زنبور عسل که فواید زیادی را برای انسان و گیاهان حاصل می کند یک موجود حیرت انگیز است.در یک تحقیق جدید مشخص شد گیاهانی که توسط زنبوران عسل بر روی آنها گرده افشانی صورت می گیرد دارای گل های بیشتر و بوی مطبوعی تری می شوند.بر اساس گفته های “فلوریان شیستل” و “دنیل گِرواسی” دو زیست شناس تکاملی دانشگاه زوریخ آلمان، بعد از تنها ۹ نسل، گونه های گیاهی که توسط زنبور عسل، گرده افشانی شده اند بزرگتر و خوشبوتر از گونه های قبلی خود شده اند.
این دو زیست شناس در آزمایش خود، گروهی از گیاهان را در معرض گرده افشانی زنبورهای عسل به مدت ۹ نسل قرار دادند و گروهی دیگر از گیاهان توسط مگس گلزار و گروهی بصورت دستی گرده افشانی شدند. بعد از مدتی آنها گیاهانی را که تفاوت زیادی در آنها دیده می شد را مورد بررسی قرار دادند. گیاهانی که توسط زنبورعسل، گرده افشانی آنها صورت گرفته بود بزرگتر شده بودند و عطر و بو، همچنین رنگ های فرابنفشی که زنبورها قادر به تشخیص آنها هستند، در این گیاهان بیشتر شده بود.
از سویی دیگر گیاهانی که توسط مگس گلزار گرده افشانی شده بودند، به نسبت کوچکتر و گل های آنها عطر و بوی کمتری داشته و گل های این گیاهان مجبور به خودگرده افشانی بیشتری شده بودند. پروفسور شیستل گفت: «مکانیسم تغییر تکاملی در واقع تفاوت اولویت های گرده افشاننده های مختلف میباشد و در نتیجه ترجیحا گیاهان با قابلیت گرده افشانی متقابل انتخاب می شوند. به مانند اینکه یک اصلاح دهنده گیاهان، آنهایی را که ویژگی های مورد نظر او را دارند انتخاب می کند.»
وی افزود: «علت خودگرده افشانی بیشتر گیاهان، بازده پایین گرده افشانی توسط مگس ها می باشد. گیاهان در صورتی که مقدار گرده کمی توسط حشرات به آنها انتقال یابد شروع به کمک به یکدیگر می کنند. تغییر در حشرات مورد استفاده در گرده افشانی گیاهان میتواند منجر به بوجود آمدن سلسله تغییرات سریعی در بوم های مختلفی شود.»
این مسئله که گیاهان بعد از ۹ نسل تغییر زیادی داشتند گروه تحقیقاتی را حیرت زده کرده بود. نکته جالب این تحقیقات این است که تعداد حشرات گرده افشان مانند زنبور به دلیل استفاده بی رویه از سموم و تخریب مناظر طبیعی رو به کاهش گذاشته است. به نقل از پروفسور شیستل، این امکان برای گیاهان وجود دارد که برای گرده افشانی خود به حشرات در طبیعت اکتفا کنند که تکامل یا فرگشت گیاهان دارای رایحه ضعیف تر و افزایش خودگرده افشانی را به دنبال خواهد داشت. به گفته محققان در بازه طولانی تر، این مسئله باعث کاهش گوناگونی ژنوم گیاهان شده و گیاهان را نسبت به بیماری های مختلف مقاوم می کند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature Communications منتشر شده است.
منبع/آخرین خبر
