی، اسهال خونی، بروز خون در ادرار، خون دماغ، خون ریزی کنار لب و چشم، زرد شدن پوست و زرد شدن غشای مخاطی شود. البته حداکثر میزان کشنده زعفران ۲۰ گرم ثبت شده است. به هر حال استفاده از زعفران به هر شکل و در هر فرآورده ای تا روزی یک دهم گرم برای افراد بالغ بلامانع است و درصورتی که هر روز مصرف نشود، می تواند مصرف یک روز آن بیشتر از یک دهم گرم و کمتر از یک گرم باشد.

 

 

بهترین شکل کاربرد

در غذاها یا نوشیدنی ها می توان پودر زعفران را مستقیما مورد استفاده قرار داد یا روی پودر ابتدا کمی آب ولرم افزود و پس از چند دقیقه خیس خوردن، آن را با قاشق کمی هم زد و سپس اضافه کرد. تفاوتی که زعفران با دیگر گیاهان دارد، این است که چون سفت و سخت نیست، نیاز به زمان زیادی ندارد تا مواد و ترکیب های مفیدش از آن خارج شود زیرا بافت های نرم گیاهی زود مواد را از خود خارج می کنند. این ادویه را اگر به طور درسته هم در غذا بریزیم، رنگ و مزه خود را پس می دهد و برای آنکه این روند سریع تر شود، بهتر است زعفران را کمی در آسیاب نرم و آن را مرطوب کنیم. البته برای بهتر پودرشدن زعفران توسط آسیاب های کوچک بهتر است به حدود ۱ تا ۵ گرم زعفران یک یا دو حبه قند اضافه کرد. همچنین می توان زعفران را در هاون های کوچکی که اکثرا از مرمر ساخته شده به طور مستقیم نرم و پودر کرد.

 

 

شرایط نگهداری

برای نگهداری ایده آل، زعفران باید از نور و رطوبت محافظت شود. بهترین ظروف نگهداری زعفران در درجه اول ظروف فلزی و بعد ظروف شیشه ای رنگی است. ظروف پلاستیکی برای نگهداری مناسب نیستند زیرا در مدت کوتاهی اسانس آن کم شده و از مرغوبیت زعفران کاسته می شود. همچنین بهتر است هنگام مصرف به صورت پودر درآید یا پودر آن در زمان کوتاهی مصرف شود چون اسانس از پودر زودتر تبخیر می شود. در ضمن، دم کرده زعفران را می توان در قسمت خنک یخچال تا یک هفته نگه داشت.

 

 

انواع تقلبی

جالب است بدانید زعفران از جمله گیاهانی است که با توجه به قیمت بالای آن متاسفانه گاهی تقلب هایی در آن صورت می گیرد. حتی گاهی دیده شده که به جای زعفران، پودر آجر به مشتری فروخته شده است. یکی از مهم ترین تقلب های زعفران جازدن گل رنگ است. گل رنگ از نظر شکل ظاهری به زعفران شباهت بسیاری دارد ولی از نظر بو و خاصیت با آن متفاوت است. گل رنگ می تواند رنگی شبیه به زعفران تولید کند. به همین دلیل در بسیاری از جاها مانند آمریکا به جای زعفران از آن استفاده می کنند.

 

 

راه تشخیص مرغوبیت

زعفران خوب و خالص را می توان از طریق رنگ و بو تشخیص داد. رنگ زعفران مرغوب، زرد مایل به نارنجی قرمز است. در ضمن زعفران بوی بسیار مطبوع و نافذی دارد به طوری که هر چه بوی زعفران بیشتر باشد، یعنی تازه تر است. نباید فراموش کرد که بوی کم نشانه کهنه بودن زعفران یا خالص نبودن آن است.

طعم و رنگ خوب زعفران به نوع زعفران هم بستگی دارد. در غذا هرچه زعفران غلیظ تر باشد، رنگ آن زرد پررنگ ، زرد مایل به طلایی یا قرمز می شود. هرچه رقیق تر باشد، رنگ آن کمتر می شود. اگر زعفران تازه باشد و دور از گرما، نور آفتاب و رطوبت در ظروف شیشه ای در بسته در شرایط خوب نگهداری شده باشد و از نظر اکولوژیک کشت آن در شرایط آب و هوایی مناسب باشد، مزه و بویش بهتر خواهد بود. فراموش نکنید زعفران های دسته ای مرغوب ترین نوع زعفران هستند و طی روند جابه جایی ممکن است قسمتی از زعفران خرد شود و تنها قسمت پایین آن باقی بماند که از مرغوبیت زعفران و ارزش آن می کاهد.