این روز ها بیماری هایی شایع شده است که شاید تا چند دهه ی اخیر نامی از آنها در میان نبود. دیابت یکی از این بیماری ها است. متاسفانه عده ی زیادی از افراد جامعه با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند و از اصلی ترین راههای درمان آن رعایت های غذایی است.
حداقل ۱۰ میلیون ایرانی دیابت دارند
با درنظر گرفتن این مسئله که شیوع دیابت در برخی شهرهای ایران به ۲۰ درصد می رسد باید گفت، که مهم ترین بیماری غدد در کشور دیابت است و به علت کم تحرکی و رژیم غذایی نامناسب هرساله بر تعداد افراد مبتلا به دیابت (یا همان مرض قند) اضافه می شود. شیوع اختلال تحمل گلوکز و دیابت در میان افراد بالای ۲۰ سال کشور حدود ۲۰ درصد است و گرچه شیوع کشوری آن اندکی کمتر از این میزان است و در مناطق روستایی به علت تغذیه سالم و تحرک بیشتر شیوع آن به ۴ تا ۸ درصد کاهش می یابد اما روند رو به گسترش این بیماری در کشور بسیار نگران کننده است.
دیابت یک بیماری مرتبط با عوامل ژنتیک و عوامل محیطی است. در واقع اگر بتوانیم عوامل محیطی را کنترل کنیم، حدود دوسوم موارد این بیماری را کاهش خواهیم داد اما حدود یک سوم افرادی که ژن این بیماری را دارند در هر صورت به این بیماری دچار می شوند. بنابراین تمام تلاش ما برای پیشگیری از این بیماری، آموزش برای تحرک بیشتر و مصرف غذای متعادل و سالم است.
نوع ۲ خطرناک تر است
هم اکنون از نظر ژنتیک تحقیقات فراوانی برای یافتن ژن این بیماری و درمان آن در حال انجام است اما چون این بیماری یک بیماری تک ژن نیست و به قولی پلی ژنتیک (poly genic) است؛ یعنی چند ژن با هم در آن مسئول هستند، دستیابی به چنین درمانی فعلا امکان پذیر نشده و بسیار پیچیده به نظر می رسد. با کشف انسولین توسط محققان کانادایی در سال ۱۹۲۴ مرگ و میر دیابت به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. به خصوص این که محصولات دارویی حاوی انسولین به مرور خالص تر و با کیفیت تر شده است. افراد مبتلا به دیابت نوع یک که از کودکی تحت درمان با انسولین هستند، فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد دیابتی ها را تشکیل می دهند اما دیابت نوع ۲ بسیار شایع تر است، چون با عوامل محیطی مثل چاقی نیز مرتبط است و در اغلب موارد دیر تشخیص داده می شود و با عوارض و میزان مرگ و میر بیشتری همراه است. مهم ترین عوارض این بیماری نیز سکته های قلبی و مغزی، نارسایی کلیه، نابینایی و قطع عضو است.
۲ بیماری قرن ۲۱
چند نکته کلیدی برای کنترل عوامل محیطی و موثر در بروز دیابت نوع ۲ را باید متذکر شد:
دیابت و چاقی در ارتباط مستقیم با هم، ۲بیماری مهم قرن محسوب می شوند که به سادگی با کاهش غذای پرکالری و چرب و همچنین افزایش تحرک و فعالیت فیزیکی روزانه قابل کنترل یا پیشگیری است. تغییر نوع زندگی مردم که توأم با استرس زیاد و وقت کم برای پیاده روی، دوچرخه سواری و ورزش است کار را مشکل کرده است. اکثر ما با ماشین تردد می کنیم و فعالیت بدنی کمی داریم، هنگام کار پشت میز هستیم، از نظر تغذیه نه تنها طبقات مرفه جامعه بلکه طبقات پایین هم به سمت غذاهای پرچرب و آماده می روند که این افراد به دلیل مصرف مواد انرژی زا و پرکالری مانند نان و برنج در معرض خطر چاقی و اضافه وزن هستند. اگر هر فرد در طول روز ۱۰۰ تا ۲۰۰ کالری بیش از حد نیاز مصرف کند، طی چند سال دچار اضافه وزن و چاقی می شود.
درمان های جدیدی از جمله بهره گیری از سلول های بنیادی برای بیماری دیابت در حال بررسی است که یک نمونه آن پیوند سلول های انسولین ساز بتای پانکراس است که به رغم هیاهوی زیادی هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است. البته استفاده از سلول های بنیادی با سلول های انسولین ساز ممکن است یک تا ۳ سال فرد را از تزریق انسولین راحت کند اما به مرور اثربخشی آن کم می شود
رژیم غذایی لبنیات شما این جاست
مسئله مهم دیگر در مورد بیماری های غدد در کشور ما کمبود ویتامین D است. یک سوم ویتامین D مورد نیاز بدن ممکن است از طریق غذا به دست آید ولی مهم ترین منبع تامین آن نور خورشید است. اما نه تنها کشورهایی که کم آفتاب هستند بلکه مردم کشورهای عربی و ایران نیز با کمبود شدید این ویتامین مواجه هستند. در کشورمان ۶۰ تا ۷۰ درصد زنان و ۴۰ تا ۵۰ درصد مردان با کمبود ویتامین D مواجه هستند. برنامه هایی از جمله غنی سازی شیر با ویتامین D اقدامی بود که درچند سال اخیر انجام شده است. میزان ویتامین D در این شیر ها زیاد نیست و یک لیوان شیر در روز ویتامین D مورد نیاز بدن را تامین نمی کند، از این رو همچنان توصیه می شود تا در میان جوانان و نوجوانان قرص ویتامین D توزیع شود تا نیاز ماهانه آنان را پاسخگو باشد. بهره گیری از نور خورشید به طور روزانه برای زنان توصیه می شود. روزانه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تابش مستقیم نور خورشید به صورت و پشت دست ها می تواند نیاز روزمره ما به ویتامین D را تامین کند.
از آنجایی که اشعه زیانبار خورشید در طولانی مدت و به طور مستمر می تواند موجب بروز اختلالات پوستی و حتی سرطان در پوست شود، بهتر است در دریافت این نور گرانبها از خورشید دقت لازم را انجام دهیم.
گرفتن نور خورشید از پشت شیشه اتومبیل یا پنجره منازل توصیه نمی شود زیرا تشعشعات زیانبار خورشید با عبور از شیشه به پوست خواهد رسید و کمترین بهره مندی را از این اشعه خواهیم داشت. در ضمن با مصرف روزانه لبنیات شامل ۲ لیوان شیر، یک کاسه متوسط (پیاله) ماست و یک قطعه کوچک پنیر به اندازه (یک قوطی کبریت) می توان از پوکی استخوان و عوارض همراه با آن کاست.
