آگاهی و دانستن اطاعات پایه پزشکی به افراد کمک می کند که با پیشگیری از بیماری ها زندگی سالم و آرامش بخشی را تجربه نمایند اما این آگاهی با مطالعه و بررسی داسنتنی های پزشکی بدست می آید که مفید و کابردی باشد.انسان امروزی در برابر انبوهی از عوامل بیماری‌زا که سبب‌ساز مرگ هستند، قرار دارد. هر روزه با انبوهی از اخبار مواجه می‌شویم که مرگبارترین بیماری‌ها را معرفی می‌کنند. بیماریهای قلبی، سکته مغزی، سرطان‌ها و دیابت تاکنون توانسته‌اند در مقام‌های بالاتر بایستند. شاید اگر بدانید این بیماری‌ها چطور به‌وجود می‌آیند و چطور می‌توان از آنها پیشگیری کرد، به این قاتلان بی‌رحم مجال نداده و شکست‌شان بدهید. • بیماریهای قلبی، مقام اول مرگومیر ایرانیان – علت افزایش بیماریهای قلبی • سکته مغزی دومین عامل مرگومیر در ایران – عوامل ایجاد سکته مغزی – پیشگیری از سکته مغزی • سرطان، سومین عامل مرگ و میر سرطان معده: برخی عفونت‌ها، عوامل ارثی، خوردن غذاهای چرب، چاقی، نمک بیش از حد، ماهی دودی و… جزء عوامل زمینه‌ساز برای سرطان معده هستند. سبک زندگی سالم و دوری از عوامل خطرساز می‌تواند به‌عنوان پیشگیری مطرح شود. افرادی که ریسک فاکتورهای زیادی دارند، با آندوسکوپی‌های دوره‌ای می‌توانند احتمال خطر را کمتر کنند. نوعی عفونت به‌نام هلیکوباکتر پیلوری هم ممکن است به‌عنوان مهم‌ترین عامل سرطان معده درنظر گرفته شود. سرطان سینه: استفاده بیش از حد از قرص‌های ضدبارداری، عدم شیردهی، سن بالای ازدواج، عدم فعالیت و… هم از‌جمله عوامل سبب‌ساز برای سرطان سینه در خانم‌هاست. برای پیشگیری از سرطان سینه باید تمام عوامل سبب‌ساز را در کنترل داشت. با رعایت مسائل مربوط به ازدواج درست و پیشگیری از بارداری، می‌توان تا‌حدی این عوامل را کنترل کرد. ورزش و رژیم غذایی مناسب از‌جمله موارد لازم برای پیشگیری از هر نوع بیماری است. انجام معاینات دوره‌ای توسط پزشک و سونوگرافی از 30سالگی و ماموگرافی سینه از 40سالگی برای تشخیص به‌موقع و درمان ضروری است.
• دیابت، بیماری خاموش – چرا به دیابت مبتلا می شویم؟
نبرد بین بیماری‌ها و انسان‌ها یک نبرد قدیمی است؛ اما آگاهی انسان‌ها سلاح جدیدی است که نیروی بیشتری برای مقابله با این بیماری‌ها در اختیارمان قرار می‌دهد. برای بررسی مرگبارترین بیماری‌ها با دکتر مصطفوی متخصص قلب و عروق، دکتر جامه‌بزرگی متخصص مغز و اعصاب، دکتر نحوی‌جو پزشک و عضو شورای سیاست‌گذاری سلامت و دکتر محمد هاشمی دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم. اگر می‌خواهید مرگبارترین بیماری‌ها را بشناسید و برای دفاع مجهز باشید، این گزارش را از‌دست ندهید.
بررسی‌ها نشان می‌دهد مبتلایان به فشار و چربی خون بالا، مرض‌قند، سیگاری‌ها و افراد کم‌تحرک زودتر از دیگران درمعرض ابتلا به سکته‌های مغزی و قلبی قرار دارند، به‌طوریکه عمده مرگ‌ها در فاصله سنی 30 تا 70سالگی است و اکثر این مرگ‌ها قابل پیشگیری است و با رفتارها و سبک زندگی مردم ارتباط مستقیم دارد.
به علاوه براساس گزارش‌های وزارت بهداشت، سالانه 93هزار سکته قلبی و 43هزار سکته مغزی در کشور اتفاق می‌افتد که می‌توان با تغییر سبک زندگی و اصلاح الگوی غذایی، از تعداد این سکته‌ها کم کرد. طبق آمارها، بیماریهای قلبی اولین عامل مرگومیر ایرانیان است.
دکتر مصطفوی درباره علت بیماریهای قلبی می‌گوید: بیماریهای قلبی مهم‌ترین عامل مرگومیر در ایران است که مهم‌ترین علت آن گرفتگی عروق کرونری قلب و به‌دنبال آن سکته قلبی است. مهم‌ترین عوامل سبب‌ساز گرفتگی رگ‌ها هم فشار‌خون، دیابت، چربی‌خون، مصرف سیگار و سوابق خانوادگی و ارثی است. مصرف سیگار و قلیان در افراد و برخی از خانم‌ها بیشتر شده که به‌تبع آن آمار ابتلا به بیماریهای قلبی در خانم‌ها هم افزایش یافته است.
رواج زندگی نشسته و بدون فعالیت، استرس، مصرف فست‌فودها، چاقی و… باعث بروز مشکلات قلبی و بالا رفتن مرگومیر بر اثر این بیماری‌ها شده است. در گذشته سنین بالا بیشترین خطر ابتلا به بیماری قلبی را داشتند اما امروزه به‌دلیل عادات نادرست و سبک زندگی غلط سن ابتلا به بیماری های قلبی پایین آمده است.
– پیشگیری از بیماری های قلبی
مهم‌ترین راه پیشگیری از بیماری قلبی، سبک زندگی سالم است که حتی می‌تواند تاثیر عوامل ژنتیکی ابتلا به بیماریهای قلبی را هم به حداقل برساند. فعالیت بدنی، دوری از استرس، پرهیز از مصرف سیگار، مصرف غذاهای سالم و سبزیجات، کنترل قند و فشار‌خون و… همگی جزء کارهایی است که می‌توان برای پیشگیری از بیماریهای قلبی انجام داد. درد قفسه سینه مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین علامت بیماری و سکته قلبی است که با بررسی‌های دقیق‌تر و آنژیوگرافی می‌توان ابتلا به این بیماری‌ها را به‌طور قطع تشخیص داده و برای پیشگیری و درمان اقدام کرد.
سکته مغزی به‌عنوان دومین عامل مرگومیر در ایران و برخی کشورهای در حال پیشرفته است.
دکتر جامه‌بزرگی متخصص مغز و اعصاب در این باره می‌گوید: سکته مغزی دومین علت مرگومیر در ایران و علت اصلی ناتوانی و ازکار افتادگی است. سکته یعنی مسدود شدن قسمتی از رگ و ازبین رفتن بخشی از بافت که اگر این تخریب در مغز باشد، سکته مغزی محسوب می‌شود. دو عامل برای سکته مغزی وجود دارد: یکی عواملی که نمی‌توان آنها را تغییر داد مثل سن (سکته مغزی در افراد مسن بیشتر است)، جنسیت (سکته مغزی در مردها بیشتر است)، عوامل ارثی و نژاد (سیاهپوستان بیش از سفیدپوستان به این بیماری مبتلا می‌شوند).
عوامل دیگر سبب‌ساز سکته مغزی را می‌توان کنترل کرد مثل فشار‌خون، قند‌خون، چربی خون، مصرف سیگار، کم‌تحرکی، کمبود ماده غذایی به‌نام فولات که در سبزیجات وجود دارد، برخی بیماریهای زمینه‌ای مثل اختلالات ریتم قلب، سکته قلبی، تنگی رگ‌های گردن و… که می‌توان با رعایت برخی مسائل مربوط به سلامت، خطر آنها را کم کرد.
علائم سکته مغزی شامل فلج یک‌طرف بدن شامل ناتوانی یا بی‌حسی در اندام‌ها، فلج و بی‌حسی در یک طرف صورت که علامت آن کج شدن صورت است. اختلال تکلم (ناتوانی در تکلم، حرف‌های نامربوط گفتن یا تپق زدن) که یکباره بروز می‌کند، اختلال در بینایی که فرد یک‌طرف صورت را نمی‌بیند، سرگیجه، دوبینی، عدم تعادل و… جزء علائمی است که باید به‌عنوان هشدار مدنظر قرار داد.
اگر فردی دچار این علائم شود باید سریعا خود را به مرکز درمانی برساند تا به لحاظ ابتلا به سکته مغزی تحت‌بررسی قرار گیرد. در این مواقع به هیچ عنوان قرص زیر‌زبانی و… توصیه نمی‌شود که ممکن است باعث افت ناگهانی فشار‌خون شود. کاهش ناگهانی فشار‌خون برای فرد مشکوک به سکته مغزی بدترین کار است. اگر وقوع سکته مغزی زود یعنی زیر 3 تا 4ساعت تشخیص داده شود، می‌توان داروهایی تجویز کرد که از سکته پیشگیری کرده یا حداقل شدت آن را کم کرد. به‌علاوه تمام این مسائل، سبک زندگی سالم، غذاهای تازه و آبپز شده، فعالیت بدنی و… همگی جزء موارد پیشگیری محسوب می‌شوند.
متاسفانه در حال حاضر، ابتلا به سرطان سومین عامل مرگومیر در ایران است. دکتر نحوی‌جو دکترای مدیریت خدمات پزشکی در این باره می‌گوید: سرطان معده بیشترین میزان مرگومیر را در ایران دارد که جزء شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان است. شایع‌ترین سرطان بین زنان هم سرطان سینه است که سالانه جان تعداد زیادی از خانم‌ها را می‌گیرد.
این عفونت متاسفانه در افرادی که از نظر وضعیت اقتصادی و اجتماعی در طبقه پایینی قرار دارند بیشتر دیده می‌شود. این افراد چون بهداشت ضعیفی دارند این عفونت را به یکدیگر منتقل می‌کنند. ریشه‌کن کردن عفونت در زمانی که علائم معدی آشکار شده‌اند کمک می‌کند که خطر ابتلا به سرطان معده کمتر شود.
بنیاد بین‌المللی دیابت آماری ارائه کرده که براساس آن، این بیماری خاموش یعنی دیابت در هر 6ثانیه یک قربانی می‌گیرد و تعداد مرگ‌های ناشی از آن بیش از مجموع ایدز، سل و مالاریاست. به‌علاوه مطالعات نشان داده که بیشترین عامل تاثیرگذار روی این کاهش طول عمر ناشی از تاثیر دیابت روی سلامت سیستم قلبی-عروقی است که در ۳۶درصد مردان و ۳۱درصد زنان مبتلا به دیابت نوع یک وجود دارد.
دکتر هاشمی درباره بیماری دیابت این‌طور توضیح می‌دهد: دو عامل اصلی علت بروز دیابت هستند؛ یکی کاهش یا توقف تولید انسولین توسط غده لوزالمعده یا پانکراس که عمدتا در سنین کودکی رخ داده و منجر به بروز دیابت نوع یک می‌شود و دوم، مقاومت به انسولین که غالبا در میانسالی به‌وقوع پیوسته و ابتلا به دیابت نوع دوم را در پی دارد.
در هر دو مورد وراثت نقش تعیین‌کننده‌ای دارد اما در نوع دوم عواملی مانند اضافه‌وزن و چاقی و نیز نحوه تغذیه و میزان فعالیت بدنی دخالت دارند. به‌علاوه مصرف زیاد شیرینی و مواد قندی همچنین چربی‌ها و خوراکی‌های چاق‌کننده در طول زندگی می‌توانند از یک‌سو با انباشت بافت چربی و از‌سوی دیگر با فرسودگی لوزالمعده به پیدایش مقاومت به انسولین و نهایتا بروز دیابت منجر شوند.
– برای مقابله با دیابت چه باید کرد؟
از آنجا که غذاهای پرکالری می‌توانند موجب پیشرفت اضافه‌وزن و چاقی افراد باشند، سبب تشدید مقاومت به انسولین و گسترش دیابت می‌شوند لذا باید از مصرف آنها پرهیز کرد. رعایت یک الگوی غذایی متنوع و متناسب مانند سایر افراد جامعه برای مبتلایان به دیابت نیز مفید است و بر مصرف میوه‌ها و سبزیجات به‌دلیل خواص متعدد آنها تاکید می‌شود. اصلاح شیوه زندگی به مفهوم پیروی از الگوی غذایی صحیح و رعایت فعالیت فیزیکی مناسب در کنار مصرف درست و به‌موقع داروها و پایش‌های دوره‌ای توصیه شده توسط پزشک معالج، می‌تواند از پیشرفت بیماری و عوارض آن جلوگیری کند.
برای حفظ تعادل قند‌خون، رعایت یک رژیم غذایی متنوع، متعادل و متناسب توصیه می‌شود ولی در افراد دیابتی توجه به مصرف فیبرهای غذایی به‌واسطه خاصیت آنها در ثابت نگه‌داشتن قند‌خون در کنار سایر ویژگی‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. قندهای ساده به‌دلیل اثر سریع در بالا بردن سطح قند‌خون باید با احتیاط و به شکل محدودتری استفاده شوند.
منبع/آخرین خبر
