آدیسون چیست؟ بررسی کلی این بیماری و روش های درمان آن

وقتی که غده فوق کلیوی به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند، بیماری آدیسون به وجود می آید.در این حالت مقدار کمی کورتیزول و آلدوسترون تولید می شود.دو نوع بیماری آدیسون یا ” نارسایی غدد فوق کلیوی” وجود دارد:

-نارسایی اولیه غده فوق کلیوی
-نارسایی ثانویه غده فوق کلیوی

نارسایی اولیه غده فوق کلیوی:
این نوع از بیماری آدیسون وقتی رخ می دهد که کورتکس غده فوق کلیه آسیب ببیند و به مقدار کافی هورمون تولید نکند.یکی از دلایل این نارسایی بیماری خود ایمنی می باشد.یعنی سیستم ایمنی بدن کورتکس غده فوق کلیه را نمی شناسد و در نتیجه به آن حمله می کند.
دلایل دیگر نارسایی غده فوق کلیوی عبارتند از:بیماری سل، عفونت های غده فوق کلیه، ایدز، انتشار سرطان و رسیدن به فوق کلیه و خونریزی در غده فوق کلیه.

نارسایی ثانویه غده فوق کلیه:
نارسایی غده فوق کلیوی می تواند در اثر بیماری غده هیپوفیز باشد.غده هیپوفیز هورمونی به نام آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)ترشح می کند.این هورمون باعث تحریک کورتکس غده فوق کلیه و ساخت هورمون های این بخش می شود.لذا اگر به مقدار کافی ACTH تولید نشود، موجب تولید کم هورمون های غده فوق کلیه می گردد.حتی در مواردی که غده فوق کلیه سالم است، کمبود ترشح ACTH موجب نارسایی فوق کلیه می شود.به همین دلیل این عارضه را به نام نارسایی ثانویه غده فوق کلیوی نیز می نامند.
دلایل دیگر این نارسایی عبارتند از:افراد مصرف کننده کورتیکواستروئیدها مانند بیماران آسمی و آرتریتی .همین طور بیمارانی که به طور ناگهانی کورتیکواستروئید را قطع می کنند.

علائم بیماری آدیسون:
غالبا نشانه های این بیماری کند پیش می رود و ممکن است ماهها طول بکشد.این علائم عبارتند از:
ضعف عضلانی و خستگی
کاهش وزن و کاهش اشتها
تیره شدن پوست
تکه تکه شدن پوست
علاقه زیاد به خوردن نمک
کاهش قند خون(هیپوگلیسمی)
اسهال و استفراغ
درد عضلانی یا مفصلی
افسردگی
زود رنجی و تحریک پذیری

علائم نارسایی حاد غده فوق کلیوی :
برخی اوقات ممکن است علائم بیماری آدیسون ناگهانی ظاهر شوند.نشانه های نارسایی حاد عبارتند از:
درد پایین کمر، شکم و پاها
استفراغ و اسهال شدید
کاهش فشار خون
عدم تمرکز
افزایش پتاسیم بدن

چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود:
اگر دارای علائم زیر شدید حتما به پزشک مراجعه کنید:
تیره شدن پوست
خستگی بیش از حد
کاهش وزن غیر ارادی
مشکلات معدی روده ای مثل اسهال ، استفراغ و درد
سرگیجه و بیهوش شدن
میل زیاد به خوردن نمک
درد عضلانی یا درد مفصل

آزمایشات لازم برای تشخیص بیماری آدیسون
1-آزمایش خون:برای اندازه گیری مقدار آنتی بادی ها، سدیم، پتاسیم، کورتیزول و ACTH
2-آزمایش تحریک ACTH:مقدار هورمون کورتیزول را قبل و بعد از تزریق ACTH مصنوعی اندازه می گیرند.اگر در این آزمایش مقدار کورتیزول کم بود یا اصلا وجود نداشت، نشان می دهد که غده فوق کلیه آسیب دیده است.
3-آزمایش وابسته به انسولین:اگر پزشک شک کند که آیا غده هیپوفیز ، موجب نارسایی غده فوق کلیه شده یا نه، این آزمایش را درخواست می کند>انسولین را تزریق می کند و و در فواصل مختلفریا، قند خون و کورتیزول را محاسبه می کند.در افراد سالم ، مقدار قند کم و مقدار کورتیزول زیاد می باشد.
4-سی تی اسکن شکم:برای نشان دادن اندازه غده فوق کلیه ، و دیگر مشکلات غیر عادی که ممکن است موجب نارسایی غده فوق کلیه گردند.
5-MRI غده هیپوفیز:برای نشان دادن علت نارسایی غده فوق کلیه.

داروهای مورد نیاز برای بیماری آدیسون:
درمان این بیماران توسط هورمون درمانی انجام می شود.این درمان ها شامل :
1-کورتیکواستروئید خوراکی شامل هیدروکورتیزون، پردنیزون، و یا استات کورتیزون می باشد.
2-کورتیکواستروئید تزریقی:اگر استفراغ می کنید این نوع درمان بهتر است.
3-آندروژن تعویضی:برای درمان کمبود آندروژن ، دهیدرو اپیناداسترون تجویز می شود.برخی برخی مطالعات نشان داده اند که این روش باعث بهبود رضایت و میل جنسی می شود.
4-دریافت مقدار زیادی نمک:در مواقع ورزش کردن، هنگامی که هوا گرم است، و یا درد معده روده ای دارید، مقدار زیادی نمک تجویز می شود.همچنین در مواقعی مثل جراحی، عفونت و استرس مصرف زیاد نمک را تجویز می کنند.
5-بحران آدیسون:یک خطر جدی برای سلامتی می باشد.چرا که فشار خون و قند خون پایین می آید و پتاسیم خون بالا می رود.این بحران را باید درمان کرد.این درمان شامل تزریق داخل وریدی هیدروکورتیزون، ، محلول سالین و شکر(دکستروز) می باشد.

مبع: تبیان