بیشتر ما آدم‌ها از آلودگی هوا، آلودگی آب‌ها و خطرات موادشیمیایی خانگی اطلاع داریم، اما شمار افرادی که از مضر و خطرناک بودن ظروف آشپزخانه باخبر باشند چندان زیاد نیست.

مطالعات حاکی از آن است که ظروف مخصوص آشپزی مانند قابلمه و ماهیتابه هم در آلوده کردن بدن نقش دارند. اکنون تنوع زیادی از نظر ظروف آشپزخانه در بازار وجود دارد اما با شناخت بیشتر نسبت به آنها می‌توانید هنگام خرید، انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.

ظروف استیل

استیل، درجات مختلفی دارد. ظروف استیل معمولی از آلیاژهای مختلفی شامل آهن‌قراضه ساخته می‌شود. بیشتر ظروف استیل فروخته شده در بازار به دلیل طبیعتی که دارند بعد از قرار گرفتن و همراهی با نمک و اسیدهای موجود در غذا، باعث ورود کروم و نیکل به ماده غذایی می‌شود.

ظروف چدن

ظروف چدنی آلیاژی از آهن هستند که یکی از مزیت‌های استفاده از این ظروف برای طبخ غذا، بهره‌مندی بیشتر از آهن است. هنگام پخت غذا، آهن از ظرف چدنی جدا و وارد غذا می‌شود. از این رو، گزینه خوبی برای افراد مبتلا به فقر آهن محسوب می‌شود. اما از سوی دیگر، زیاد شدن آهن در بدن نیز خطرات خود را دارد و در مواردی حتی می‌تواند خطر بروز سرطان، آسیب‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد.

ظروف مسی

از دیرباز استفاده از ظروف مسی رواج بسیاری داشته و طرفداران خاص خودش را نیز دارد. قابلمه‌ها و ماهیتابه‌های مسی معمولا از 99 درصد مس تشکیل شده‌اند که بدن را در معرض مسمومیت با این فلز قرار می‌دهد. افراد بالغ مجازند روزانه فقط 900 میکروگرم مس مصرف کنند که استفاده روزانه ظروف مسی این مقدار نیاز روزانه بدن را افزایش می‌دهد و ممکن است مسمومیت با مس را ایجاد کند. علاوه بر این، مس اضافه بدن در داخل کبد ذخیره می‌شود که ممکن است نارسایی کبد را به دنبال داشته باشد.

ظروف نچسب تفلون

این قبیل ظروف معمولا بر اثر ضربه آسیب‌ می‌بینند و خراش روی آنها ایجاد می‌شود و به مرور زمان لایه نچسب آن پوسته پوسته می‌شود. قرار گرفتن در معرض رزین تفلون در دمای بالاتر از 200 درجه سانتی‌گراد باعث تبخیر پلیمر به کار رفته در آن و ایجاد علائمی شبیه آنفلوآنزا از قبیل تب و لرز، درد بدن، حالت تهوع و استفراغ می‌شود. مواد به کار رفته در لایه نچسب ظروف تفلون با بروز برخی ناهنجاری‌های مادرزادی در انسان و بروز سرطان در حیوانات آزمایشگاهی در ارتباط است. این مواد شیمیایی همچنین به مدت بیش از چهار سال در خون باقی می‌مانند و حتی ممکن است هنگام شیردهی نیز در شیر ترشح شود و مشکلاتی را برای نوزاد به وجود آورد.

ظروف مخصوص مایکروویو

با روی کار آمدن مایکروویو و محبوبیت استفاده از این دستگاه و از آنجا که ظروف فلزی را نمی‌توان داخل آنها قرار داد، استفاده از ظروف پلاستیکی که مخصوص قرار گرفتن داخل مایکروویو هستند، در سال‌های اخیر رواج یافته است. ظروف پلاستیکی با وجود خوبی‌هایی که دارد، جزو مواد تجدیدپذیر است و هنگام سوختن، گازهای خطرناکی تولید می‌کند. بسته‌بندی‌ها و ظروف پلاستیکی در دمای اتاق کاملا بی‌خطر هستند، اما قرار گرفتن آنها در معرض حرارت راه ایمنی برای سلامتی نیست. زمانی که این ظروف پلاستیکی داخل مایکروویو و در معرض حرارت ناشی از تشعشعات الکترومغناطیسی قرار می‌گیرند، این ظروف تجزیه شده و ترکیبات شیمیایی آن وارد موادغذایی می‌شود. اما استفاده از این ظروف داخل فریزر و با دمای پایین مشکل‌زا نیست. یکی از موادشیمیایی موجود در ظروف پلاستیکی که می‌تواند خطرساز باشد، مواد موسوم به «بیسفنول اِی» یا BPA است. محققان بر این باورند که قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. از این رو، دانشمندان توصیه می‌کنند باید از ریختن مایعات داغ داخل مواد پلاستیکی حاوی مواد شیمیایی BPA خودداری کرد.

یکی از مواردی که درباره ظروف پلاستیکی به گوش رسیده، خطر سموم ناشی از قرار گرفتن در معرض این مواد پلاستیکی است. این مواد شیمیایی خطرات زیادی برای سلامت افراد دارند که مهم‌تر از همه ارتباط آنها با بالا رفتن احتمال ابتلا به سرطان است. در صورتی که محققان اعلام کرده‌اند که ظروف پلاستیکی سمی نیستند و افراد تنها باید از آن دسته ظروفی برای مایکروویو استفاده کنند که برچسب مخصوص مایکروویو روی آن حک شده باشد.

ظروف سرامیکی

در سال‌های اخیر استفاده از این ظروف به جای ظروف تفلون رواج زیادی داشته است. ظروف سرامیکی تا زمانی که سالم باشند معمولا از نظر بهداشتی مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما با ایجاد ترک‌خوردگی یا لب‌پر شدن ظروف، احتمال ترشح سرب به داخل غذا و مایعات داخل ظرف وجود دارد.

ظروف شیشه‌ای

شیشه رسانای ضعیفی برای انتقال حرارت به شمار می‌رود و احتمال چسبندگی و سوختن ماده غذایی در آن وجود دارد. ظروف شیشه‌ای حاوی مقادیر بالایی سرب هستند. فلز سرب می‌تواند آسیب‌های مختلفی چون نازایی و ناتوانی‌ در یادگیری ایجاد کند.

ظروف ملامینی و خطرات آن

ظروف ملامین محکم هستند و معمولا در مسافرت‌ها که احتمال شکستن ظروف شیشه‌ای یا چینی وجود دارد، گزینه مناسبی به شمار می‌روند. اما خطراتی هم دارند که ممکن است به بهای سلامتی انسان تمام شود. مواد شیمیایی سمی در ترکیب ظروف ملامین به کار رفته است که قرار گرفتن آنها در معرض حرارت باعث آزاد شدن این سموم می‌شود. بنابراین برای دور ماندن از این سموم خطرناک، بهتر است این ظروف را از منبع حرارتی دور نگه دارید. به همین دلیل این ظروف هرگز مناسب مایکروویو یا فر نیستند.

ظروف آلومینیوم یا روی

در این ظروف، واکنش شیمیایی زیادی بین ظرف و ماده غذایی داخل آن اتفاق می‌افتد. تمام سبزیجات پخته شده در ظروف آلومینیومی تولید سم هیدروکسید می‌کنند که شیرابه‌های گوارشی را خنثی کرده و باعث بروز مشکلات گوارشی معده و روده می‌شود و ممکن است زخم‌های معده و حتی کولیت روده ایجاد کند. نگهداری مواد ترش و اسیدی و نیز طبخ غذا در ظروف آلومینیوم ممکن است موجب آلزایمر، پوکی استخوان، یبوست و حتی کم‌خونی شود؛ از این رو، فروش ظروف آلومینیومی در بسیاری از کشورها از جمله آلمان، فرانسه، بلژیک، سوئیس و… ممنوع شده است.