ارتباط مغز انسان با رایانه

یلان ماسک نه تنها یک میلیاردر ماجراجوست بلکه ایده های جالبی هم دارد. او پس از عملی ساختن ایده خودروهای برقی در حد انبوه و بازیابی راکتهای فضایی و استفاده مجدد از آنها حالا و در حالی که ایده شاخصش یعنی فراهم آوردن مقدمات سفر انسان به مریخ را دنبال می کند، بحث جدیدی را تحت عنوان برقراری ارتباط میان مغز انسانها و رایانه ها به میان کشیده و تلاش می کند آن را هم عملیاتی کند. Neurlink در واقع عنوان شرکت جدید این میلیاردر دنیای فناوری محسوب می شود.

این شرکت قصد دارد ایمپلنتهای مغزی بسازد که اختلالات مغزی را درمان می کند. ماسک به چشم اندازی فکر می کند که در آن شاید بتوان از این ایمپلنتها برای قرار دادن بشریت در مسیری استفاده شود که بی شباهت به رایانه های فوق هوشمند نشوند. این ادعایی است که وال استریت ژورنال به نقل از منابع معتبر اما ناشناس مطرح کرده است.

ایلان ماسک بنیانگذار شرکت سازنده خودروهای برقی «تسلا موتورز» و شرکت خصوصی فعال در اکتشافات فضایی «اسپیس ایکس» همواره مدعی بوده که هوش مصنوعی می تواند در آینده به تهدیدی احتمالی برای بشریت تبدیل شود.

او به آینده هوش مصنوعی و افزایش قابلیتهای شناختی این پدیده اشاره کرده و همپای همنظرانش این ایده را مطرح می کند که شاید در آینده هوش مصنوعی به خلق ماشین آلاتی منجر شود که از انسانها پیشی بگیرند حال آنکه وجه اشتراک شاخصی با خلق کنندگانشان نداشته باشند. حالا ماسک با ایده جدیدی وارد شده و می خواهد با Neurlink راه را برای همکاری بیشتر این دو در آینده هموار سازد. بدون شک تعامل مستقیم انسان و رایانه تداعی کننده ایده های جاه طلبانه ای است که در بسیاری از فیلمهای علمی و تخیلی مطرح شده است.

البته همواره انتقاداتی نسبت به توسعه این دسته از پروژه ها وجود داشته است. در واقع کم نیستند شمار کارشناسانی که می گویند تحریک مغز مخاطرات خاص خود را نیز به همراه دارد. برخی دانشمندان علوم عصبی و آینده نگرها نسبت به تعاملات نورونی مد نظر الون ماسک و طرفداران این ایده هشدار می دهند. واقعیت این است که متصل کردن مغز آن هم به طور مستقیم به تجهیزات الکترونیکی چیز جدیدی نیست.

سابقه این نگرش به علم پزشکی بازمی گردد که طی آن پزشکان الکترودهایی را در مغز می کارند به این امید که با ایجاد یک سری تحریکات مغزی، به درمان اختلالاتی همچون پارکینسون بپردازند. درمان صرع و سایر دردهای مزمن از دیگر اهدافی است که در این مطالعات دنبال می شود.

در زمینه برقراری ارتباط میان مغز انسان و رایانه پیشرفتهایی نیز به دست آمده است تا جایی که در برخی موارد آزمایشی نتایج امیدوارکننده ای هم به دست آمده است. محققان توانسته اند حسگرهایی را در مغز بیماران معلول کاشته تا از سیگنالهای مرکز فرماندهی برای راه اندازی رایانه و به تحرک درآوردن بازوهای روباتیکی هم استفاده کنند. در برخی موارد نیز نتایج ملموس تر از تصورات بوده است.

سال گذشته محققان درباره مردی گزارش دادند که در نتیجه عملکرد یک ایمپلنت مغزی توانسته بر معلولیتش غلبه نموده و دستش را بار دیگر به حرکت درآورد. شاید تصور شود آنچه که الون ماسک دنبال می کند همین باشد اما این میلیاردر ماجراجو اهدافی فراتر از به حرکت درآوردن یک دست معلول با ایمپلنت مغزی را دنبال می کند. شرکتش گرچه هنوز دستاورر ملموسی نداشته اما به دنبال توسعه این فناوری و بهبود عملکرد شناختی است.

البته Neurlink تنها شرکتی نیست که بر روی هوش مصنوعی و برقراری ارتباط آن با مغز کار می کند. برایان جانسون، سرمایه داری است که استارت آپ Braintree را به ازای 800 میلیون دلار به پی پال فروخت. او حالا مدتی است Kernel را کلید زده، شرکتی که بر روی تعاملات نورونی پیشرفته کار می کند. هدف این سرمایه دار درمان بیماریهاست.

آنچه که ماسک در Neurlink و جانسون در Kernel دنبال می کنند در نوع خود دیدنی و هیجان انگیز است اما به باور بسیاری از دانشمندان علوم عصبی، ممکن است رسیدن به این چشم انداز بیش از 4 یا 5 سالی که ماسک پیش بینی کرده به طول انجامد.

واقعیت این است که انجام هرگونه عمل جراحی بر روی مغز می تواند مخاطرات زیادی داشته باشد. هرگونه جابجایی در محلی که ایمپلنتهای مغزی قرار می گیرند می تواند فاجعه بار باشد. به همین دلیل باید محتاطانه عمل کرد. از سوی دیگر اگر فراتر از واقعیتهای موجود به این مقوله پرداخت احتمال سرخوردگی هم وجود دارد. امی وب، مدیرعامل شرکت Future Today Institute می گوید: ممکن است «زمستان هوش مصنوعی» بار دیگر تکرار شود.

یادمان نمی رود که در دوران جنگ سرد تا چه حد به مقوله هوش مصنوعی پرداخته شد اما به دلیل محقق نشدن وعده ها، به تدریج بودجه های تحقیقاتش کاهش یافت تا جایی که این ایده کنار گذاشته شد.

منبع: سینا پرس