ویتامین ها از سری مهم ترین موادی هستند که بدن به آنها نیاز دارد مواد معدنی نیز به همان اندازه که ویتامین ها ضروری اند ، ضروری هستند. بسیاری از افراد برای تامین ویتامین های مورد نیاز خود از قرص های مکمل استفاده می کنند در حالی که تمامی ویتامین ها در طبیعت موجود است.
مکمل های غذایی حاوی موادی هستند که در رژیم غذایی افراد استفاده می شوند. این مکمل ها به صورت ویتامین، مواد معدنی، داروهای گیاهی و اسیدهای آمینه طبقه بندی می شود. به تازگی از میان این گروه شاهد مصرف ویتامین ها و موادمعدنی دارویی به طور خودسرانه هستیم و اغلب ما گمان می کنیم هر قدر ویتامین بیشتری به بدن خود برسانیم، خاصیت بیشتر دریافت کرده و بدن مان را در برابر انواع بیماری ها بیمه کرده ایم، غافل از این که این ویتامین ها و املاح همیشه دوست ما باقی نمی مانند و مصرف خودسرانه بدون مشورت پزشک عوارض و بیماری هایی در بدن ما به جای می گذارند که آن ها را از هر میکروبی خطر ناک تر می سازند. دکتر سیدجمال سعید واقفی، رئیس انجمن داروسازان ایران از مضرات مصرف خودسرانه این داروها و نقش هر یک در بدن با شما سخن می گوید، اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که مثل نقل و نبات ویتامین، مصرف می کنید گفت وگوی زیر را از دست ندهید.
همه ویتامین ها در طبیعت هستند
ویتامین ها مجموعه موادی است که هر یک از آن ها در بخشی از بدن به عنوان مکمل فعالیت می کند و اگر ویتامین ها به طور عام به بدن نرسند، بدن دچار مشکل های عدیده ای می شود که تنها در کوتاه مدت قابل درمان با ویتامین های دارویی است و گاه در درازمدت غیرقابل درمان است. خوشبختانه خداوند در تمامی مواد غذایی موجود در طبیعت نوعی از این املاح و ویتامین ها را قرار داده است. انواع ویتامین ها به ۲ گروه بزرگ تقسیم می شوند؛ ویتامین های محلول در آب و ویتامین های محلول در چربی، در نتیجه ویتامین هایی که به این ۲ گروه تقسیم می شوند، از یکی از این ۲ راه به بدن می رسند. طبیعی است که در رده بندی علمی این متخصصان هستند که با توجه به نیاز و کمبود افراد، مصرف انواع مختلف آن را تجویز می کنند.
VITAMIN E
فایده های لبنیات و روغن های گیاهی
ویتامین E یکی از ویتامین های محلول در چربی است و خاصیت آنتی آکسیدان دارد. بنابراین نقش احیا کنندگی در بدن را دارد و برای بدن ضروری است. این ویتامین از بروز تخریب داخل عروق و سکته های قلبی جلوگیری می کند. اثرات آنتی اکسیدان آن از شرایط تخریبی چون پیری، آلودگی هوا، استرس های محیطی، سرطان، بیماری های قلبی، آب مروارید، دیابت و عفونت جلوگیری می کند.
این ویتامین در اغلب مواد غذایی یافت می شود؛ در جگر، خامه، کره و منابع غنی آن در برگ ها و دانه ها و به خصوص روغن های گیاهی موجود است. میزان مورد نیاز روزانه آن در بدن ۷ تا ۹ میلی گرم است. با مصرف روزانه سبوس گندم، آفتابگردان، بادام، ذرت و زیتون می توانید میزان زیادی ویتامین E دریافت کنید.اثرات کمبود آن در اعصاب، عروق و اندام های تولید مثل مشخص می شود، البته ۵ تا ۱۰ سال طول می کشد تا ذخائر بدنی این ویتامین تمام شود، ولی در افرادی که مشکلات هضم و جذب چربی دارند کمبود آن دیده می شود.
با توجه به ذخایر کافی این ویتامین در مواد غذایی نیازی به مصرف کپسول آن نیست و اگر هر روز خودسرانه از این ویتامین استفاده کنیم دچار عوارض کوتاه مدت و بعدها بلند مدت آن می شویم و حتی گزارش مرگ بر اثر مصرف بی حد آن در خارج از کشور گزارش شده است.
مصرف بیش ازحد ویتامین B۳ نیز در بدن سبب زردی، اختلالات کبدی، اسهال و بالا رفتن قند و ضایعات پوستی و انقباضات روده ای، حتی بیماری های قلبی می شود.
VITAMIN B
اگر می خواهید دچار مشکلات خونی نشوید
معمولا ویتامین B۱۲ با ویتامین ب کمپلکس مصرف می شود و اغلب برای افراد بزرگسال و سنین بالای ۵۰ سال برای جلوگیری از ضعف عمومی بدن تجویز می شود. این دارو برای جبران داروهای مصرف شده مانند آنتی بیوتیک ها که سیستم ایمنی بدن را پایین می آورند، تجویز می شود و به هیچ وجه توصیه نمی شود افراد خودسرانه اقدام به تزریق آن کنند. مصرف خودسرانه آن علاوه بر عوارض دیگر می تواند بر خون تاثیر بگذارد و اختلالات خونی را به وجود آورد.
VITAMIN C
چرا باید همیشه میوه بخورید
ویتامین C به خصوص در این فصل در اغلب میوه ها یافت می شود. این ویتامین هم در بافت های گیاهی و هم در بعضی محصولات حیوانی موجود است. غنی ترین منابع ویتامین C در سبزی ها و میوه هاست. گوجه سبز و فلفل سبز که در ۲ نوع تند و شیرین وجود دارد، یکی از غنی ترین ذخائر این ویتامین است. این ویتامین نقش احیا کنندگی دارد و به دلیل وجود آنتی اکسیدان در ترکیبات آن ضدسرطان نیز هست و به صورت پودر، قرص، آمپول موجود است. نوع تزریقی آن در موارد اورژانسی تجویز و مستقیم وارد خون شده و قرص و پودر آن از راه گوارش جذب می شود. مصرف این مکمل یک گرم در روز است و بیش ازحد مصرف مجاز موجب ایجاد کریستال در کلیه شده و فرد دچار سنگ های کلیه می شود و همچنین مصرف مکمل vitc نباید در افرادی که مبتلا به دیابت هستند به دلیل سنگ ساز بودن کلیه این افراد بدون مشورت پزشک صورت بگیرد. زنان باردار و شیرده هم حتما باید با دستور پزشک آن را مصرف کنند. قابل ذکر است که کمبود این ویتامین منجربه بیماری اسکوروی می شود که درصورت درمان نشدن خطر مرگ را به همراه دارد.
اگر توجه کنید داروسازان اغلب داروی کمتری مصرف می کنند زیرا از عوارض آن ها کاملا باخبر هستند.
CALCIUM
زیاده روی برابر با سنگ کلیه
کلسیم از جمله مکمل هایی است که مصرف آن در کشورها شیوع پیدا کرده است درحالی که مصرف کلسیم حتما باید پس از اندازه گیری مقادیر آن در بدن و درصورت کمبود صورت گیرد. کلسیم به صورت روتین و طبیعی در روز به بدن ما می رسد و خوشبختانه کشور ما از لحاظ ذخائر این ماده غنی است، زیرا هم کشوری آفتاب گیر است و هم مصرف سبزی ها و میوه ها نسبت به کشورهای دیگر چه در خانواده های ثروتمند و چه در خانواده های کم درآمد بالاست. لبنیات هم که منبع کلسیم هستند حال اگر دسترسی به شیروماست کم باشد، سبزی ها و میوه ها جبران این کمبود را می کنند و اگر باز از میوه ها کمتر مصرف کنیم، نور آفتاب خود کلسیم را در بدن می سازد. مصرف بیش از حد آن احتمال ایجاد سنگ های کلیوی و مشکلات دیگر را در بدن بالا می برد و باعث تداخل در عملکرد عضلات و بیماری های قلبی می شود. توصیه می شود خانم ها از ۴۰ سال به بالا آزمایش اندازه گیری مقادیر کلسیم را بدهند تا پزشک طبق این آزمایش توصیه به مصرف مکمل دارویی کند.
ZINC PLAS
زیاده ازحد مصرف نکنید
زینک پلاس ترکیبی از روی به اضافه ویتامین های گروه B و C است که اغلب برای پیشگیری از ریزش مو و تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت پوست، مو و ناخن و تقویت رشد جسمی و ذهنی در سنین رشد مصرف می شود. این مکمل یک ملح است در واقع زینک ملح روی است و به دلیل این که روی ترکیب فلز است، افراد از املاح آن استفاده می کنند و برای آن که ترکیب بهتری بگیرید آن را همراه با ویتامین های دیگر مانند ویتامین C ترکیب می کنند. روی نقش مهمی در ساختار بدن دارد که از جمله می توان برای حفظ سلامت پوست، مو و ناخن، بهبود سریع زخم ها، سلامت دستگاه تولیدمثل، کنترل آزادسازی ویتامین ها و هورمون ها و تنظیم متابولیسم و جلوگیری از زخم های معده اشاره کرد. کمبود روی در بدن موجب خستگی، ضعف، کاهش اشتها، ایجاد لکه های روی ناخن و نیز کاهش در قدرت عملکرد حس چشایی و بویایی می شود. در پسرهای جوان موجب تکامل نامناسب غده پروستات و نیز نداشتن رشد و تکامل بیضه ها می شود و در دختران نوجوان موجب بروز اختلالات هورمونی و نیز اختلال در عملکرد تخمدان ها می شود.
غذاهای غنی از پروتئین حاوی مقادیر زیادی روی هستند، گوشت تیره حاوی روی بیشتر نسبت به گوشت های دیگر است، همچنین دیگر منابع غذایی حبوبات و سایر پروتئین های گیاهی است. مصرف خودسرانه این مکمل به صرف زیبایی پوست و مو عوارض زیادی بر سلامت می گذارد و اگر توجه کنید داروسازان اغلب داروی کمتری مصرف می کنند زیرا از عوارض آن ها کاملا باخبر هستند.
در افراد مسن مصرف این مکمل های دارویی به دلیل کاهش اشتها بیشتر صورت می گیرد. یک فرد جوان نسبت به فرد مسن اشتهای بیشتری برای غذا خوردن دارد. فرد مسن با مصرف مقدار اندکی از مواد غذایی سیر می شود و این کاهش اشتها حالت ضعف و بی حالی را در پی دارد، سپس فرد از ذخائر بدنی خود استفاده می کند و دچار لاغری می شود و برای جبران این مسئله به سراغ مکمل ها می رود. پزشکان اغلب به افراد مسن مکمل های دارویی را توصیه می کنند تا کمبود ویتامین های بدن آن ها جبران شود.
OMEGA۳
بدون تجویز پزشک مصرف نکنید
امگا ترکیبی از روغن کبدماهی است و این ترکیب باعث جلوگیری از اکسیداسیون در بدن می شود و برای عروق شریانی و عروق قلبی یک پاک کننده رسوب های داخل خون به شمار می آید و این به این معنی نیست که افراد به دلیل این خواص اقدام به مصرف آن کنند بلکه مصرف آن تنها با چک آپ و آزمایش و طبق نظر پزشک است. در حالت طبیعی بدن افراد این ماده را از موادغذایی به دست می آورد و به خصوص در چربی ها یافت می شود. امگا به صورت کپسول حتی در سوپرمارکت ها به فروش می رسد، ولی مصرف کننده باید آگاه باشد و از خرید خودسرانه آن خودداری کند.
TIPS
۱) مصرف خودسرانه داروهای تقویتی را به حداقل برسانید، زیرا مصرف یک گرم بیشتر از انواع ویتامین ها در بدن منجربه عوارض خطرناکی می شود.
۲) از خرید و مصرف داروهایی که شاهد تبلیغ وسیع آن ها به خصوص در شبکه های ماهواره ای هستیم خودداری کنید، زیرا هرآنچه تبلیغ می شود اساسا دچار نقص است و این تنها شامل دارو نمی شود. اغلب این ویتامین ها با قیمت بسیار ارزان تولید شده و مجاز به مصرف نیستند.
۳) انجام آزمایش و چک آپ های پزشکی برای تشخیص کمبود ویتامین ها و نبود کمبود آن ها در بدن ضروری است همان طور که مصرف بیش ازحد مقادیر تعیین شده ویتامین در بدن باعث بروز مشکل می شود. استفاده نکردن از آن ها درصورت کمبود در بدن نیز ما را با مشکل روبه رو می سازد.
