سل (TB) یک بیماری عفونی ناشی از باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است که اغلب به ریه ها حمله می کند.
***حقایق منتشر شده از سل توسط سازمان جهانی بهداشت
-بیماری سل یکی از 10 علل اول مرگ و میر در سراسر جهان است.
-در سال 2015 میلادی، 10.4 میلیون نفر به سل مبتلا شدند و 1.8 میلیون نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست دادند (از بین این آمار 0.4 میلیون نفر به ویروس HIV مبتلا بودند).
-بین سال ها 2000 تا 2014 میلادی، حدود 43 میلیون بیمار مبتلا به سل بر اثر تشخیص و درمان به موقع و موثر، از مرگ حتمی رهایی یافتند.
-در سال 2014 میلادی، 9.6 میلیون نفر به سل مبتلا شدند و 1.5 میلیون نفر جان خود را از دست دادند.
– حدود 95 درصد مرگ های ناشی از سل در کشورهای کم در آمد و درآمد متوسط اتفاق می افتد.
-در سال 2014 میلادی، حدود یک میلیون کودک به سل مبتلا شدند و 140 هزار کودک جان خود را از دست دادند.
-در سال 2015 میلادی حدود یک میلیون کودک به سل مبتلا شدند و 170 هزار کودک بر اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.
-سل مهمترین عامل مرگ بیماران مبتلا به ایدز است. در سال 2015 میلادی، از هر سه مرگ در بیماران مبتلا به ایدز، یک مورد به دلیل سل بود
-در سال 2014، حدود 480 هزار نفر در سراسر جهان به نوع مقاوم به دارو مبتلا شدند.
-میزان مرگ و میر ناشی از سل بین سال های 1990 تا 2015 میلادی، حدود 47 درصد کاهش یافته است.
-در سال 2015 میلادی حدود 480 هزار نفر به نوع مقاوم به چند دارو مبتلا شدند.
-پایان دادن به سل تا سال 2030 میلادی، یکی از اهداف توسعه پایدار است.
-شش کشور هند، اندونزی، چین، نیجریه، پاکستان و شمال آفریقا ، 60 درصد مبتلایان به سل را در خود جای داده اند.
***جدیدترین دستاوردهای درمان بیماری سل
محققان دانشگاه ایالتی میشیگان به تازگی با استفاده از داروی درمان گلوکوم، موفق به درمان بیماری سل شدند. این مطالعات نشان می دهد که ترکیب ethoxzolamide که برای درمان گلوکوم مورد استفاده قرار می گیرد، توان رشد باکتری سل را در سلول های سیستم ایمنی از بین می برد و عفونت را خاموش (shut down) می کند. نتایج اولیه این آزمایش روی موش ها موفقیت آمیز بوده است.
مطالعات محققان دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض دود سیگار و سوخت های فسیلی احتمال ابتلا به بیماری سل را افزایش می دهد و دلیل آن نیز تحت تاثیر قراردادن ماکروفاژها است. ماکروفاژ اصطلاحا عملکردی مشابه جاروبرقی دارد و تمام مواد ناخواسته و سلول های مرده را پاکسازی و بازیافت می کند.
ماکروفاژها در خط مقدم سیستم ایمنی قرار دارند و زمانی که عوامل بیماری زا وارد بدن می شوند، آنها را می بلعند و از گسترش عفونت جلوگیری می کنند.
عملکرد ماکروفاژ به این صورت است که در صورت مواجه شدن با مواد ناخواسته و مضر، آنها را تجزیه کرده و درون محفظه ای به نام لیزوزوم بازیافت می کند. زمانی که حجم مواد داخل لیزوزوم افزایش یابد، تجزیه و بازیافت با مشکل مواجه می شود. مطالعات نشان می دهد دود سیگار سبب مسدود شدن لیزوزوم و ناتوانی ماکروفاژها در مبارزه با عوامل بیماری زا می شود و امکان ابتلا به بیماری سل و گسترش عفونت در بدن را افزایش می دهد.
مطالعات جدید نشان می دهد کورکومین موجود در زردچوبه، در درمان سل مقاوم به دارو موثر است. کورکومین باعث تحریک سیستم ایمنی و مکانیسمی به نام آپوپتوز می شود. این مکانیسم منجر به نابودی باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس با استفاده از ماکروفاژ ها می شود.
با توجه به اینکه بیماری سل نسبت به داروهای مختلف مقاوم است و درمان آن با دشواری صورت می گیرد، پیشگیری و ریشه کن کردن آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق نهادها و دولت است.