یکی از خوراکی هایی که در این فصل به وفور یافت می شود باقلا است ،این گیاه خوراکی را باید با دقت میل کنید چون یکی از مهمترین عوامل بروز بیماری فاویسم به شمار می رود،بهتر است به اطلاعاتتان در مورد ارتباط باقلا با بیماری فاویسم بیفزایید ،همچنین بد نیست با فواید درمانی این دانه سبزرنگ نیز در این بخش آشنا شوبد .
متخصص طب سنتی با اشاره به اینکه دانه باقلا در تقویت اعصاب مفید است و اثر نرم کننده و از بین برنده التهاب بدن را دارد، گفت: با وجود تمامی فوائد غذایی و درمانی باقلا، همه ساله با آغاز فصل بهار و عرضه باقلا در بازار برخی افراد دچار بیماری بنام فاویسم یا حساسیت به باقلا می شوند که گاهی عوارض و عواقب خطرناک و وخیمی را بدنبال دارد تا حدی که برخی به دلیل بی اطلاعی و تاخیر در مراجعه به بیمارستان جان خود را از دست داده‌اند.
علی بهادری افزود: باقلا از نظر طبیعت سرد محسوب می شود ولی گل باقلا گرم است، دم کرده آن نیز برای دفع سنگ کلیه و قولنج‌های کلیوی به کار می‌رود.
وی با بیان اینکه گل باقلا ضدتشنج بوده و برای ورم مثانه مفید است، بیان کرد: همچنین مخلوطی از باقلای پودر شده با روغن بادام و کمی قند برای سرفه و خراش‌های گلومفید است.
بهادری با اشاره به اینکه خوردن باقلا دربرخی افراد نوعی مسمومیت ایجاد می‌کند که به آن فاویسم می‌گویند، اظهار کرد: در بعضی از موارد عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد کرده و خوردن باقلای تازه و خام را با ترس همراه می‌کند.
وی افزود: فاویسم بیماری فصلی،ارثی و تغذیه‌ای است که به شکل کم خونی لیتیک با واکنش‌های همولیز شدید و گاهی کشنده در اثر خوردن باقلای سبز خام و گاهی فریز شده و استنشاق گرده گل باقلا هنگام عبور از مزارع باقلا یا دست زدن به پوست باقلا و گاهی هم در اثر مصرف برخی داروها و مواد شیمیایی اکسیدکننده در افراد حساس اتفاق می‌افتد.
این متخصص طب سنتی خاطر‌نشان کرد: این بیماری می‌تواند با بوئیدن گل و گرده‌های باقلا نیز به وجود آید و بیشتر در افرادی که فاقد آنزیم گلوکز۶ فسفات دهیدروژناز هستند، ایجاد میشود. نه تنها باقلا بلکه برخی از داروها همانند مصرف آسپیرین با دوز بالا، داروهای ضدمالا‌ریا، مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی می‌توانند گلبولهای قرمز را تخریب کنند.
وی اضافه کرد: این بیماری در افرادی که بطور مادرزادی کمبود آنزیم گلوکز فسفات –هیدروژناز (G6PD) در گلبولهای قرمز خود دارند و به علت کاهش میزان گلوتاتیون موجب آگلوتیتاسیون و همولیز شدید و ناگهانی گلبولهای قرمز خون میشود و باعث بروز وآشکارشدن بیماری میشود.
بهادری با بیان اینکه وقوع بیماری فصلی است و بالاترین میزان بروز بیماری در نوزادان و کودکان است، بیان کرد: به طور کلی زمینه ارثی و خانوادگی در کمبود آنزیم G6PD نقش دارد. همچنین ممکن است سایر عوامل ژنتیکی افزون بر کمبود آنزیم در بروز بیماری دخالت داشته باشد .
وی اضافه کرد: تا کنون مواد سمی در باقلا شناسایی نشده اما نقش مواد آلبومینوئیدی کونویسین، ویسین VISIN ،نو ویسین NO VISIN و ایزو رامیل Isoramile (از مشتقات پیریدامین‌ها) و آلکالوئیدهای اکسیدان در بیماری فاویسم اثبات شده است.
این متخصص طب سنتی خاطر‌نشان کرد: کمبود آنزیم G6PD در پسران توسط مادر انتقال می‌یابد اما در دختران هم پدر و هم مادر باید دارای این کمبود باشند.
بهادری با اشاره به تظاهرات بالینی، بیان کرد: تظاهرات بالینی اصلی فاویسم حاد به صورت کم خونی، یرقان یا زردی و کاهش ترشح و دفع ادرار است، کم خونی در اثر لیز شدن گلبولهای قرمز پس از مصرف یا تماس با باقلا ایجاد میشود. با لیز شدن گلبول قرمز مقداری از محتویات آن در ادرار ظاهر میشود و رنگ ادرار تیره و شبیه به رنگ چای پر رنگ میشود.
وی خاطر‌نشان کرد: نشانه‌های بالینی 1 تا 3 روز و بطور متوسط 12 تا 48 ساعت بعد از خوردن و در صورت استنشاق گرده گل باقلا یک تا هشت ساعت بعد به شکل خستگی و کوفتگی و درد عضلانی همراه با اختلالات معدی –روده ای (اسهال و استفراغ)، احساس درد در ناحیه بالای شکم ، ورم کبد و طحال و درد کمر، تب با نبض سریع، لرز، تنفس تند، سرگیجه، کم خونی، زردی و رنگ پریدگی، اختلالات روحی و هذیان ناراحتی قلبی و حتی مرگ در نوزادان و کودکان نشان می‌دهد.
بهادری افزود: گاهی میزان همو گلوبین به 4-3 گرم در 100 cc کاهش می‌یابد، افزایش بیلی روبین سرم و همچنین افزایش نیتروژن غیر پروتئینی npn و گاهی وجود همو گلوبین در ادرار دیده میشود.
وی با بیان اینکه پیشگیری از ابتلا به فاویسم در مواردی که بیماری در شخص همچنان ناشناخته است، آسان نیست، افزود: در صورت ابتلای قبلی به بیماری میتوان با دور بودن از عوامل غذایی، شیمیایی و دارویی حساسیت‌زا از بروز بیماری جلوگیری کرد، اما در صورت پنهان‌بودن بیماری به‌خصوص در کودکان، پیشگیری بسیار مشکل خواهد بود.
بهادری تاکید کرد: خانواده‌ها باید توجه کنند اگر ریشه ارثی بیماری فاویسم را در خود دارند، از خوراندن باقلا به فرزندشان در خردسالی جلوگیری کنند. فاویسمی‌ها حتی به مزارع باقلا نیز نباید نزدیک شوند.
وی به درمان فاویسم توسط طب سنتی اشاره کرد و گفت: در طب سنتی برای درمان گیاهی فاویسم از داروی ترکیبی صفرابر و سنای مکی استفاده می‌کنند که روش استفاده مخصوصی دارد و باید زیر نظر پزشک متخصص و با تجربه طب سنتی مصرف شود.
این متخصص طب سنتی افزود: داروی دیگر برای درمان گیاهی فاویسم به این طریق آماده میشود که یک عدد سیب رنده شده را داخل ترکیب عرق بیدمشک و گلاب ریخته و بخورید.
بهادری با بیان اینکه افراد مبتلا به کم خونی باید به صورت منظم غذاهای خون ساز میل نکنند، بیان کرد: مصرف هفته‌ای دو تا سه بار گوشت قرمز و جگر به خصوص جگر شتر برای رفع کم خونی توصیه میشود.
وی به مواد غذایی که بیماران فاویسمی نباید استفاده کنند، اشاره کرد و گفت:خانواده نخودیان (لگومینوزه) مانند باقلا، انواع لوبیا، سویا، انواع نخود، عدس، گیاه خرنوب، کهور، سولفیت‌ها و غذاهای شامل آنها از مواد غذایی است که نباید این گونه بیماران استفاده کنند.
این متخصص طب سنتی خاطر نشان کرد: همچنین مواد غذایی و فراورده‌های بهداشتی البته عصاره نعناعی طبیعی مشکلی ایجاد نمی‌کند، رنگ‌های خوراکی مصنوعی، حنا، نوشابه‌های الکلی و مصرف اسید اسکوربیک که در برخی ویتامین‌ها استفاده میشود، به میزان زیاد مشکل‌ساز خواهد بود .
باقلا با نام علمی faba volgaris گیاهی علفی با ساقه شیار دار، گل‌های درشت و سفید یا گلی رنگ، برگ های دارای 2 تا 6 برگچه درشت و بدون پیچک و میوه ای نیام دار و پوشیده از کرک و متورم و ضخیم حاوی 4 تا 6 دانه باقلا است.
باقلا یکی از حبوبات پرمصرف است که در بیشتر نواحی ایران به ویژه شمال ایران کاشت میشود. دانه باقلا مقوی و ارزش غذایی بالایی دارد. این گیاه را میتوان از غنی ترین پروتئین گیاهی دانست.
ایسنا
